-
جنگ داخلی در عراق ، از ابهام تا واقعیت!
دوشنبه ۱۳ آذر ۱۳۸۵ ساعت ۱۲:۳۱
تعیین ساعت صفر شروع جنگ داخلی در عراق اینک به مساله جدل انگیز در این کشور موزاییکی مبدل شده است. رسانه‌های ارتباط جمعی جهان ، کارشناسان خارجی، مخالفان سیاسی عراقی و دبیرکل سازمان ملل متحد همه معتقدند که جنگ داخلی در عراق شروع شده است. مدعیان جنگ داخلی در کشور عراق با استناد به گزارشهای سازمانهای رسمی معتقدند که این جنگ ویرانگر آغاز شده است. سلسله انفجارهای دو هفته پیش شهرک شیعی صدر که منجر به قتل بیش از ۲۰۰ نفر و زخمی شدن بیش از ۲۵۰تن دیگ
تعیین ساعت صفر شروع جنگ داخلی در عراق اینک به مساله جدل انگیز در این کشور موزاییکی مبدل شده است. رسانه‌های ارتباط جمعی جهان ، کارشناسان خارجی، مخالفان سیاسی عراقی و دبیرکل سازمان ملل متحد همه معتقدند که جنگ داخلی در عراق شروع شده است. مدعیان جنگ داخلی در کشور عراق با استناد به گزارشهای سازمانهای رسمی معتقدند که این جنگ ویرانگر آغاز شده است. سلسله انفجارهای دو هفته پیش شهرک شیعی صدر که منجر به قتل بیش از ۲۰۰ نفر و زخمی شدن بیش از ۲۵۰تن دیگر شد ، این دیدگاه را تقویت می‌کند. در مقابل ، مسوولان و احزاب شرکت‌کننده در ترکیب دولت، این رخدادها را نادیده انگاشته و بر این باورند که عراق هنوز به سوی پرتگاه جنگ داخلی پیش نرفته است. برای درک شروع یا عدم شروع جنگ داخلی در عراق باید تحولات این کشور را بویژه از زمان انفجارهای مرقدهای مطهر عسکریین (ع) در اسفند ماه سال ۸۵ بررسی کرد. به اعتقاد تمامی کارشناسان، حادثه انفجار مرقد امامین عسکریین ( ع ) نقطه عطف مهمی در خشونتها و انتقاجوییهای مذهبی در عراق بوده است. بعد از این حادثه، کشتار با ماهیت تنوع مذهبی روبه اوج نهاد و به مساجد دو مذهب از هر دو طایفه سنی و شیعی تعرض شد و آشوبها به حدی رسید که در این میان برخی مساجد نیز به آتش کشیده شدند. اوج این خشونتها ماه سپتامبر گذشته بود که در نتیجه آن میانگین انفجارهای روزانه در عراق به ۲۰۰مورد در روز رسید، در حالی که پیش از آن میانگین انفجار یکصد مورد در روز بوده است. براساس گزارشهای اخیر نمایندگی سازمان ملل در عراق روزانه سه هزار نفر از عراق از بیم جان و خشونتهای جاری به خارج و به ویژه کشورهای عربی همجوار می‌گریزند. گزارش وزارت مهاجرین و رانده‌شدگان عراق نیز حاکیست که بیش از ۶۰هزار خانواده در نتیجه تهدید تروریستها و بروز انواع خشونتهای مذهبی ناچار به ترک خانه و کاشانه شده و آواره مناطق به اصطلاح امن عراق شده‌اند. وجود جسدهایی که با چشمان و دستهای بسته با شلیک تیر به قتل رسیده و در گوشه و کنار بغداد و بعقوبه و دیگر شهرهای عراق رها می‌شوند، دیدگاه مدافعان وجود جنگ داخلی در عراق را تایید می‌کند. تعداد کشته‌های شهروندان عراقی بر اساس خوشبینانه‌ترین گزارشها به بیش از یکصد هزار نفر بعد از زمان اشغال رسیده است. با وجود تلاش گسترده دولت و رهبران دینی و سیاسی برای کنترل اوضاع در عراق به نظر می‌رسد خشونتها در این کشور همچنان روند رو به افزایش را طی می کند.
