ریچاردهاس گفت: خطر امروز، ریشه در افول شدید نظم جهانی دارد و این افول با تلاقی تهدیدهای کهنه و نو در شرایطی که آمریکا در موقعیت مناسبی برای رویارویی نیست، نگران کننده می شود.

   به نقل از لنین گفته شده؛ «دهه هایی وجود دارد که هیچ تحولی در آن رخ نمی دهد و هفته هایی هست که به اندازه چندین دهه در آن تحول رخ می دهد.» باید همچنین بر آن افزود دهه هایی هست که به اندازه چند قرن در آن رخ می دهد؛ و اکنون، جهان در گرماگرم چنین دهه ای قرار دارد. خطر امروز، ریشه در افول شدید نظم جهانی دارد و این افول اکنون با تلاقی تهدیدهای کهنه و نو هم در شرایطی که آمریکا در موقعیت مناسبی برای رویارویی با آنها نیست، نگران کننده می شود. جهان شاهد احیای بدترین جنبه های ژئوپولیتیک سنتی است؛ رقابت قدرت های بزرگ، جاه طلبی، جنگ بر سر منابع. 

روسیه زیر حاکمیت پوتین است که رویای بازآفرینی نیمکره نفوذ روسی را در سر دارد. پوتین برای رسیدن به این هدف، دست به هر کاری می زند و قادر به چنین کاری هم هست. در همین حال، چین، عزم یک سلطه منطقه ای و چه بسا جهانی را دارد و خود را در موقعیتی می بیند که رقابت فزاینده یا حتی رویارویی با ایالات متحده را رهبری کند. اما این همه ماجرا نیست. این ریسک های ژئوپولیتیک در تصادم با چالش های پیچیده تازه ای قرار دارند که در کانون دوران معاصر قرار گرفته اند: چالش هایی چون تغییرات آب و هوایی، همه گیری کرونا و تکثیر هسته ای. پیامد رقابت های فزاینده، همکاری میان قدرت های بزرگ را تقریبا ناممکن کرده است حتی در زمانی که این همکاری به سود همه باشد.

آنچه تصویر را پیچیده تر می کند، این واقعیت است که دموکراسی آمریکایی و انسجام سیاسی آن در چنان سطحی از ریسک قرار دارد که از میانه قرن نوزدهم ، دیده نشده. ایالات متحده، یک کشور در میان بقیه کشورها نیست: رهبری آمریکا نقشی کارساز در نظمی دارد که در 75 سال گذشته بر جهان حاکم بوده است. با این حال، آمریکایی که دچار شکاف های داخلی است، تمایل و توان کمتری برای هدایت صحنه بین المللی دارد.

این شرایط، یک چرخه شوم را به وجود آورده: رقابت تشدید شده ژئوپولیتیک، عرصه را بر چنان همکاری ای که لازمه مشکلات تازه جهانی است تنگ کرده و با تخریب محیط بین المللی، سوخت لازم برای تنش های بیشتر را تامین می کند و این همه زمانی رخ می دهد که آمریکا تضعیف شده و تمرکز خود را از دست داده است. 

شکاف هراس آور میان چالش های کنونی جهان و واکنش به آن، چشم انداز فزاینده جنگ میان قدرت های عمده در اروپا و منطقه ایندوپاسیفیک و احتمال فزاینده ایجاد بی ثباتی توسط ایران در خاورمیانه، همگی دست به دست هم داده تا جهان در خطرناک ترین لحظه خود، پس از جنگ دوم قرار گیرد. این یک توفان کامل است. اتفاق های خوب، کمتر به خودی خود رخ می دهند و برعکس، چنان که سامانه ها، به حال خود رها شوند، رو به ویرانی می گذارند. این تکلیف سیاستگذاران آمریکایی است که اصول دولتمداری را از نو کشف کنند تا قدرت ملی را سروسامان داده، علیه گرایش به بی نظمی، دست به اقدام بزنند.

