"هدف کلی از این مطالعات اولیه(نقشه برداری عرصه مجازی ایران؛سیاست و فرهنگ در وبلاگستان فارسی)، ارائه توصیفی روایی از پدیده های حاکم و فن آوری های مورد استفاده در هر کدام از این موارد است، تا از آن طریق نتایج اولیه ای را پیرامون اثرات عملی فن آوری بر پدیده ها و فرآیند های دموکراتیک بدست دهد."[1]

جوزف نای در کتاب « قدرت نرم، ابزارهای موفقیت در سیاست بین الملل» خود که در سال 2004 به رشته تحریر درآورده در خصوص استفاده از اینترنت و مصادیق آن چنین می نویسید:  " یک روش جالب برای استفاده از اینترنت در جهت بکارگیری قدرت برخی را می توان در سیاست های اجتماعات پراکنده[2] پیدا کرد."

دیوید بولیر[3]، متخصص تحلیل اثر فناوری های دیجیتالی می گوید:" اینترنت برای چنین مردمی یک موهبت الهی است، زیرا شمار زیادی از مردمی را که از لحاظ جغرافیایی در انزوا بسر می برند را قادر می سازد تا در قالب اجتماعات مجازی سازماندهی شوند. "

اینترنت برای این مردم راهکارهایی را برای بازگشت به سرزمین خود ارائه می کند.  تماس های اینترنتی بین شهروندان داخل کشورها و اهالی ساکن در کشورهای خارجی، شکل گیری اعترضات در پکن[4]  علیه شورش های ضد چینی که در سال 1998 در اندونزی اتفاق افتاد را آسان کرد. " (نای،1387،ص171)

آقای نیکلاس جی کال در مقاله خود تحت عنوان دیپلماسی عمومی؛ درس هایی از گذشته که در کتاب دیپلماسی عمومی ترجمه و چاپ شده است در خصوص دیپلماسی عمومی جدید در خصوص اینترنت چنین می نویسد:  "مکانیزم های استفاده شده توسط بازیگران بین الملل برای برقراری ارتباط با عموم در کشورهای خارجی، به سمت فناوری های جدید و جهانی حرکت کرده است. ( به ویژه اینترنت)"( جی کال، 1387ص 14)

سوزان بی اسپین و لیذامگز در مقاله دیپلماسی عمومی:  مروری بر توصیه های گذشته در خصوص افزایش استفاده از فن آوری و ضعف های فن آوری اطلاعات و بهره گیری مناسب از فن آوری جدید برای اجرای دیپلماسی توجه به گزارش دانشکده ملی جنگ به توصیه وزارت خارجه در چگونگی استفاده از قابلیت ها و پتانسیل اینترنت در اجرای دیپلماسی تأکید کرده است.(همان، ص 172)

نظریه پردازان غربی در کنار طرح دیپلماسی عمومی و استفاده از اینترنت در این دیپلماسی، نوع دیگر از آن را تحت عنوان دیپلماسی دیجیتال مطرح کرده اند و نقش وزیر خارجه آمریکا (هیلاری کلینتون) در شکل دادن به دیپلماسی جدید را انکار ناپذیر می دانند.الک راس از مشاورین وزارت امور خارجه از هیلاری کلینتون به عنوان (مادر خوانده ) این سبک از (سیاست نوین ) نام می برد.( جسی لیختن اشتاین،2010)

با توجه به اهمیت و استفاده از دیگر دیپلماسی ها، آنچه در قرن بیست و یکم درحال رشد است دیپلماسی توییتری است. میهمانی ویژه هیلاری کلینتون برای ده شخصیت عرصه تکنولوژی رسانه های اجتماعی از جمله اریک اشمیت[5]  مدیر ارشد گوگل، جک درسی[6] بنیانگذار و رئیس توییتر، جیمز برهارد[7] از شرکت موبایل آلورد، شروین پیشه ور از شرکت SGN تولید کننده بازی های موبایل، جیسون لیبمن[8] از شرکت هاوکست، تیفانی شلین[9] بنیانگذار وبی اواردز و اندر راسیج [10] از مجمع دموکراسی شخصی نشان از اهمیت این عرصه داشته که چنین شامی بر پا می شود و در انتها هیلاری کلینتون از حاضرین می خواهد با او همکاری نمایند این جلسه در ژانویه 2010 در وزارت خارجه آمریکا برگزار شد.( جسی لیختن اشتاین،2010)

حضور الک راس مشاور وزارت خارجه و جرد کوهن کارمند بخش برنامه ریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا بعنوان مامورین وزارت خارجه آمریکا در سمت های اجرایی گوگل پس از اشمیت نشان دهنده اهمیت شبکه های اجتماعی  در فضای مجازی است. این دو تن بعد از مدتی در یوتیوب حضور یافته و به تشریح قدرت سیاسی از جمله ویدئوهای ویروسی (ویدئوهایی که مثل ویروس منتشر می شوند) بهره گیری از این شیوه ها درانتخابات سرالئون و مونتنگرو استفاده شده بود.همچنین اتفاق ملداوی به انقلاب توییتری شهرت دارد. (همان)

آن ماری سلوتر[11] مدیر کارکنان بخش برنامه ریزی سیاسی وزارت امور خارجه ایالات متحده تصریح می کند: "رویکرد دیپلماسی دیجیتالی و پیوند میان وزارت خارجه و دنیای ارتباطات اینترنتی تازه در اول راه است و هنوز مشکلات زیادی در این مسیر وجود دارد که باید حل شود."  (همان)

این بهره گیری در انتخابات ایران با بکارگیری تکنولوژی ارتباطی در سازماندهی تحرکات اجتماعی به فاز اجرا گذاشته شد.بازدید کوهن مشاور وزارت خارجه از یوتیوب، ویدئوی مرگ آقاسلطان را روشن ترین نمونه ویدئوهای ویروسی دانست و تصریح کرد که "یوتیوب از هرسیستم اطلاعاتی دیگری کارایی بیشتری دارد چرا که کاربران ایرانی خود ویدئوهای آن را تولید می کنند. (همان)

آنچه روشن است اینکه غربی ها بیشترین اطلاعات و محتوای اخبار و عملیات روانی خود از ایران را از طریق فضای مجازی در اغتشاشات و حوادث هشت ماهه بعد از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری بدست آورده و بازپروری و تولید مجدد نموده و به خورد مخاطبان جهانی و ایرانی می دادند، انتشار اولین پیام میرحسین موسوی 3 روز بعد از انتخابات در توییتر، توجه مسئولین سیا و وزارت خارجه آمریکا را به اهمیت این شبکه اجتماعی جلب نمود.