تعداد کشته‌های شهروندان عراقی بر اساس خوشبینانه‌ترین گزارشها به بیش از یکصد هزار نفر بعد از زمان اشغال رسیده است. با وجود تلاش گسترده دولت و رهبران دینی و سیاسی برای کنترل اوضاع در عراق به نظر می‌رسد خشونتها در این کشور همچنان روند رو به افزایش را طی می کند.کارشناسان سلسله انفجارهای دو هفته قبل شهرک صدر که منجر به قتل بیش از ۲۰۰شهروند و بیش از ۲۵۰زخمی شد را نقطه عطف دوم مهم در سابقه خشونتهای عراق از زمان اشغال می‌دانند. سرتیپ وفیق السامرایی مشاور نظامی رییس جمهور عراق معتقد است که انفجارهای شهرک صدر در مقایسه با انفجارهای سامرا ، برای امنیت عراق خطرناک تر است. وی درباره تصور اهالی این شهرک شیعی در خصوص انفجارهای اخیر گفت: «آنها می گویند که ما در مقابل انفجار مرقدهای امامین عسکریین (ع) خویشتنداری کردیم و اینک در داخل خانه هایمان ما را می‌زنید و می‌کشید و می‌خواهید بازهم ساکت شویم؟» گروهی معتقدند که بعد از این حادثه شرایط امنیتی در بغداد دستخوش تحول جوهری شده است. حایل بندی ملموسی بین مناطق شیعه و سنی‌نشین در این شهر ایجاد شده و بر این اساس تقریبا ورود شیعیان به مناطق سنی و عربهای سنی به مناطق شیعی غیر ممکن شده است. در نخستین ساعات بعد از انفجار ، نشانه‌های جنگ داخلی به شکل بارزی در بغداد نمود پیدا کرد و حتی حادثه نادر و تاثر برانگیز اعدامهای خیابانی انتقاجویانه روی داد. لغت " قناص " دیگر این روزها برای بغدادیها آشنا شده است کسانی که گوشه‌ای کمین می‌کنند و از فاصله دور با اسلحه‌های مجهز به دوربین اقدام به کشتار مردم بی‌دفاع می‌کنند. این وحشت به تازگی در حداقل حریم امن دل بغدادیها رخنه کرده‌است و هم اینک در کنار سایر عوامل ناامنی پدیده قناصها نیز سنگینی می‌کند. این روزها رفتن به مناطق "فضل" و "باب معظم" و "اعظمیه" در مرکز بغداد که اغلب ساکنان آن را عربهای سنی تشکیل می‌دهند تقریبا ناممکن شده است. تک تیراندازهای ناپیدا از پشت بامها و چارچوب پنجره‌ها هر جنبده‌ای را هدف قرار می‌دهند و افراد مسلح با خودروها یکباره جمعی از مردم را در این مناطق به زیر رگبار می‌گیرند و یکباره ناپدید می‌شوند. نیروهای امنیتی عراق چندی پیش یک تک تیرانداز را در خیابان "فلسطین" شمال شرقی بغداد و با فاصله نه چندان دور از مناطق بحران زده مرکزی بغداد، دستگیر کردند. قناصی که پس از دستگیری به قتل دهها تن از مردم در شهر بغداد اعتراف کرده است. خشونتها اینک در عراق متنوع شده و تنها به گروههای القاعده و تکفیری و بعثیها محدود نمی‌شود، بلکه راهزنان و تبهکاران و آدم ربایان نیز وارد فاز خشونت به خاطر کسب درآمد نامشروع مادی شده‌اند. سرتیپ وفیق السامرایی می‌گوید که گروههای مسلح در عراق اینک از حیث مادی به خود کفایی رسیده‌اند که تحول دیگری در ناآرامیهای عراق به شمار می‌رود. وی افزود : آنها با سرقت بانکها، کامیونها ، خودروها و راهزنی و باج خواهی هزینه‌های نیروهای خود و عملیات ترویستی و خرید سلاح و بمب را از واسطه‌های خارجی تامین می‌کنند. مشاور نظامی رییس جمهوری عراق تعداد کل افراد مسلح را در عراق حدود ۲۰ هزار نفر ارزیابی کرد و گفت : ۱۰درصد این عده را اتباع کشورهای