آموس یادلین رئیس سابق سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل با شرکت در مراسم یادبود خبرنگار اسرائیلی در مؤسسه واشنگتن به تحلیل اوضاع فعلی منطقه پرداخته است. مؤسسه آمریکایی "واشنگتن " جلسه‌ای در این مرکز با حضور "آموس یادلین "، از مقامات وزارت دفاع اسرائیل با موضوع امنیت در خاورمیانه برگزار کرد. ژنرال یادلین، که اکنون به عنوان یکی از کارشناسان کلیدی امنیت ملی اسرائیل در حال فعالیت است، به تازگی پس از چهل سال‌ از کار بازنشست شد. وی پنج سال آخر کاری خود را در مسند ریاست سازمان اطلاعات ارتش به فعالیت مشغول بوده است. * سرانجام انقلاب‎ها و قیام‎ها نامشخص است یادلین در سخنانی گفت: با اینکه از دهه 1970 تاکنون هیچ حادثه‌ای به اهمیت "قیام کنونی مردم عرب " در خاورمیانه رخ نداده است ـ که البته پیامد‌های بسیار مهمی برای اسرائیل به همراه دارد ـ همچنان از درک سمت و سوی حرکت آن بازمانده‌ایم. هنوز بسیار زود است که نتایج انتخابات در مصر، سرانجام جنگ در لیبی یا ناآرامی‌های سوریه را پیش‎بینی کنیم. علاوه بر این، دو "قدرت بزرگ " و مهم منطقه‌ای ـ ایران و عربستان سعودی ـ به شدت تحت تأثیر این ناآرامی‌ها قرار گرفته‌اند. * انقلاب‎های منطقه معاهدات صلح اعراب با اسرائیل را لغو خواهد کرد به منظور ارزیابی این انقلاب فراگیر و گسترده، باید هریک از این کشورها را به صورت جداگانه تحلیل کنیم. ما نباید فرض را بر این بگذاریم که تأثیر گذاری این حوادث از یکی به دیگری سرایت کرده است، چرا که هریک از این کشورها با چالش‌های متفاوتی روبه‎رو بوده، احزاب و گروه‌های مختلفی در آن درگیر هستند و پیشینه تاریخی بسیار متفاوتی دارند. در حالی که برخی از دولت‌ها با کنار گذاشتن مقامات رسمی خود تلاش می‌کنند معترضان را آرام کنند، دیگر دولت‌ها نیروهای نظامی خود را به خیابان‌ها آورده‌اند و این در حالی است که برخی دیگر میلیارد‌ها دلار خرج شهروندان خود کرده‌اند تا طوفان تغییرات را آرام کنند. علاوه بر این، همچنان روایات مختلفی در باب این انقلاب‌ها مطرح است. تهران تلاش می‌کند قیام مردم عرب را به عنوان یک پیروزی برای انقلاب اسلامی تفسیر کند. در مقابل، از نگاه سوریه، این انقلاب ها موجب لغو معاهدات صلح با اسرائیل خواهد شد. با این حال می‌توان گفت روایت صحیح‌تر این باشد که مردم عرب خواهان آزادی، عدالت و آینده‌ای بهتر هستند. البته پیشرفت و گسترش دموکراسی زمان خواهد برد و اعراب باید الگوی دموکراسی مناسب با تاریخ و سنت کشور خود را طراحی کنند. * قیام‎های منطقه بدون رهبری شکل گرفته است تا به اینجا انقلاب مردم عرب همچنان بدون رهبری پیش رفته است؛ جهان عرب همچنان منتظر ظهور رهبری است که به این انقلاب شکل دهد. لازم به ذکر است که شماری از کشورها به قیام مردم عرب پیوسته‌اند اما خود هیچ اشتیاقی به راه‎اندازی انقلابی واقعی ندارند. مردم لبنان، عراق و فلسطین تاکنون هزینه‌ بسیاری را صرف آرام کردن منازعات داخلی خود کرده‌اند و حاضر نیستند با تجدید چنین ناآرامی‌هایی، این ثبات را قربانی کنند. به لحاظ تاریخی، انقلاب‌های پیشین درس‌ها و عبرت‌های بسیاری را فراهم می‌آورند. اول اینکه، انقلاب قابلیت ربوده شدن دارد؛ همان‎طور که در مورد انقلاب‌های 1789 فرانسه و روسیه 