در خصوص اهمیت اینترنت و استفاده از آن توسط غرب گزارش آکادمی بین المللی هنرهای دیجیتالی قابل تامل است. این آکادمی با ارایه لیستی از 10 رخداد اینترنتی قرن 21 نام برده که انتخابات ریاست جمهوری در ایران یکی از آن 10 مورد است. این گزارش رخداد اینترنتی در انتخابات ایران را چنین بیان کرده است: "اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 2009؛ که در آن معترضان به نتایج انتخابات توانستند با توجه به عدم بهره مندی از رسانه با ارتباطات اینترنتی و استفاده از شبکه های ارتباط اینترنتی همچون فیس بوک و توییتر، برای تظاهرات اعتراضی خود هماهنگی کرده و اخبار و اطلاعات خود را مبادله کنند."  (آکادمی بین الملی هنر های دیجتال)

ازدیگر تاکیدات صاحب نظران آمریکایی برای استفاده و توجه به کارکرد اینترنت به ویژه در ایران، می توان به گزینه های استراتژی جدید آمریکا در قبال ایران، تحت عنوان کدام راه به سمت ایران؟[12]  که در نوامبر سال 2009 توسط شش تن از استراتژیست های وابسته به انستیتوبروکینگز تهیه و به اوباما ارایه شده رجوع کرد، دربخش سوم این متن با عنوان فروریختن تهران در فصل ششم تحت عنوان انقلاب مخملی، ریموند تانتر از کمیته سیاست ایران می گوید: "ما باید از دانشجویان و سایر گروه ها، برای انقلاب مخملی حمایت غیر علنی کنیم، آنان پول، فکس، اینترنت و حمایت نیاز دارند." (تانتر،2009،سابان)

پیامدهای فضای مجازی

 در حال حاضر، فضای مجازی و بزرگراه های اطلاعاتی، در ابعاد عمومی و سیستمی، فردی و اجتماعی در دسترس همگان است و به رغم آن، از دید برخی، این باور که دسترسی بیشتر و سریع تر به اطلاعات، به اشکال مختلقی می تواند به حل  مشکلات کمک کند، باوری نادرست است.خلق فضای تکنولوژی نوین سبب شده تا انسان ها روز به روز از یکدیگر فاصله بگیرند و خود را همنشین ابزار مجازی سازند. کاهش ارتباطات کلامی و وابستگی به ابزار نوین تکنولوژیکی و در رأس آن فضای مجازی اینترنت، چیزی جز جدایی عاطفی و ارتباطی انسان ها و تجربه زندگی با همراهان مجازی را در پی نخواهد داشت.

در طی چند دهه گذشته، بشر خود را مشغول یافتن راه هایی جدید برای برقراری ارتباط با دیگران کرده است. تلفن های همراه، کامپیوترهای شخصی، پیامک، پست الکترونیکی و اینترنت سبب شده حد اقل تا بیست و پنج درصد جمعیت بشر در ارتباطی سریع با یکدیگر باشند. در این دوره زمانی، نظام عصبی گونه بشر، به نحوی با نمادهای الکترونیکی درگیر شده است و به نحوی این ارتباط الکترونیکی جایگزین گفتار کلامی شده است. بر پایه مطالعه «بنیاد کایزر»، کودکان آمریکایی در حال حاضر روزانه شش و نیم ساعت به تماشای تلویزیون، اینترنت و بازی های ویدئویی و دیگر رسانه های الکترونیکی مشغولند. بر پایه مطالعات موجود، اکثر کودکان، این زمان را در تنهایی سپری می کنند. به عنوان نمونه، کودکان هفت تا یازده سال، زمان تماشای تلویزیون را تنها سپری می کنند و این رقم در مورد کودکان دو تا هفت سال، بیش از هشتاد و یک درصد است. همین وضعیت کم و بیش به دیگر کشورها نیز سرایت نموده و کشور ما هم از این امر مثتثنی نیست.

اما پیامدهای فضای مجازی را از بعد دیگری نیز می توان بررسی نمود و آن بعد فرصت و تهدید برای انقلاب اسلامی ومردم خداجوی ایران اسلامی است. در اهمیت این موضوع و توجه به پیامدهای آن، فرمان تشکیل شورای عالی فضای مجازی و به دنبال آن ایجاد مرکزی بنام مرکز ملّی فضای مجازی کشور از سوی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی قابل ذکر است. در بخشی از حکم صادره اینگونه قید و تاکید شده است: "گسترش فزاینده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی بویژه شبکه ی جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سرمایه گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره گیری حداکثری از فرصت های ناشی از آن در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب های ناشی از آن اقتضا می کند که نقطه ی کانونی متمرکزی برای سیاستگذاری، تصمیم گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور بوجود آید. به این مناسبت شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس جمهور تشکیل می گردد و لازم است به کلیه ی مصوبات آن ترتیب آثار قانونی داده شود."[13]

در ادامه مبحث پیامدها می توان به تولیدات و محصولات این فضا نیز اشاره کرد.