عربی تشکیل می‌دهند. وی این ۲۰هزار فرد مسلح را از گروههای تکفیری القاعده و بعثیها دانست و گفت : علاوه بر افراد مسلح ، اعضای وابسته به گروههای شبه نظامی وابسته به احزاب مختلف سیاسی نیز در چهره کریه خشونت عراق خودنمایی می‌کنند. وی از تعداد دقیق اعضای گروههای شبه نظامی اظهار بی‌اطلاعی کرد و افزود: تصور می‌شود دهها هزار نفر عضو گروههای مختلف شبه نظامی باشند. وی ادامه داد : در صورتی که جنگ داخلی در عراق به معنای واقعی رخ دهد، انتظار می‌رود تعداد نیروهای گروههای شبه نظامی به صدها هزار نفر برسد که در این صورت شرایط امنیت در عراق بسیار خطرناک می‌شود. جدا از این مساله هم اینک بسیاری از شهروندان عراقی اقدام به خرید سلاح می کنند تا خود را برای دفاع در جنگ داخلی احتمالی آماده کنند. یک جوان عراقی که در یکی از موسسه‌های نظرسنجی فعالیت می‌کند، برای حفظ جان خود و خانواده‌اش یک کلت کمری با قیمت ۷۰۰دلار خریداری کرده است. وی به خبرنگار ایرنا گفت: از بیم وقوع جنگ داخلی این سلاح را خریده‌ام تا درصورت وقوع جنگ بتوانم از خود و خانواده‌ام در مقابل تعرضهای گروههای خشن دفاع کنم. خشونتهای مذهبی و بیم و نگرانیها به گونه‌های مختلفی بر صحنه عراق منعکس شده است. این روزها دادگاههای عراق مملو از خانواده‌هایی است که برای حفظ جان فرزندانشان خواستار تغییر اسامی آنها هستند. خانواده‌های شیعی که در زمان حاکمیت رژیم بعث از بیم رژیم دیکتاتور صدام برای فرزندان خود نامهایی مانند "ابوبکر"، "عمر" ، "صدام" و "مروان " و غیره برگزیده بودند ،اینک خواهان تغییر این اسامی هستند. آنها نگران هستند که فرزندانشان به جرم داشتن نامهای خاص ، به دست گروههای ضد سنی به قتل برسند و در مقابل بسیاری از خانواده‌های اهل تسنن نیز ناچار شده‌اند نامهای شیعی فرزندان خود از بیم گروههای تکفیری تغییر دهند. بسیاری از بازرگانان عراقی از بیم جانشان کشور خود را ترک کرده‌اند و سرمایه خود را در کشورهای همجوار به کار گرفته‌اند. براساس گزارشهای رسمی بیشترین سرمایه‌گذاران خارجی در اردن را بازرگان عراقی تشکیل می‌دهند. این پدیده باعث کسادی بازارهای داخلی عراق شده است به طوری که بازار "شورجه" مهمترین بازار بغداد که در جوار مناطق فضل و باب معظم واقع شده به تعطیلی دایمی کشیده شده است. این بازار شنبه هفته جاری شاهد انفجار سه خودرو بمبگذاری شده بود که ۶۱ کشته و بیش از ۱۲۰زخمی برجای گذاشت. خشونت تنها شامل حال شهروندان عادی نشده است ، بلکه حتی سران سیاسی و مسوولان دولت عراق نیز با وجود رعایت مسایل امنیتی و عواملی که در اختیار دارند ، ناچار به فرار از عراق شده‌اند. بسیاری از سران سیاسی عربهای سنی مانند "صالح مطلک" رییس فراکسیون جبهه گفت و گوی ملی ، "عدنان الدلیمی" رییس فراکسیون جبهه توافق و " حارث الضاری" رییس هیات علمای عربهای سنی در اردن به سر می‌برند. این گروهها برای خود مقرهای دایمی در اردن ایجاد کرده‌اند و اغلب نشستهای خبری و سیاسی خود را در فضای امن "امان" انجام می‌دهند. "ابراهیم الجعفری" نخست وزیر دولت موقت و "ایاد علاوی" نخست وزیر دولت انتقالی اغلب ماههای سال را در لندن و در کنار خانواده هایشان سپری