«سوزان الیزابت رایس»، سفیر کنونی آمریکا در سازمان ملل متحد، پیشتر به عنوان یکی از کارکنان شورای امنیت ملی کاخ سفید خدمت کرده و در دور دوم ریاست جمهوری بیل کلینتون نیز معاون وزیر خارجه آمریکا در امور آفریقا بوده است.

بسیاری مقامات و دیپلمات ها او را بسیار باهوش اما در عین حال بی تجربه و غیر منعطف می دانند. علاوه بر این، برخی رایس را فردی جوان، بلندپرواز و با استعداد قلمداد می کنند. بعضی نیز او را زنی مستبد و جسور می دانند که به نظرات مخالف عقیده خود، توجه نمی کند.

شکایت «آویگدور لیبرمن»، وزیر خارجه اسرائیل از رایس به هیلاری کلینتون به وضوح نشان دهنده ویژگی های فوق است. رایس دو سال پیش در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل به خبرنگاران گفته بود «من لیبرمن را همانند بمب ضد نفر در مسیر سیاستمداران اسرائیلی می دانم که در هر شرایطی منفجر خواهد شد و همه را به نابودی خواهد کشاند». او سخنان لیبرمن در نشست مجمع عمومی را «مسخره» خوانده و به «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر این رژیم بابت داشتن چنین وزیر امور خارجه ای تسلیت گفته بود!

همین موضوع موجب شد لیبرمن از «بی ادبی» رایس به کلینتون شکایت کند. لیبرمن به کلینتون گفته بود: «این دختر سیاه بدون ملاحظه سمت سیاسی و جایگاه وزارت امور خارجه اسرائیل سخنانی خارج از عرف دیپلماتیک زده و از من خواسته تا بدون نگاه به پیشینه جنگ فلسطینی ها با اسرائیل، صلح با فلسطینی ها را اولین دستورکار خود پس از بازگشت به وطنم قرار دهم»!

البته شرق الاوسط در این باره نوشت: «این درگیری بیشتر از اینکه یک موضع سیاسی باشد، درگیری شخصی بین لیبرمن و رایس است. این دو از سال ها پیش و در زمانی که هر کدام در وزارت خارجه آمریکا و اسرائیل سمت بسیار پائینی داشتند علیه یکدیگر سمپاشی کرده و رایس، لیبرمن را به فساد اخلاقی و مالی متهم می کرد و اکنون که هر کدام صدایی برای شنیدن پیدا کرده اند دشمنی های دیرینه علیه یکدیگر را آغاز کرده و از تریبون سازمان ملل در حال دعوا با یکدیگر هستند»!

دوران بیل کلینتون

البته سابقه فعالیت های سیاسی سوزان رایس به سال ها قبل باز می گردد؛ به دورانی که او در دولت بیل کلینتون در سمت های مختلفی فعالیت کرده است، از جمله به عنوان یکی از کارکنان شورای امنیت ملی آمریکا از سال 1993 تا 1997، به عنوان مدیر «سازمان های بین المللی و حافظ صلح» از سال 1993 تا 1995 و به عنوان معاون ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد امور آفریقا از سال 1995 تا 1997.

در دورانی که رایس مسئول دیپلماتیک امور آفریقا در کاخ سفید بود، نسل کشی و قتل عام گسترده در رواندا رقم خورد اما تلاش های دولت کلینتون برای متوقف کردن این ماجرا با شکست مواجه شد. پس از این ماجرا بود که ایده دخالت نظامی برای حل بحران های به وجود آمده در ذهن او شکل گرفت.

دو سال بعد، وی از حمله نیروهای چند ملیتی به زئیر (کنگو) از طریق خاک رواندا و سرنگونی «موبوتو سسه سکو»، دیکتاتور این کشور دفاع کرد و در برهه ای گفت «هر چیزی بهتر از موبوتوست.» بعدها آمریکا به خاطر دخالت در امور زئیر و بی ثبات سازی این کشور مورد انتقاد قرار گرفت.