محصولات فضای مجازی

محصولات تولید شده در فضای مجازی بسیار وسیع، متنوع، فراوان است که از بازی های رایانه ای گرفته تا فیلم، تصویر، عکس، فلش، انیمیشن، صدا، موسیقی، مکتوبات و در یک جمله کلیه محصولات دیداری، شنیداری، نوشتاری، تجسمی و نمایشی به وسیله یک ارتباط بیسیم یا با سیم  به صورت ارتباط مستقیم و یا غیر مسقیم توسط یک دستگاه رایانه یا تلفن همراه قابل دسترسی و بهره برداری است. در میان محصولات فرهنگی که وسیله ای برای توجیه این اقدامات شده است بازی های رایانه ای از اهمیت ویژه ای بر خوردارند هر چند که بسیاری از بازیها از روی فیلمهای معروف و پر فروش هالیود ساخته می شود. به عنوان مثال در سال 1380صنعت بزرگ هالیود حدود 5 میلیارد سود داشته ولی در همین زمان شرکتهای بازیهای رایانه ای در آمریکا بیش از 30میلیلارد دلار سود داشته اند. سمت و سوی این بازیها که در مورد جنگ جهانی دوم و شکست نازیها، بازیهایی علیه جهان اسلام، انقلاب اسلامی، ایران، سپاه پاسداران و... ساخته شده بسیار هستند.

اینترنت و کارکردهای آن

دراستفاده از فضای مجازی به ویژه اینترنت می توان به جنگ سخت و فضای مجازی در گذشته نه چندان دور اشاره کرد."بر اساس گزارشی که رادیو آمریکا مخابره کرده، وزارت دفاع آمریکا ، پنتاگون قصد دارد سیستم های تسلیحاتی و نظامیان را در شبکه ای ادغام کند که اصطلاحا " NCF " یا جنگ مبتنی بر شبکه نامیده می شود . از نوامبر سال 2002 ، خلبانان نیروی هوایی آمریکا به آخرین نسخه از یک بازی ویدئویی دست یافتند . آنها می توانند از طریق هر کامپیوتر معمولی pc (personal Comouter) که دارای یک کاوشگر اینترنتی و یک نرم افزار وی‍ژه نظامی باشد به شبکه وصل شوند، و بتوانند هواپیماهای شناسایی ( بدون سرنشین ) را به طرف هدف، راهنمایی کرده و یا تقاضای حمله هوایی کنند. آنها حتی از طریق یک کامپیوتر دستی یا لپ تاپ (laptap)متصل  به اینترنت می توانند مسیر پرواز را طراحی کنند."[14]

"استفاده از جنگ مبتنی بر شبکه ، مشکلاتی نیز به همراه درد . طرفداران NCF به عنوان بهترین دلیل برای روی آوردن به جنگ شبکه ای ، از جنگ افغانستان ( حمله آمریکا به افغانستان پس از 11 سپتامبر ) نمونه می آورند."[15]

"پروتکل ارتباطی TCP-IP شاهرگ اصلی اینترنت به شمار می رود که به کامپیوترهای مختلف با سیستم های عامل مختلف این اجازه و امکان را می دهد تا با یکدیگر گفت و گو تبادل اطلاعات  کنند ."[16] از دیگر کارکردهای نظامی، مانور مجازی(Cyber Manoeuvre) است کهبر اساس "قراردادی بین آمریکا و قطر امضا شد ، مقامات قطر با تکمیل و بازسازی یک پایگاه هوایی متعلق به آمریکا در این کشور موافقت کردند . این پایگاه  دارای بلندترین باند پرواز در خاورمیانه به طول 5 کیلومتر است . تجهیزات این پایگاه با آخرین فناوری های الکترونیکی و صنعتی تکمیل خواهد شد و در آن از سیستم های رایانه ای بسیار قوی استفاده می شود . ... رامسفلد وزیر  دفاع آمریکااز پایگاه ویژه نیروهای آمریکا در قطر با فرماندهان عملیاتی آمریکا در بحرین و عربستان گفت و گوی ویدئویی داشت و طرح های نظامی برای حمله به عراق را که به صورت بازی های ویدئویی و اینترنتی طراحی شده بود ، مورد بازدید قرار داد."[17] در بحث استراتژی رخنه رایانه ای "دولت آمریکا ماه ها پیش از شروع جنگ علیه عراق، در راستای جنگ اطلاعاتی و عملیات روانی خود علیه این کشور، استراتژی معینی را تحت عنوان « استراتژی رخنه و ایجاد اختلال در سیستم های رایانه ای دشمن » تصویب کرده بود . براساس این استراتژی، ماه ها و هفته ها پیش از شروع جنگ، باید سیستم های ارتباطی رایانه ای عراق شناسایی می شدو عملیات لازم برای نفوذ وایجاد اختلال در عملکرد آنها صورت می گرفت ." "پیش از شروع جنگ، برای ژنرال های عراقی نامه هایی الکترونیکی که در آن آمده است که تو را شخصا می شناسیم، ارسال گشت و از آنها خواسته شد تا با ارسال علائم نوری در طول جنگ، محل اختفای سلاح های کشتار جمعی را مشخص کنند." "آمریکا به شدت به سیستم های رایانه ای وابسته است. در پی حملات تروریستی 11 سپتامبر علیه این کشور، دولت آمریکا "تدابیر امنیتی در اینترنت "(Security Policies in Intrenet)را تشدید کرد.[18]

تروریسم رایانه ای(Cyber Terrorism) نیز پدیده دیگری است که همزمان با ایجاد و در دسترس قرار گرفتن اینترنت بوجود آمد.« تروریسم رایانه ای » واژه جدیدی می باشد که به ادبیات سیاسی جهان وارد شده است. این نوع عملیات تروریستی به هرگونه اقدامات خرابکارانه ای اطلاق می شود که نفوذگران و اخلالگران رایانه ای علیه شبکه های رایانه ای و اینترنتی یک کشور انجام می دهند. اکنون شبکه اینترنت، بستر و وسیله مناسبی جهت نفوذ اخلالگران به شبکه ها شده است."[19]