باید در پی این هدف بود که تصادم میان ژئوپولیتیک کهنه با چالش های تازه را مدیریت کرد، گام های منظمی برداشت و نهادهایی را به وجود آورد که از اجماع کافی برخوردار باشند. برای انجام همه این کارها، واشنگتن باید بیش از آنکه در جهان به دنبال گسترش دموکراسی باشد، به تثبیت نظم جهانی اولویت دهد اما در داخل کشور، به تقویت دموکراسی همت گمارد.

بحران اوکراین نشان داد هیچ یک از گام هایی که آمریکا در سال 1990 و در پی تهاجم عراق به کویت برای شکل دهی به یک ائتلاف بین المللی برداشت، امروزه شدنی نیستند. این واقعیت که روسیه در قیاس با عراق، یک کشور بسیار نیرومندتر و بانفوذتر است، تنها بخشی از تفاوت را توضیح می دهد. هرچند یورش روسیه به اوکراین، نوعی احساس همبستگی و سطوحی چشمگیر از هماهنگی را میان کشورهای غربی برانگیخت، اما واکنش به جنگ اوکراین، به هیچ روی شباهتی به آن استقبال جهانی از اهداف و نهادهای منظمی نداشت که آمریکا با جنگ خلیج فارس پی گرفت. به جای آن، پکن خود را در کنار مسکو قرار داد و بیشتر جهان هم از تحریم هایی که علیه روسیه اعمال شد، حمایت نکردند. وقتی یک عضو دائم شورای امنیت، قوانین بین المللی و اصل عدم تغییر مرزها با توسل به زور را زیر پاگذارد، سازمان ملل متحد هم تاحدود زیادی به حاشیه می رود.

دست برتر آمریکا در قدرت جهانی، تضعیف می شود، آن هم به قول فرید زکریا به دلیل «برآمدنِ بقیه». آمریکا با آنچه در جهان و در خانه، انجام داد یا انجام نداد، بخش بزرگ تر میراث پس از جنگ سرد خود را تلف کرد و نتوانست دست برتر را به یک نظم پایدار تبدیل کند. این ناکامی، وقتی نوبت به رویارویی با روسیه می رسد، بیشتر به چشم می آید. نمی توان انکار کرد که شش دولت آمریکا کارنامه قابل ارائه ای در برساختن یک رابطه موفق با روسیه نداشته اند.

رفتار روسیه تحت سلطه پوتین، در مغایرت کامل با اصول نظم بین المللی قرار دارد. او هیچ علاقه ای به درهم بافتن روسیه در نظم حاکم جهانی ندارد بلکه هرجا بتواند آن را زیر پا می گذارد و تضعیف می کند.

همچنین ثابت شد که پیوستگی اقتصادی، مانع تهدید علیه نظم جهانی نمی شود. بسیاری بر این باور بودند که اتکای روسیه به بازارهای اروپایی برای صادرات انرژی، به خویشتنداری کرملین می انجامد اما، این پیوندها در قیاس با شرایط بروز جنگ اول جهانی، هیچ تاثیر بهتری در ملایم کردن رفتار روسیه نداشت. روسیه یک تهدید گزنده و مشکلی کوتاه مدت برای آمریکاست. چین در مقابل، یک چالش جدی تر میان و درازمدت است. این نگرش که درهم بافتن چین در اقتصاد جهانی، این کشور را در سیاست داخلی بازتر، و سیاست خارجی اش را ملایم تر می کند، نادرست از آب درآمد، بلکه نتیجه وارونه ای داشت. چین، در داخل سرکوبگرتر شده و تمرکز قدرت بی سابقه ای را در دستان شی جین پینگ، قرار داده است.

رهبران چین، ظاهرا این تصور را دارند که پکن برای رفتار تهاجمی اش، هزینه چندانی پرداخت نخواهد کرد چرا که دیگران وابستگی زیادی به صادرات چین و دسترسی به بازارهای این کشور دارند. به نظر نمی رسد که بروز یک منازعه میان واشنگتن و پکن، یک احتمال دور باشد. با نزدیک شدن مسکو و پکن، اکنون برخلاف چهل یا پنجاه سال پیش، این آمریکاست که خود را مرد سالخورده این دیپلماسی سه ضلعی می بیند.