کنفرانس یک ماهه سازمان ملل در زمینه منع گسترش تسلیحات اتمی در حالی نخستین هفته آن پایان یافت که بحث بر سر تغییر معاهده NPT به بن بست رسیده است. کنفرانس در روز دوشنبه بدون دستور جلسه معینی آغاز به کار کرد و دیپلمات‌ها هشدار داده اند که ممکن است پس از چهار هفته بدون صدور بیانیه پایانی به کار خود خاتمه دهد. این در حالی است که مقامات سازمان ملل و هواداران خلع سلاح در مورد گسترش سلاح‌های هسته‌ای و از کنترل خارج شدن کشمکش‌های منطقه‌ای هشدار می‌دهند. نمایندگان 188 کشور جهان که در سال 1970 معاهده NPT را امضا کرده‌اند، هر پنج سال یک بار تشکیل جلسه می‌دهند. طبق این معاهده کشورهای اتمی متعهد شدند خلع سلاح شوند و کشورهای بدون تسلیحات اتمی متعهد شدند که فناوری صلح‌آمیز اتمی را در پیش گیرند. اما پس از 35 سال، قدرت‌های اتمی دنیا – ایالات متحده آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین – به انباشتن هزاران سلاح اتمی پرداخته‌اند و به ساخت تسلیحات جدید ادامه می‌دهند. کشورهای اسراییل، هند و پاکستان دارای تسلیحات اتمی هستند، اما عضو NPT نمی‌باشند و کره شمالی نیز معاهده را نقض نموده و در حال تولید سلاح اتمی است. آمریکا گرچه در سالیان اخیر زرادخانه‌های اتمی خود را کاهش داده است ، اما همچنان به توسعه تسلیحات جدید و پیگیری سیاست‌هایی که از دیدگاه دیپلمات‌ها و هواداران خلع سلاح آغاز مسابقه تسلیحاتی تازه‌ای تعبیر شده است، ادامه می‌دهد. به گفته آلیس اسلیتر، رییس مرکز جهانی منابع محیط زیست «آمریکا تسلیحات هسته‌ای برای یکصد بار ویران کردن کل دنیا را در اختیار دارد و در حال حاضر نیز روی تسلیحات جدیدتر و کارآمدتر تحقیق می‌کند و سیاستی را اتخاذ کرده که استفاده از سلاح هسته‌ای برای حملات باز دارنده را مجاز شمرده است.» جوزف گرسون رییس برنامه امنیت اقتصادی و صلح در کمیته کواکر می‌گوید: دولت‌های خارجی این ژست سیاسی واشینگتون را ریاکارانه و علت نگرانی شان در مورد امنیت خود تلقی می‌کنند. تعداد اندکی از مقامات آمریکایی از خشم فزاینده جهان نسبت به استانداردهای دوگانه و ریاکاری این کشور آگاه هستند. درکنفرانس سال 2000 بازنگری NPT، قدرت‌های اتمی تحت فشار کشورهای غیراتمی معاهده جامع ممنوعیت آزمایشات اتمی (CTBT)، تقویت معاهده موشک‌های ضد بالستیک ABM ،کاهش زرادخانه‌های هسته‌ای و توقف تولید مواد هسته‌ای مورداستفاده برای تولید سلاح را به تصویب رساندند. ایالات متحده از آن زمان تاکنون از تصویب معاهدهCTBT سر باز زده است، معاهدهABM را لغو کرده و به توسعه تسلیحات جدید ادامه داده است. این کشور همچنین مانع از ورود بازرسان به مراکز هسته‌ای خود شده در حالی که به سایر کشورها فشار وارد می‌کند که به ناظران هسته‌ای سازمان ملل وآمریکا اجازه بازرسی از برنامه‌ها و تأسیسات هسته‌ای خود را بدهند. جان بروگز، مدیر اجرایی کمیته حقوقدانان سیاست هسته‌ای اظهار نمود: «آمریکا هیچ انعطافی در مورد کنترل تسلیحات از خود نشان نمی‌دهد مثلاً مذاکره بر سر معاهده ممنوعیت تولید مواد قابل شکافت – پلوتونیم واورانیم شدیداً غنی شده – برای تسلیحات هسته‌ای. طبق این معاهده بازرسان بین‌المللی می‌تواند از تأسیسات آمریکا بازدید به عمل آورند که برای دولت بوش جالب نیست. بروگز ادامه می‌دهد: «در مقابل، کشورهای غیر اتمی بر معیارهای عدم تکثیر تأکید می‌کنند از جمله پیشنهاد محمدالبرادعی، رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر کنترل‌های چند جنبه در مورد توسعه فناوری تولید مواد قابل شکافت جهت استفاده در راکتورهای هسته‌ای که قابلیت استفاده در تسلیحات اتمی را نیز دارا می‌باشند. در اجلاس هفته جاری کنفرانس، آمریکا و دیپلمات‌های دیگر سعی کردند توجهات روی مسأله برنامه اتمی ایران متمرکز شود. اسلیتر اظهار نمود که آمریکا می‌تواند با نشان دادن تعهد نسبت به خلع سلاح، موضع خود را در کنفرانس تقویت کند. از لحاظ فنی، ایران هنوز هیچ بندی از معاهده NPT را نقض نکرده است درحالی که آمریکا دایماً در حال نقض آن است. اگر ایالات متحده تعهد خود را به خلع سلاح واقعی نشان دهد، در آن صورت اختیار برای بستن گریزگاه‌های موجود در معاهده را که به قدرت‌های اتمی امکان توسعه مخفیانه برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای‌ نشان می‌دهد، خواهد داشت. 30 تا 40 کشور جهان توانایی بالقوه تولید تسلیحات هسته‌ای دارند به نحوی که ظرف چند ماه می‌تواند به سلاح اتمی تبدیل شود. کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل طی سخنرانی خود در این کنفرانس، از روسیه وآمریکا خواست که زرادخانه‌های هسته‌ای خود را شدیداً کاهش دهند.