"یکی از شگردهای اخلالگران رایانه ای، « خودداری از ارائه خدمات » (ِDenial of Services)است. در این شیوه دستگاه مورد هئدف،آنقدر با نامه های الکترونیک بمباران می شود که عملا"، توانایی خود را از دست داده و توان رایانه ای خود را برای ارائه خدمات از دست می دهد.« اتفاقی که در طول جنگ بالکان برای پایگاه های رایانه ای سازمان ناتو افتاد و آنقدر توسط نامه های الکترونیک مخالفان جنگ، بمباران شد که عملا" از کار افتاد». [20]

"دولت ها وشرکت ها سعی می کنند تا هرچه بیشتر شبکه های رایانه ای را تحت نفوذ وکنترل خود در آورند، شبکه اینترنت هم به محیطی مناسب برای تروریست های رایانه ای، فعالان سیاسی(Political Activities) و نفوذگران اینترنتی (Hackers)و حتی خود دولت ها تبدیل شده است. Activities ( نامی که به نفوذگران رایانه ای دارای گرایش سیاسی و اجتماعی اطلاق می شود ) شبکه رایانه ای ایالات متحده و شبکه هایی را که توسط اداره فدرال بازرسی ارتش اداره می شوند ، تخریب کردند."[21] Hack   به زبان ساده و شاید عامیانه ترین تعبیر آن دزدیده شدن کلمه عبور یک سیستم و یا account  می باشد. به طور کلی نفوذ به هر سیستم امنیتی کامپیوتری را hack  می گویند. Hacker  شخصی باهوش، فرصت طلب، دارای معلومات است.  رایج ترین روش، ساده ترین روش است. یکی از متداول ترین روش های هک کردن، حدس زدن password  است.

"همچنین وجود سایت های اختصاصی این گروه ها بر روی اینترنت به آنها کمک می کند تا پیام ها، دستورالعمل ها و ریزبرنامه های فعالیت هایشان را به اعضا بدهند و برای اینکه شناخته نشوند و پایگاه هایشان توسط ماموران امنیتی کشف نشود، آدرس های اینترنتی خود را به سرعت تعویض می کنند و اصولا آدرس های اینترنتی واقعی ندارند."[22] از دیگر کارکردها و اتفاقات به وقوع پیوسته می توان به اقدام ارتش جمهوری خواه ایرلند اشاره کرد."ارتش جمهوری خواه ایرلند قبل از قرارداد صلح 1998،  یک بانک اطلاعاتی هوشمند رایانه ای با استفاده از بانک های اطلاعاتی جمهوری ایرلند، آمریکا و فرانسه ایجاد کرده است. یک هوادار که کارمند تلکوم بریتانیا بود ، سوابق  صورت حساب های تلفن را سرقت  کرد تا نشانی های اهداف بالقوه ( برای کشته شدن  ) را تعیین کند."[23] یا "چریک های قومی تامیل، هزاران پیام الکترونیکی را به سفارتخانه های سریلانکا ارسال کردند. در این پیام ها گفته شده بود  : « ما ببرهای سیاه اینترنت هستیم و برای مختل کردن ارتباطات شما این کار را انجام داده ایم .» "بمباران با پست الکترونیکی ، شامل ارسال 800 پیام در روز به مدت دو هفته بود. ویلیام چرچ، دبیر مرکز مطالعات جنگ زیرساختی، معتقد بود که « ببرهای آزادی بخش تامیل از مشهورشدن نا امید هستند و دقیقا" آنچه را که می خواستند به دست آوردند... با توجه به حملات مرگبار و عادی ببرها، اگر این نوع فعالیت ها آنها را از بمب گذاری و کشتن منحرف کند، مرکز مایل است آنها را به نام صلح تشویق کند تا بیشتر، به این نوع اقدامات تروریستی دست بزنند.» اما، چنین حمله ای، این اثر مطلوب را داشت که در سفارتخانه ها ایجاد ترس کرد. این پیام ها می توانست پیش درآمد حملات مخرب تر بر رایانه ها، در اینترنت باشد.

در دهه 80 م ، باری کولین، پژوهشگر ارشد انستیتوی اطلاعات و امنیت در کالیفرنیا، واژه « سایبر تروریسم » را جعل کرد . این واژه جعل شده توسط او، سایبر - فضا و تروریسم رادر بر می گرفت."[24] حملات سایبر می تواند به عنوان وسیله کمکی، جهت حمایت از عملیاتی دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

"جنگ شبکه ای را می توان در مبارزه ارتش آزادی بخش ملی زاپاتیستا و دولت مکزیک یافت. در اولین روز سال 1994، ارتش آزادی بخش ملی زاپاتیستا، شهر را درچیاپاس اشغال کردند و علیه دولت مکزیک، اعلان جنگ نمودند، خواهان تغییراتی شدند و سرانجام به یک پیکار رسانه ای جهانی دست زدند. آنها بیانیه های مطبوعاتی صادر می نمودند، از خارجیان دعوت می کردند به چیاپاس آمده و وضعیت را به چشم خود ببینند."[25]

از دیگر کاربردها در فضای مجازی و بهره گیری از اینترنت جنگ اینترنتی(جنگ مجازی )(Net War and Cyber War) است که"در جنگ اینترنتی که ممکن است بین ملت ها و جوامع رخ دهد دیپلماسی، تبلیغات، مبارزات روان شناسی، انهدام و ترور شخصیتی، سیاسی و تهاجم فرهنگی مطرح است. در واقع جنگ اینترنتی معرف یک عصر تازه در طیف اختلافات و تضادهایی است که اشکال اقتصادی، سیاسی،  اجتماعی و نظامی را در بر می گیرد و هدف عمده آن، نابودی و یا اختلال در اطلاعات و ارتباطات است."[26]

و موثرترین استفاده آمریکا در جنگ اشغال عراق بود."بر اساس گزارش سایت www.jihadunspan.com  ارتش آمریکا با ارسال ایمیل هایی به مقامات بلندپایه و ارتش و مردم عراق از آنها خواسته است تا برای حفظ خود و خانواده هایشان از دستورات صدام سرپیچی کنند و اگر اطلاعاتی در مورد محل اختفای سلاح های هسته ای، بیولوژیک و شیمیایی دارند با ارسال ایمیل به اطلاع برسانند ."[27]