می‌کنند. از شیخ " غازی عجیل الیاور" اولین رییس جمهوری دولت انتقالی عراق نیز دیگر خبری نیست و او به ادامه فعالیتهای اقتصادی خود در کشورهای عربی برگشته است. ایاد علاوی عضو مجلس نمایندگان عراق که از ابتدای جلسات مجلس تاکنون حتی در یک جلسه هم حضور نداشته معتقد است که "بغداد دیگر جای زندگی نیست". با وجود همه این علایم خشونت انگیز در عراق ، همچنان بخش قابل توجهی از نخبگان سیاسی و مسوولان عراقی معتقدند که عراق هنوز به سوی جنگ داخلی پیش نرفته است. به تازگی رییس جمهوری آمریکا نیز به صف این افراد پیوسته و سخن درباره وجود جنگ داخلی در عراق را، زود هنگام دانسته است. عقیده مخالفان وجود جنگ داخلی در عراق از آنجا ناشی می‌شود که این عده معتقدند که مدعیان شروع جنگ داخلی در عراق، ناامنیهای جاری در بغداد را به کل عراق تعمیم می‌دهند. مخالفان وجود جنگ داخلی در عراق، همچنان اصرار می‌ورزند که ۸۰درصد از مناطق عراق در امنیت و ثبات به سر می‌برد و تنها ۲۰درصد عراق ، شامل : بغداد، الانبار، دیاله، صلاح‌الدین و شمال استان بابل ناامن است. اما بعد از انفجارهای شهرک صدر، آنچه توجه برانگیز بود، ورود گروههای مسلح در عراق به فاز جدیدی از خشونت است. انجام عملیات انفجارهای بزرگ با حداکثر تلفات انسانی امری است که در انفجار عصر روز شنبه هفته جاری در منطقه "صدریه" در مرکز بغداد نمایان شد. همه گزارشها نشان می‌دهد که گروههای مسلح درصدد توسعه دایره خشونتها به مناطق امن عراق هستند. رییس پلیس استان کربلا چندی قبل، از وجود دو هزار فرد مسلح در شمال کربلا خبر داد که برای انجام عملیات تروریستی در شهرهای مقدس کربلا و نجف آموزش می بینند. این عده آن گونه که "ابوالولید" رییس پلیس کربلا گفته است، در منطقه موسوم به "مثلث مرگ" در شمال استان بابل دارای پایگاه‌های ویژه آموزش عملیات تروریستی هستند. کارشناسان بر این باورند که اگر دولت عراق به موقع برای کنترل خشونتها چاره‌ای نیندیشد، آتش آن دامن همه عراق را می‌گیرد. نخست وزیر عراق اطمینان داده است که برای پایان بخشیدن به خشونت ها برنامه‌ای مدون و جدی در دست اجرا دارد که به طور ویژه روی بغداد به عنوان مرکز مهم خشونتها متمرکز می‌شود. از طرفی مشاور نظامی رییس جمهور عراق نیز، تنها راه حل خروج از بحران عراق را، حصول توافق و همبستگی بین گروههای سیاسی و حمایت از دولت نوری المالکی برشمرده است. وی هشدار داده است که اگر جنگ داخلی در عراق اتفاق بیفتد، اولین زیان دیدگان آن، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همجوار عراق خواهند بود. وی اضافه کرده است که جنگ داخلی در عراق، افراط گرایان شیعه و سنی را در این کشورها به تحرک و انتقام جویی خواهد کشاند و همه کشورها به آفت جنگ داخلی در عراق گرفتار می‌شوند. با وجود این هشدارها، همچنان این سوال باقی می‌ماند که آیا ساعت صفر جنگ داخلی در عراق آغاز شده یا آنگونه که نخست وزیر عراق می‌گوید، خشونتهای جاری در عراق، تنها ناشی از تبعات منفی اختلافهای سیاسی احزاب است؟
خبر
نام منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی
شماره مطلب: 7375
دفعات دیده شده: ۱۷۵۸ | آخرین مشاهده: ۲ روز پیش
