به غیر از پیوند نزدیک اسلام با تمایلات استقلال طلبانه مردم مصر که شاید دلیل اصلی انقلاب این کشور محسوب می شد، آغاز و شکل گیری حرکت های مردمی انقلابی مردم نیز پیوندی نزدیک با اسلام داشت. سال ها پیش و زمانی که جمال عبد الناصر رهبر افسران جوان مصری، تخت پادشاهی ملک فاروغ را سرنگون کرد و موج عظیمی از انقلاب را در بین کشورهای عربی را به راه اندخت، کمتر کسی تصور می کرد که مصر بار دیگر و این بار نیم قرن بعد کانون امواج انقلابی در جهان عرب انداخت. انقلابی که نتایج آن شاید مسیر خاورمیانه و جهان اسلام را در قرن بیست و یکم تعیین کند و بر خلاف انقلاب عربی ناصرنه تنها درچهارچوب تنگ کشورهای عربی باقی نماند است، بلکه حتی شمیم سرمست کننده آن به کشور های اروپایی هم رسیدهو میدان التحریر به نام های مختلف نه تنها در کشورهای عربی بلکه حتی در قلب فرهنگ غرب ستیز نیز باز تولید می شود. *مصر مهد انقلاب های عربی شاید مصررا به عنوان مهد فرهنگ، هنر و دین دنیای اهل سنت به حق بتوان قلب تپنده کشورهای عربی نامید. مصر در حرکت های استقلال طلبانه همیشه جزو اولین ها بوده و آثارهر تحرکی در این کشور به خوبی در دورترین قلمرو های کشورهای عربی قابل رصد کردن است. نخبگان و اندیشمندان مصری از جمله اولین پیشگامان استقلال طلبی در کشورهای عربی چه در زمان ترک و چه در زمان تسلط انگلیسی ها برای این کشوربودند. شاید حرکت عظیم مردم مصر پس از انقلاب مردم تونس و تبدیل کردن آن به یک موج جهانی بازتابی ازاین سابقه تاریخی مردم مصر بوده است. از این رو بررسی ریشه های انقلاب مردم مصر بدون نگاهی به گذشته انقلابی این سرزمین امکان پذیر نباشد. سابقه ای که پیوندی امکان پذیر با اسلام دارد. *از اخوان تا ناصر حسن البنا اندیشمند مصری زمانی که با هفت تن از یاران خود برای مبارزه با نفوذ استعمار انگلیس پیوند برادری می بست، شاید تصور نمی کرد که درآینده ای دور این پیمان کوچک تبدیل به یکی ازقدرتمند ترین و در عین حال متکثر ترین سازمان های اسلامی تبدیل شوند. ایجاد نطفه اخوان المسلمین، دنباله ای از حس غریب حقارتی بود که اندیشمندان مسلمان در قبال تحقیر غرب احساس می کردند. حسی که جمال الدین اسد آبادی را به تکاپویی سخت و برای احیای عزت تفکر اسلامی در مقابل اندیشه سکولاریستی انداخت و بعدها همین انگیزه سبب ایجاد اخوان المسلمین شد. البته اخوان را نمی توان نقطه سر آغاز حرکت های اسلام گرایانه در مصر دانست،‌ چه این که پیش از آن نیز هر حرکت استقلال طلبانه ای درمصر به اتکای قدرت اسلام رشد و نمو یافته است. به عنوان مثال "سعد زغلول " رهبر انقلاب 1919 مصر که به استقلال این کشور از انگلستان منجر شد، تربیت شده مدرسه دینی الازهر و زعیم این کشور محسوب می شد. وی که شاگرد بدون واسطه سید جمال الدین اسد آبادی محسوب می شد، با تشکیل حزب وفد نقش مهمی در ایجاد و شکل گیری موج استقلال خواهی مردم مصر محسوب می شد. اخوان نیز میراث دار همین حرکت های مبارزاتی اسلام خواهانه بود. گرچه اخوان نیز بعدها با فروپاشی رژیم پادشاهی در تقابل با رژیم جمال عبد الناصرقرار گرفت و ناچار از ساختارقدرت کناره گرفت. بعدها رژیم ناصر نیز با وجود مخالفت با گروه های اسلام گرا نیز نمی توانست خود را دشمن اسلام نشان دهد و اسلام ستیزی حتی در رژیم ناصری نیز جایگاهی نداشت. *سرکوب گروه های استعمارگر توسط دولت های وابسته شاید به دلیل همین رابطه نزدیک تاریخی بوده است که هر گاه مصر و یا دولت های این کشور در مسیر واگذاری استقلال این کشور حرکت کرده اند، مجبور به سرکوبی گروهای اسلام گرا در این کشور بوده اند. حتی انورسادات که به صورت مقطعی برای مبارزه با گروه های مارکسیستی و البته ناصریست ها مجالی را به گروه های اسلام گراها داده بود، با بستن پیمان دوستی با اسراییل به یک دشمن تمام عیار گروه های اسلام گرا تبدیل شد. دشمنی عمیقی که در نهایت به اعدام انقلابی توسط انور سادات افسر جوان گروه جهاد اسلامی مصر انجامید. راهی که انور سادات با کمپ دیوید آغاز کرده بود، جانشین وی حسنی مبارک با تعهد پذیری عجیب خود به صلح با اسراییل و ایجاد فضای جو و اختناق به خصوص برای گروه های