آنچه در این بین بسیار مهم است  توجه جهانی و مراکز علمی و آکادمی های وابسته به جبهه استکباری به مقوله فضای مجازی است که بررسی آکادمی بین المللی هنرهای دیجیتالی با ارایه لیستی از 10 رخداد اینترنتی قرن 21 ، انتخابات ریاست جمهوری در ایران را به عنوان بزرگترین رویداد اینترنتی در سال 2009 معرفی کرده است .(  " Webby Awards " به دلیل آنچه نقش سایت های شبکه های اجتماعی مانند توییتر در رویداد های پس از انتخابات ایران عنوان شد، انتخابات ایران را جزء 10 رویداد اینترنتی تاثیرگذار در  دهه نخست قرن 21  انتخاب کرد.) در این لیست نام 9 رویداد اینترنتی دیگر قرن که از آنها با عنوان  تاثیر اینترنت بر زندگی مردم و رویدادهای جاری نام بوده شده است برشمرده شده که عبارتند از :

1- وب سایت " کریج لیست = Craigslist  " در سال 2000؛ به دلیل ضریب نفوذ بالا و گسترش سریع آن از سال 1995 تا 2000 سراسر ایالات متحده . کریج لیست  یک سایت ارتباطی گسترده است که در آن از آگهی فروش تا کاریابی تا " فروم " های چت و ارتباط آنلاین وجود دارد .

2- " گوگل اد ورد = Google Adword " در سال 2001 ؛ که امکان تبلیغات کالا یا خدمات را برای کاربران فراهم می کند  ، به این صورت که وقتیکه یک نفر واژه ای را در گوگل جستجو می کند سایت کسی که در گوگل ادورد آکانت دارد و سایت یا خدمات خود را ثبت کرده  به عنوان اولین سایت در نتایج جستجو قرار می گیرد وبا کادری زرد رنگ دور آن نمایش داده می شود.

3- دانشنامه اینترنتی  " ویکیپدیا = Wikipedia " در سال 2001 ؛ که با فراهم آوردن امکان دسترسی به 14 میلیون مقاله در 271 زبان مختلف دنیا تبدیل به دانشنامه ای بزرگ شده است که به کاربران امکان می دهد تا نسخه های مقالات موجود در این دانشنامه را اصلاح کرده و دانسته های خود را به آن بیفزایند .

4- سایت " نپستر = Napster  " در سال 2001 ؛ نپستر نرم افزاری بود 

که به کاربران مختلف اجازه ثبت نام و سپس Login می داد. پس از آن هر کاربر می توانست مجموعه فایل های موسیقی مورد نظر خود را که روی هارد دیسک رایانه خود دارد با دیگران به اشتراک بگذارد. همچنین این امکان وجود داشت که کاربران عضو این نرم افزار به گفت وگو با یکدیگر نیز بپردازند. پس از مسدود شدن سایت "نپستر" به حکم دادگاه ، شرکت "راکسیو" در سال ۲۰۰۲ این شرکت ورشکست شده را خریدارى کرد و آن را به یک مرکز دانلود قانونى و پولى ترانه هاى موسیقى از اینترنت بدل نمود .

5- سرویس  " گوگل ایپو = Google Ipo " در سال 2004 ؛ این سرویس توانست انقلابی در موتور جستجوی گوگل به وجود بیاورد و بعدها سایت هایی چون جی میل ، یوتیوب ، گوگل ارث ، گوگل مپ و... توانستند از این امکان موتور جستجوی گوگل استفاده کنند .

6- انقلاب ویدئویی آنلاین شبکه " یوتیوب = Youtube " در سال 2006 ؛ که این امکان را به کاربران اینترنت در سراسر جهان داد که فایل های تصویری و یدئوهای خود را روی شبکه یوتیوب قرار دهند .

7- انقلاب بزرگ در شبکه ارتباطات اجتماعی با شبکه " فیس بوک = Facebook " به همراه توییتر = Twitter در سال 2006 ، این شبکه ارتباط اینترنتی امروزه بیش از صدها میلیون عضو در سرتاسر جهان دارد .

8- عرضه گوشی های تلفن همراه " آی فون = I Phone " در سال 2007 ؛

آی فون یک گوشی هوشمند تلفن همراه است که در ژانویه ۲۰۰۷توسط شرکت اپل، معرفی شد.آی فون صفحه کلید ندارد و از صفحهٔ حساس لمسی بهره می گیرد، که می توان با آن تایپ کرد، شماره گرفت و برنامه های گوناگون مبتنی بر وب و سیستم عامل را اجرا کرد.

9- انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2008؛  که کمپین پرزیدنت اوباما در آن با به کارگیری اینترنت توانست شیوه ای جدید از تبلیغات و جمع آوری اعانه های اینترنتی از هواداران و به نمایش گذاردن ویدئوهای آنلاین و... ضریب نفوذ و ارتباط کمپین انتخاباتی اوباما با هواداران را گسترش دهد .

10 – اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 2009 ؛ که در آن معترضان به نتایج انتخابات توانستند با توجه به عدم بهره مندی از رسانه با ارتباطات اینترنتی و استفاده از شبکه های ارتباط اینترنتی همچون فیس بوک و توییتر ، برای تظاهرات اعتراضی خود هماهنگی کرده و اخبار و اطلاعات خود را مبادله کنند .

اما فضای اینترنت چالش هایی هم دارد. بنا بر تحقیقات به عمل آمده، کودکان و نوجوانان هنگامی که به فراخنای جهان اینترنت پا می گذارند، به گشت و گذار در اینترنت که می پردازند، درونمایه دانشنامه وار آن را می نوشند، به مجموعه فیلم های درون اینترنت که دسترسی پیدا می کنند، به گپ سراهای اینترنتی که سر می زنند و پیوندهای اجتماعی که برقرار می کنند، در معرض خطر عناصری از اجتماع قرار می گیرند که در جهان واقعی از آنان پرهیز می کنیم. سه چهارم کودکان حاضرند در قبال دریافت کالا و خدمات درباره خودشان و خانواده اشان اطلاعات بدهند و سالانه یک پنجم شان طعمه سوءاستفاده گران می شوند.