در سال 2002 نیز، روزنامه واشنگتن پست در مطلبی به قلم «تیموسی کارنی»، سفیر سابق آمریکا در سودان، سوزان رایس و ریچارد کلارک، مسئول ضد ترور کاخ سفید را متهم کرد به این که فرصت خنثی کردن اسامه بن لادن را زمانی که در سال 1996 در سودان به سر می برد، از دست داده اند.

به گفته او، سودان و مادلین آلبرایت، وزیر خارجه وقت آمریکا در آن زمان آماده همکاری اطلاعاتی برای دستگیری بن لادن بوده اند، اما رایس و کلارک، «سندی برگر»، مشاور وقت امنیت ملی آمریکا را متقاعد کردند مانع آلبرایت شود.

پس از آنکه کارنی مدعی شد، سودان پیشنهاد تسلیم کردن بن لادن به آمریکا را داده، اما رایس مانع پذیرش این پیشنهاد شده است، کمیسیون 11 سپتامبر به این نتیجه رسید که این «فاتح اروا»، وزیر خارجه سودان بود که «مدعی» شد، سودان پیشنهاد تسلیم بن لادن را به آمریکا داده اما هیچ مدرکی درباره صحت این موضوع وجود ندارد. این کمیسیون اعلام کرد، کارنی، سفیر آمریکا در سودان صرفا دستور داشته سودانی ها را برای اخراج بن لادن تحت فشار قرار دهد و او هیچ حکم قانونی در اختیار نداشته تا از سودانی ها خواستار اقدامی بیش از این شود چراکه در آن زمان علیه بن لادن اعلام جرم نشده بود.

دوران باراک اوباما

با داشتن همین کارنامه کاری در دولت کلینتون بود که باراک اوباما در دسامبر 2008 سوزان رایس را به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد برگزید. او نخستین زن آفریقایی آمریکایی است که نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را بر عهده دارد.

رایس از جمله افرادی بود که اظهارنظرهای تهدید آمیز متعددی علیه معمر قذافی و لزوم کناره گیری او از قدرت بر زبان راند. از رایس به عنوان مغز متفکر توافق نامه های کشورهای عضو ناتو در شورای امنیت یاد می کنند که توانست در کمترین زمان ممکن، شرایط برای دخالت نظامی در لیبی را فراهم کند. 

نکته اینکه او اکنون در حال تهیه سناریویی مشابه برای دخالت نظامی در سوریه است. به همین منظور نیز 50 نفر از برجسته ترین اعضا سازمان سیا را برای این کار گمارده که مرتبا گزارش های میدانی از وضعیت مخالفان سوری تهیه می کنند. گزارش های ابتدایی آنها بر این امر دلالت دارد که باید برای حل بحران سوریه هر چه سریع تر نسخه دخالت نظامی پیچیده شود.

به نظر می رسد دیدگاه وی درباره لزوم دخالت نظامی در برخی کشورها برای تامین منافع و اهداف آمریکا ریشه در همان تفکری دارد که او پس از ناکامی دولت بیل کلینتون در رواندا به آن رسیده است.

اکنون او با تمامی این سوابق جنگ طلبانه در کارنامه سیاسی خود، سودای تصدی پست وزیر خارجی آمریکا را در سر می پروراند. این احتمال پس از آن قوت گرفت که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا چندی پیش از تمایلش برای کناره گیری از پست وزیر امور خارجه سخن گفت.

در واقع، از آنجائیکه رایس همواره نقش فعالی در پرونده های پیچیده و پشت پرده داشته و همیشه در نشست های مقام های عالی رتبه شورای امنیت حاضر بوده، از او به عنوان پیش برنده سیاست های ویژه باراک اوباما یاد می کنند.

دیپلمات های آگاه در وزارت امور خارجه آمریکا و همچنین دیپلمات های خارجی حاضر در سازمان ملل بر این اعتقادند که سوزان رایس بیش از همه شانس رسیدن به پست وزارت امور خارجه را دارد و از هم اکنون خود را برای این سمت آماده کرده است.