1917، شاهد بودیم. در چنین مواردی، موج اول انقلاب، حرکتی مردمی بود که تحت تأثیر نیاتی خیر و نیکو شکل می‌گیرد، اما دومین موج انقلاب رهبری را به همراه خود می‌آورد که ساختاری بنیان می‌نهد که حتی از رژیم سرنگون شده ظالم‌تر و سرکوب‌گرتر است. بنابراین، باید هوشیار باشیم که دومین موج قیام مردم عرب ضدانقلابی نباشد. * تأثیرات بلندمدت انقلاب بسیار حائز اهمیت است دوم اینکه، تأثیرات پایدار تغییرات تنها در بلندمدت مشخص خواهد شد. با اینکه "قیام " سال 1948 مردم اروپا در کوتاه‎مدت شکست خورد، اما ایده‌های لیبرالیستی و ناسیونالیستی که تحت تأثیر این حرکت به وجود آمدند، مسیر تاریخ اروپا را در سراسر قرن بیستم تغییر دادند. * رسانه‌های اجتماعی و جمعی در این انقلاب نقشی بسیار مهم را ایفا می‌کنند سوم اینکه، تحلیل و پیش بینی‌های ما همچنان حالت یک روایت و گمانه‌زنی را دارند،‌ چرا که قدرت رسانه‌های اجتماعی و جمعی غیرقابل پیش‎بینی است. با اینکه یک انقلاب فیس‌بوکی این امکان را فراهم می‌آورد که مردم با سرعتی باورنکردنی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و به خیابان‌ها بریزند ـ بسیار سریع‌تر از آنی که امکان تصمیم گیری و بسیج نیروها برای دولت‌ها فراهم باشد ـ اما نمی‌توان آن را پدیده‌ای قلمداد کرد که به تنهایی سرنوشت انقلاب را رقم خواهد زد. * اسرائیل در مقابل این انقلاب نباید بی‌تفاوت باشد چهارم اینکه، پرهیز از اضطراب و عصبی شدن بسیار مهم است. اسرائیل نمی‌تواند نسبت به روند دموکراسی سازی که ارزش‌های مطلوب اسرائیل را از جمله آزادی، عدالت، قانون‌مداری، دموکراسی پیش می‌برد بی‎تفاوت باشد؛ حتی اگر چنین تغییراتی در کوتاه‎مدت خطرناک به نظر برسند. از آنجا که دولت‌های دموکراتیک به ندرت با یکدیگر وارد جنگ می‌شوند، روند دموکراسی سازی اعراب در مجموع برای توسعه اسرائیل مثبت ارزیابی می‌شود. * شمار دیگری از فرصت‌هایی که می‌توانند پیامد‌های مثبتی برای اسرائیل به‎همراه داشته باشند، از قرار زیرند: - در خیابان‌های کشورهای عربی، این واقعیت در حال رشد است که اسرائیل بیش از این به عنوان مهمترین مشکل در خاورمیانه مطرح نیست. از آنجا که اکنون دنیای عرب در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات خود است، کم‎کم برایشان ثابت می‌شود که صرفاً با حل مسئله اسرائیل ـ فلسطین،‌ مشکلات منطقه برطرف نخواهد شد. - اگر بر سوری‌ها محقق شود که آینده کشورشان در گروی آزادی و برقراری صلح است ـ و مخالفت با ایران و دست برداشتن از حمایت‌ها از حزب الله ـ در جهت از بین بردن محور رادیکالی در منطقه، گام خواهند برداشت. - و مهمتر از همه اینکه اگر این انقلاب به ایران سرایت کند، مشکل شماره یک اسرائیل و خاورمیانه حل خواهد شد. * مهمترین تهدید برای اسرائیل در این میان، رویارویی نظامی احتمالی با مصر است علی‎رغم این فرصت‌ها، اسرائیل باید خود را برای تحصیل حداقل نتایج مثبت آماده کند. مهمترین تهدیدی که می‌توان به آن اشاره کرد، بازگشت به رویارویی خشونت‌آمیز با مصر است. با اینکه هیچ‎یک از این دو خواهان گشوده شدن آتش میان دو طرف یا تخصیص منابع خود به اهداف نظامی نیستند، اسرائیل باید خود را برای درگیری احتمالی آماده سازد. * اردن تهدید شماره 2 برای اسرائیل