روشن است که پاسداری از کودکان در فضای اینترنت وظیفه ای دشوار است که باید مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل است که در اتحادیه بین المللی مخابرات، طرح حفاظت آنلاین از کودکان (COP) را در دستور کار جهانی امنیت اینترنت قرار داده اند. این کار در راستای الزام برای تقویت امنیت اینترنت و پی ریزی اینترنت ایمن و امن برای نسل های آینده قرار دارد. این موضوع را در اتحادیه بین المللی مخابرات خیلی جدی گرفته بودند و شعار ان سال روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات، پاسداری از کودکان در فضای سایبر است.این شعار نه تنها بر کارها در آن روز، بل که در سراسر سال و آینده نیز اثر می گذارد.

"موتورهای جست وجوگر مانندYahoo وgoogler و غیره که مقر اصلی آنها در امریکا است می توانند در هنگام پیدا کردن مطالب موردنظر استفاده کننده، مطالبی به نفع خود و به ضرر کشور آماج جست وجو کنند و یا اطلاعات مربوط به کشور آماج را در انتهای لیست قرار دهند که کمتر مورد استفاده کاربران است. استفاده علنی از اینترنت مانند ارسال پست الکترونیک برای مسئولان، فیلترشکنی فیلترهای حکومتی روی اینترنت و یا هک کردن سایتهای خاص، از موارد دیگر سوء استفاده از اینترنت در عملیات روانی است" (سبیلانD 1382.)[28]

بر اساس آخرین آمارها تعداد کاربران اینترنت جهان به بیش از دو ملیارد نفر رسید"آمار منتشر شده بر روی وب سایت Internet World Stats نشان می دهد تعداد کاربران اینترنت ایران در سال 2011 نسبت به سال گذشته سه میلیون و 300 هزار و نسبت به سال 2009 در حدود چهار میلیون و 300 هزار نفر افزایش داشته است.آمار این وب سایت در سال 2010 تعداد کاربران ایرانی را 33 میلیون و 200 هزار نفر اعلام کرده بود در حالی که آمار جدید این وب سایت تعداد کاربران ایرانی را 36 میلیون و 500 هزار نفر اعلام کرده است، تعدادی که بیش از نیمی از کاربران اینترنت در کل خاورمیانه را تشکیل داده است. بر اساس نموداری که در این وب سایت از آمار توزیع کاربران اینترنتی در مناطق مختلف جهان ارائه شده است، در حال حاضر 44 درصد از کاربران اینترنت به آسیا، 22.7 درصد به اروپا، 13 درصد به آمریکای شمالی، 10.3 درصد به آمریکای لاتین، 5.7 درصد به آفریقا، 3.3 درصد به خاورمیانه و یک درصد به اقیانوسیه اختصاص دارند. همچنین تعداد کل کاربران اینترنت در جهان بر اساس آخرین آمار دو میلیارد و 95 میلیون و 6 هزار و پنج نفر محاسبه شده است.[29]

دنیا در سال 2009 پر از داستانها و اتفاقات عجیب و باورنکردنی بود و در این میان نمی توان نقش توییتر و فیس بوک را در ایجاد بسیاری از آنها نادیده گرفت.یکی از جالب ترین داستانهای عجیب شبکه های اجتماعی در سال 2009 مربوط به یک داماد آمریکایی است که مراسم عروسی خود را برای به روز کردن پروفایل خود روی فیس بوک قطع کرد و بلافاصله این پیام را روی صفحه خود نوشت: "من با @TracyPage در کلیسا هستم و یک ثانیه قبل او همسر من شد. الان دیگر باید بروم و حلقه را دست عروس بکنم."این داماد شیفته شبکه اجتماعی این جملات را بین گرفتن "بله" از عروس و تبادل حلقه ها روی فیس بوک نوشت.از دیگر اتفاقات عجیبی که روی فیس بوک رخ داد مربوط به دو جوانی است که برای کاخ سفید ایجاد مزاحمت کردند و با افتخار پیروزی خود را روی این شبکه اجتماعی جشن گرفتند.همچنین یک خبر جعلی درباره یک کودک شش ساله در فیس بوک منتشر شد. در این خبر آمده بود که این کودک در حالی که سوار بر یک بالن بوده در میان ابرها گمشده است.

براساس گزارش رویترز، پارلمان هلند نیز در سال 2009 قانونگذاران را برای ارسال پیام روی توییتر و فیس بوک محدود کرد و در کانادا یک نماینده به خاطر توهینی که به رقیب خود کرده بود روی توییتر از وی عذرخواهی کرد. از سویی دیگر، دیوان عالی انگلیس برای اولین بار از راه توییتر حکم محکومیت یک کاربر را برای وی ارسال کرد. کشوری مانند آمریکا، قدرت و توان تحمیل اراده خود بر دیگران را دارد، زیرا سالیانه به طور متوسط 900 فیلم در هالیوود می سازد و انگاره های خود را به تمام دنیا منتقل می کند. البته قدرت نرم آمریکا صورت های دیگری نیز دارد.

 ویژگیهای اینترنت در فضای مجازی

صحنه نبرد در فضای مجازی، ثابت و تغییر ناپذیر نیست و همیشه باید فضا را مجموعه ای از عمل ها و عکس العمل ها بدانیم. از ویژه گیهای اینترنت، به دست رسی آسان، کم هزینه بودن، تابع زمان و مکان نبودن را می توان نام برد. ضمن اینکه کار همه رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری را هم انجام می دهد. و به همه کاربرانش این اجازه را می دهد که در وقت از شبانه روز و در کجا که خواستند می توانند مطالب، فیلم، عکس و... را منتشر نمایند.