اسلامی ادامه داد. اختناق و تحقیری که با اضافه شدن مشکلات اقتصادی، نارسایی های اجتماعی و فساد عجیبی که در تمام ارکان دولت مصر ریشه دوانده بود، جان را به لب مردم مصر نشاند و در نهایت بغض آن ها را با حرکت مردم توس تبدیل به خشمی خروشان و غیر قابل کنترل کرد. *مساجد موتور محرکه انقلاب مردم به غیر از پیوند نزدیک اسلام با تمایلات استقلال طلبانه مردم مصر که شاید دلیل اصلی انقلاب این کشور محسوب می شد، آغاز و شکل گیری حرکت های مردمی انقلابی مردم نیز پیوندی نزدیک با اسلام داشت. گرچه محور تبلیغات کشورهای غربی بر این نکته قرار داشت که فیسبوک و شبکه های اجتماعی و اینترنت اصلی ترین شبکه سازماندهی مردم معرفی کرد، اما مساجد و تجمعات پس از نماز جمعه بود که موتور محرکه ادامه انقلاب مردم را تشکیل می داد. حتی نگاهی کوتاه به دسترسی مردم مصر به اینترنت غلط بودن این ادعا را نشان می داد. در حالی که تنها نزدیک به بیست درصد مردم مصر به اینترنت و دستگاه های ارتباط اینترنتی دسترسی داشتند، اما دامنه تظاهرات در مصر از شمالی ترین تا جنوبی ترین آن می رسید. در این میان اغلب تظاهر کنندگان مصری را نه قشرهای تحصیل کرده بلکه محروم ترین و در عین حال متدین ترین مردم جامعه مصر تشکیل می دادند. اقامه نماز جمعه های میلیونی درمیدان التحریر مصر نشان دیگری از سرچمشه عمیقی بود که حرکت مردم مصر از آن می جوشید. *بی معنا بودن سخنان رییس جمهور آمریکا برای مردم مصر شاید نشانه دیگری که از واقعیت اسلامی مردم مصر حکایت می کند، موضع گیری های مردم این کشور در قبال رژیم صهیونیستی و آمریکا است. در حالی که رژیم مبارک عمیق ترین پیوندهای اقتصادی و امنیتی را با رژیم مصر داشت و حتی به فروش گاز و ثروت طبیعی این کشور به ثمن بخس راضی بود و برای تقویت امنیت این رژیم نوارغزه را به قیمت گرفتن جان کودکان فلسطینی می بست، اما مردم مصربا تمام وجود فریاد آزادی غزه ومخالفت با رژیم صهیونیستی را فریاد می زنند. گرچه به طور حتم دولت های بعدی مصر مجبور به رعایت برخی محدودیت ها در برخورد با رژیم صهیونیستی به دلیل وابستگی دوران مبارک به کمک های آمریکایی هستند، اما در دشمنی مردم مصر با رژیم صهیونیستی هیچ شکی وجود دارد. دشمنی که می توان آن را به راحتی در تظاهرات های مدام در مقابل سفارت اسراییل در مصر و آتش زده شدن پرچم این رژیم مشاهد کرد. امروز حتی سخنرانی های پر شور اوباما نیز در مصر طرفداری ندارد و رسانه های آمریکایی با وجود تمام تلاش خود برای پوشاندن چنین مطلبی به این حقیقت تلخ اعتراف کرده اند که سخنان مردم مصر برای سخنرانی های رییس جمهور آمریکا ارزشی قائل نیستند. *مردم مصر اصلی ترین حافظان انقلاب مصر امروز ماهیت اسلامی مردم مصر و تطابق آن با پیامهای آن از جمله استقلال طلبی و مقابله با استعمار خارجی بر هیچ کس پوشیده است. چه این که مصر پیش از انقلاب با آن چیزی که غرب و سکولاریسم غربی می خواست کاملا درتطابق بود. اقتصاد، فرهنگ و سیاست در تطابق شگفت انگیزی با آن چیزی نامیده می شد که حذف نقش دین در جامعه خوانده می شد. اما آیا این ماهیت دینی در ادامه انقلاب مردم مصرتدوام خواهد داشت. این مسئله ای است که تنها پاسخ آن در آینده می توان یافت، اما به نظر می رسد مردم مصر قائل به اجرای مقررات اسلام حتی در قوانین موضوعه کشور خود هستند. نظر سنجی موسسه "پیو "بر این مطلب مهر تایید می زند که بیش از هشتاد درصد مردم مصر با اجرای قوانین اسلام درمصر مواقث و هم نظر هستند. درکنار این رغبت مردم مصر به گروهای اسلام گرا از جمله اخوان المسلمین برای تمامی صاحب نظران عرصه سیاسی مصر ثابت شده است. در انتخابات یشین پارلمان مصر که با تقلب گسترده رژیم مبارک همراه بود، اخوان المسلمین توانست درشرایط یک رقابت نا برابر ده ها نماینده را به مجلس ملی مصر بفرستد. حال در شرایط رقابت برابربه طور حتم توان این گروه برای کسب کرسی های پارلمانی چندین بار افزون تر می شود. اما در نهایت باید گفت اصلی ترین حافظان دستاوردهای انقلاب مصر، مردم این کشور محسوب می شوند. مردمی که پایبندی خود را به استقلال، آزادی و آرمان های مردم مصر به اثبات رسانده اند.