است دومین مورد تهدیدی است که ناآرامی‌های بالقوه در اردن به وجود آورده است؛ اسرائیل طولانی‌ترین مرز مشترک را با این کشور دارد. با این حال، تا به امروز حکومت‌های مستبد منطقه به نیاز‌های مردم خود پاسخ گفته در برابر فشار انقلاب ایستادگی کرده‌اند. * حکومت‌ها برای انحراف افکار عمومی ممکن است برای اسرائیل مشکل ایجاد کنند سوم، اسرائیل باید هوشیار باشد که رژیم‌های عرب مشکلات خود را چه در قالب کلام و چه به صورت تحمیلی، وارد اسرائیل نکنند. برای مثال، سوریه می‌تواند با به راه انداختن منازعه‌ای بر سر بلندی‌های جولان یا با تحریک کردن حزب‌الله به راه انداختن درگیری در شمال، توجه همگان را از اوضاع داخلی خود منحرف سازد. * شورش‌های احتمالی می‌تواند اسرائیل را در معرض خطر قرار دهد چهارم، در صورتی که هرکدام از این انقلاب‌ها منجر به شورش و یاغی‌گری شوند، اسرائیل در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. برای مثال، اگر دولت مصر، سوریه یا اردن، سقوط کنند یا به شدت ضعیف شوند، کنترل خود را روی زاغه‌های نظامی خود از دست می‌دهند؛ مسئله نگران کننده در این باره آن است که برخی از این کشورها به موشک‌های بالستیک و تسلیحات شیمیایی مجهزند. * عدم دخالت و در پیش گرفتن یک سیاست منفعل، ضروری است در مورد طراحی یک سیاست مناسب برای اسرائیل اولین گامی که در برابر این موارد مهم باید برداشت آن است که "یک اسراتژی منفعل " را باید در پیش گرفت و از هرگونه دخالت و دست اندازی پرهیز نمود. اسرائیل از دخالت در روندی که در کانون آن قرار ندارد، هیچ بهره‌ای نخواهد برد. اسرائیل همچنین باید برای واکنش در برابر تحریک‌های ایران، حزب‌الله یا حماس کاملاً آماده باشد، به خصوص اگر اقداماتی از این دست در پی آن باشد که توجه افکار عمومی را از ناآرامی‌هایی که در برخی جوامع وجود دارد، از جمله در لبنان و غزه، منحرف سازد. * انجام هرگونه اقدامی باید با هوشیاری و برنامه‎ریزی دقیق صورت گیرد البته استثنائاتی هم وجود دارد و اگر اسرائیل مجبور به انجام اقدامی شد، لازم است که با احتیاط بسیار دست به کار شود. همچنین باید به طراحی و برنامه ریزی‌های بلندمدت خود ادامه داده و همچنان بازدارندگی استراتژیکی را که در پیش گرفته بود، برقرار نگاه دارد. اسرائیل نباید منتظر بدترین پیامد‌های ممکن باشد بلکه باید تمام تلاش خود را به کارگیرد تا در صورت بروز چنین مشکلاتی، با آنها مقابله کند. * در این میان هیچ‎یک از این موارد نباید توجه اسرائیل را از ایران و تحولات این کشور بازدارد در فرایند انقلاب مردم عرب، برخی از رژیم‌ها و حکمرانان نامطلوب از میان رفته‌اند، اما بیشتر مسائلی که دامن‌گیر خاورمیانه بوده است، همچنان پا برجا هستند. با اینکه ممکن است اسرائیل میان این حوادث مهم به عنوان یک مسئله حاشیه‌ای مطرح باشد، نباید اجازه دهیم که این مسئله توجه ما را از دو مسئله بسیار مهم منطقه‌ای بازدارد: جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران و روند صلح خاورمیانه. تلاش همه‎جانبه اسرائیل برای برنامه ریزی و سیاست گذاری‌های مؤثر در هنگامه این قیام، نباید این دو مسئله بسیار مهم را تحت الشعاع قرار داده مانع استفاده بهینه از هرگونه فرصت ممکن برای برطرف کردن آنها شود.