شبکه های اجتماعی در فضای مجازی

پایگاه اینترنتی مؤسسه تحقیقاتی هریتیج گزارشی به قلم جیمز.جی.کارافانو (James jay carafano ) پژوهشگر ارشد مطالعات امنیت ملی موسسه تحقیقاتی هریتیج امریکا که دارای 25 سال سابقه خدمت در ارتش امریکا تا درجه سرهنگ دومی است، منتشر کرد که به نقش شبکه های اجتماعی و اینترنتی در حوادث پس از انتخابات ایران اختصاص دارد. جی.کارفانو[30] در گزارش خود، استفاده از اینترنت در فضای مجازی را در اغتشاشات (فتنه 88) را حول چهار محور تدوین و ارایه نموده است این چهار محور شامل: 1- خبرنگاری خیابانی 2- بسیج کردن ایرانی های مقیم خارج از کشور 3- سازماندهی فعالان سیاسی 4- راه اندازی جنگ اطلاعاتی، می باشد. ایشان در خصوص کارکرد شبکه های اجتماعی چنین عنوان نموده است:"شبکه های اجتماعی می توانند فعالیت های اعتراض آمیز را سازماندهی کرده و در اطلاع رسانی روند رویدادها نقش آفرینی نمایند." کارفانو،2009،هریتیچ )

ایشان در خصوص محور اول این گزارش یعنی کارکردهای خبرنگاری خیابانی چنین گزارش می دهد: خبرنگاری خیابانی به تهیه اخبار یا جریان شدن نظرات مردم، از سوی خبرنگاران غیر حرفه ای اطلاق می شود و به دو شیوه صورت می گیرد.

1- خبرنگاران خیابانی، گزارش ها، تصاویر، فیلم ها و اطلاعات خود را به سایت های خبری مشهور می فرستند تا به صورت حرفه ای ویرایش و تدوین شوند. فاکس نیوز و مای اسپیس وب سایت هایی دارند به نام (شما گزارش دهید[31]) (همان) این سایت ها باایجاد چنین ظرفیت هایی، فضا را برای فعالیت مخالفین مهیا نموده و آنان راترغیب به مخالفت می نمایند.

2- خبرنگارانی در شکل خبرنگاران شهروندی بروز می کند که در آن مضامین خبری از سوی پدید آورندگان در وب سایت های شخصی (یا غیر رسمی) ارائه می شود. (همان)

با بررسی های بعمل آمده نشان از تلاش اکثر پایگاه های اینترنتی خبرگزاراری ها، وزارت خارجه،آمریکا، رژیم صهیونیستی و انگلیس، شبکه های رادیویی و ماهواره ای در خصوص ایجاد اخلال در سیر انتخابات و بعد از آن در ایران راداشته اند که نمونه آن تلاش پایگاه Ireport.vom که وابسته به سی. ان. ان است می باشد، به گزارش mediaweek از 13 تا 17 ژوئن (23 تا 27 خرداد) سایت Ireport.vom (که توسط سی.ان.ان اداره می شود اما در بالای سایت این مساله تکذیب شده است)، که 1600 گزارش از داخل ایران(مخاطبین) از تاریخ 13 تا 17 ژوئن (23 تا 27 خرداد) دریافت کرده است و در همین مدت زمان 3 هزار نفر دیگر هم در این سایت عضو شده اند.

از پیامد های خبرنگاری خیابانی که به نوعی به چند شیوه اجرا می گردد، برخی از خبرنگاران  از قبل شناسایی شده و وصل شده بودند و بصورت مستمر خبر،گزارش، عکس و فیلم تهیه و ارسال می کردند که در قبال این فعالیت دستمزد نیز دریافت می کردند. اما تعداد زیادی از آنها ازبین افراد معترض، معاند، مخالف بصورت تحریک شده اقدام به فعالیت های غیر حرفه ای خبری می نمودند. این اقدامات منجر به تشدید اغتشاشات، تحریک احساسات، افزایش شایعات، ایجاد تردید و در نوع خودش دلگرمی عوامل دست اندر کار دشمن می شد. برخی این گونه فعالیت ها را تحت عنوان «میدان نبرد اینترنتی» یاد نموده اند.

محور دوم: بسیج کردن ایرانیان} ضد انقلاب{مقیم خارج: البته در این خصوص نظام سلطه طی 30 سال گذشته بصورت مستمر از طرق مختلف به تحریک ضد انقلاب خارج کشور تحت عنوان اپوزیسون توجه کرده و از این جماعات استفاده نموده است.نویسنده در خصوص این محور، آماری ارایه نموده  مبنی بر اینکه در سال 2006، 4تا5 میلیون ایرانی در جهان پراکنده بودند. (بنیاد سیاست مهاجرت)

آنان در شبکه های اجتماعی توانستند فعالیت های اعتراض آمیزرا سازماندهی کرده و در اطلاع رسانی روند رویدادها را تشدید و مخاطبان را تحریک و ترغیب نموده تا به خوبی نقش آفرینی کنند.  و از ترول ها (trolls): کاربرانی که در تالارهای گفت و گو و در میان بحث در موضوعات جدی، پیام های نامربوط، توهین آمیز، تشنج زا و تحریک آمیز ارسال می کنند، بهره بردند. افزون بر تسهیل خبرنگاری و سازمان دهی فعالان سیاسی، تبدیل فضای مجازی به میدان نبرد اینترنتی، راه اندازی جنگ اطلاعاتی، بهره گیری از فیس بوک و تویتر به عنوان  ابزار ایجاد شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، می توان یادکرد با اینترنت، علاوه بر گسترش اطلاعات می توان اطلاعات را تحریف یا دستیابی به دانش را محدود کرد. شناسایی و بستن کاربری برخی کاربران تا نشر اخبار کذب و شعارهای توخالی افزون بر مبارزه با شایعه پراکنی و همچنین، کاربران از ابزارهای اجتماعی برای سازماندهی به وب سایت های دولتی استفاده کردند . از آسیب های مهم در فضای مجازی می توان بهخطر انتشار اسرار خصوصی اشاره کرد که بر خلاف تصور بسیاری از کاربران اینترنتی در سایت هایی مانند فیس بوک و توئیتر ، اطلاعاتی که انان درباره مسائل خصوصی خود با دوستان و اشنایان مبادله می کنند به راحتی در دسترس همگان قرار می گیرد. در بسیاری موارد خود کاربران اطلاع ندارند که چه اطلاعاتی از انها در اختیار عموم قرار گرفته است و پس از اطلاع یافتن از انتشار این اطلاعات نگران می شوند. در واقع هرزمانی که یک کاربر در اینترنت دکمه ارسال را می زند اطلاعات ارسال شده تقریبا به راحتی در دسترس همگان قرار می گیرد. در مواردی حتی مطالبی که یک کاربر در اینترنت جستجو می کند قابل ردیابی ، ذخیره سازی و فروش به دیگران است. ایجاد سایتهای ویژه برای کشور آماج یکی دیگر از تمهیدات رسانه ای در دیپلماسی رسانه ای است. به طور مثالBBC Persian یاVOA Persian یا info USA Persian سایتهای خبری است که ویژه شهروندان ایرانی ساخته شده است و این سایتها می توانند هر گونه تفکری را به استفاده کنندگان ایرانی خود القا کنند. نقش فیس بوک و توییتر در جنگ روانی سایبرنتیک علیه ایران شبکه های خبری مانند سی ان ان با اجرای سیاست "اسب تروا "، مطالب جعلی خود را در پوشش افراد حقیقی بر روی سایت های ارتباطات اجتماعی از جمله توییتر منتشر و به ارتباط گیری با مخاطبان قبلی اقدام نمودند..

در هفته های منتهی به انتخابات و جریان های بعدی، ایران شاهد هجمه تبلیغی و جنگ روانی بود که توسط سایت های ارتباطات اجتماعی مانند فیس بوک و تویتر صورت گرفت.این در حالی است که عقبه طراحی کننده این اقدامات که در حوزه جنگ روانی سایبرنتیک قرار دارد، همچنان در حال پیگیری اهداف از پیش تعیین شده خود است. 5 موضوع نخست جستجوی کاربران در شبکه ارتباطی تویتر به ترتیب اولویت عبارتند از : انتخابات ایران ، ویروس آنفلوآنزا ، غزه ، ایران ، تهران .سایت های ارتباطات اجتماعی در ظاهر به منظور ایجاد فضایی برای حضور الکترونیکی افراد در جامعه چند صدایی غربی و بیان دیدگاه ها، پیدا کردن دوست، ارتباط با دوستان و فرستادن پیام های گروهی عمل می کنند اما در باطن اغلب این وبگاه ها در خدمت بنگاه های خبری و اطلاعاتی قرار داشته و با جمع آوری اطلاعات شخصی از افراد اقدام به پرونده سازی و بعضاً عضوگیری برای سازمان های جاسوسی و تروریستی غربی می نمایند. هرچند عضویت در این سایت ها مجانی است ولی هیچ چیزی واقعاً مجانی نیست و در ازای استفاده مجانی از سرویس های الکترونیکی این وبگاه ها، افراد بخش عمده اسرار زندگی خود را به راحتی در اختیار آنها قرار می دهند.

نتیجه گیری و پیشنهادات

صدور حکم رهبر معظم انقلاب با توجه به مقضیات زمان اقدامی حکیمانه و در شان انقلاب اسلامی بود ضمن اینکه عمل درست مسئولین به مفاد آن موجب کاهش تهدیدات دشمن شده و فرصت ویژه ای را برای فرزندان این مرز وبوم بوجود آورده تا در جهت نشر و گسترش انقلاب اسلامی اقداماتی در خور انجام دهند. همچنین می تواند موجب رشد و بالندگی علمی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز بگردد. شرط تحقق اهداف پیش بینی شده برای آن، ورود خالصانه و جهادگونه به این مقوله است که در پیچ و خم نظام اداری و بورکراسی دست و پاگیر رها نشود و یا به بر پایی همایش و نمایش ختم نشود. آ«چه در متن این نوشته در خصوص، اقدامات، اهمیت و ضرورت و توجه دشمن گفته شد بخش بسیار ناچیزی از حقایق نهفته در بطن این پدیده می باشد. برای شروع و آغاز ورود نخبگان و اندیشمندان میهن اسلامی به اظهار نظر در این خصوص پیشنهاداتی چند و گزرا به شرح زیر تقدیم می گردد.

1-      تدوین راهبردهای تحقق منویات مندرج در حکم ابلاغی رهبر انقلاب به ریاست جمهوری

2-      فراخوان طرح از نخبگان و اندیشمندان در خصوص ایجاد مرکز ملی فضای مجازی

3-      برگزاری نشست های تخصصی در دوسطح راهبردی و کارشناسی بری تعیین سیاست ها و خط مشی ها و همچنین ارایه الگو و مدلهای اجرایی

4-      ایجاد فرایند ورود به فضای مجازی در سطوح اشراف اطلاعاتی، خنثی سازی اقدامات مخرب، مصون سازی و مصونیت بخشی مخاطبان، نشر فرهنگ توحیدی، دینی و انقلابی

5-      امکان سنجی و ظرفیت شناسی دولتی و بخش خصوصی در سه سطح بین الملل، منطقه ای و داخلی

6-      ایجاد ظرفیت و زیر ساخت های مناسب و متناسب با خواست های ملت بزرگ ایران و انقلاب اسلامی

7-      ایجاد سامانه برآورد تهدیدات و آسیب ها در فضای مجازی به صورت مستمر

8-      حمایت مناسب از تولید کنندگان محصولات مجازی به ویژه؛ قرآنی، دفاع مقدس، انقلاب اسلامی، جنگ نرم و بخصوص بازی های رایانه ای

9-      تقویت و تاکید و برنامه ریزی مناسب برای آموزش از سنین پائین برای استفاده بهینه از فضای مجازی

10-   تولید برنامه های هشدار دهنده، روشنگر و آگاهی بخش برای گروه های مخاطب از طریق رسانه ملی و سایر رسانه ها