عاقبت رویارویی انسان با هوش مصنوعی

بشریت و فناوری مسیرهای متفاوتی را در طول تاریخ پیموده اند. بشریت با «پیشرفت خطی» و تدریجی اما فناوری با «پیشرفت نمایی» تعریف می شود.

 بشریت و فناوری مسیرهای متفاوتی را در طول تاریخ پیموده اند. بشریت با «پیشرفت خطی» و تدریجی اما فناوری با «پیشرفت نمایی» تعریف می شود. این دو مسیر متفاوت تناقض هایی ایجاد می کنند که در ارتباط با آن باید پرسید آیا بشریت برای یک سفر نمایی (exponential journey) آماده است؟

بشریت با پیشرفت تدریجی و خطی (۱) تعریف می شود. این خطی بودن نه تنها یک استعاره هندسی است، بلکه بازتابی از تکامل شناختی، عاطفی و اجتماعی ما است. شناخت انسان (۲) که عمیقا در ساختارهای مغز ما ریشه دارد، طی هزاره ها با سرعت ثابتی حفظ شده است. پاسخ های عاطفی، فرایندهای یادگیری و تشکیل حافظه ما نیز مسیری را دنبال می کنند که بیشتر تکاملی و تدریجی است تا انقلابی و فوری. تغییر اجتماعی (۳) نیز با سرعتی حساب شده حرکت می کند. این سفر با انباشت آرام دانش، تغییر تدریجی ارزش ها و تحولات سیاستی روشمند مشخص می شود.

در مقابل، فناوری با پیشرفت نمایی (۴) تعریف می شود، این بدان معناست که پیشرفت با شتابی خیره کننده افزایش می یابد. هوش مصنوعی نمونه ای از پیشرفت نمایی است. در سال های اخیر، هوش مصنوعی پیشرفت های چشمگیری داشته است. این پیشرفت ها به سرعت ادامه دارد و به نظر می رسد که هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد.

چالشی به نام پارادوکس پیشرفت

این دو مسیر متفاوت، یعنی مسیر تدریجی بشریت و مسیر نمایی فناوری، پارادوکس پیشرفت (۵) ایجاد می کند. آیا بشریت واقعاً برای یک سفر نمایی آماده است؟

پاسخ این سوال به این بستگی دارد که تعریف ما از «آماده بودن» چیست؟ اگر منظورمان این است که بشریت باید از نظر جسمی و ذهنی برای پیشرفت نمایی فناوری آماده باشد، پاسخ منفی است. انسان ها هنوز هم همان موجودات خطی هستند که هزاران سال پیش بودند.

اما اگر منظورمان این است که بشریت باید از نظر فرهنگی و اجتماعی برای پیشرفت نمایی فناوری آماده باشد، پاسخ مثبت است. انسان ها در طول تاریخ نشان داده اند که می توانند با تغییرات سریع سازگار شوند.

در نهایت، این پارادوکس یک چالش برای بشریت است. ما باید یاد بگیریم که چگونه با پیشرفت و رشد نمایی (۶) فناوری سازگار شویم. اگر این کار را نکنیم، ممکن است در آینده با مشکلاتی مواجه شویم.

فناوری، ریاضیات جدید و پرش به سوی ناشناخته ها

فناوری، دومین شخصیت اصلی داستان ما وارد می شود. این نیرویی است که با رشد سریع و اغلب مخرب، به ویژه در حوزه هوش مصنوعی و نوآوری دیجیتال، شناخته می شود. در این میان، منحنی نمایی (۷) نوآوری برخلاف بشریت، فناوری مسیر مستقیمی را دنبال نمی کند. سفر آن نمایی است و هر پیشرفت بر پایه آخرین پیشرفت و با سرعتی فزاینده بنا می شود. این سرعت در حال شتاب گرفتن است و منحنی را هر سال تندتر می کند.

رشد نمایی بشریت را از منطقه راحتی (۸) خطی خود خارج می کند. این وضعیت یک «ریاضیات جدید» را وارد معادله وجود می کند؛ ریاضیاتی که تغییر را نه تدریجی بلکه تحولی معرفی می کند، جایی که گام بعدی ممکن است نه یک گام بلکه پرشی به سوی ناشناخته ها باشد.

برخورد بشریت با فناوری

محور روایت ما در تقاطع این دو مسیر قرار دارد. اینجا، خط ثابت تکامل انسانی با منحنی صعودی پیشرفت فناوری ملاقات می کند؛ خارج از منطقه راحتی. این نقطه تلاقی بیش از یک چهارراه است؛ این مرزی است که بشریت را فراتر از مسیر خطی سنتی خود سوق می دهد. پیشرفت های سریع فناوری چارچوب های شناختی و اجتماعی ما را به چالش می کشد و ما را مجبور می کند روش های یادگیری، انطباق و حاکمیت خود را دوباره ارزیابی کنیم.

درباره «معضل انطباق» باید گفت همان طور که فناوری به سرعت پیش می رود، بشریت را با یک معضل مواجه می کند: چگونه می توانیم با سرعتی که اساسا متفاوت از تجربه تکاملی و تاریخی ما است، تغییر کنیم؟ این سوال فقط در مورد پذیرش ابزار و سیستم های جدید نیست بلکه در مورد بازسازی چارچوب های شناختی و اجتماعی ما برای انطباق با واقعیت جدید است.

به وضوح می توان دید پیشرفت فناوری باعث شده است که بسیاری از مشاغل سنتی از بین بروند. به عنوان مثال، با ظهور هوش مصنوعی، بسیاری از مشاغل در زمینه تولید و خدمات ممکن است در آینده از بین بروند.

این وضعیت همچنین باعث شده که بسیاری از مسائل اخلاقی و اجتماعی جدید ایجاد شود. به عنوان مثال، بحث های زیادی در مورد استفاده از هوش مصنوعی در زمینه هایی مانند جنگ و کنترل جمعیت وجود دارد. نهادهای بشری، مانند دولت و ساختار آموزش نمی توانند به سرعت با تغییرات فناوری همراهی کنند. به عنوان مثال، قوانین و مقرراتی که برای محافظت از مردم در برابر آسیب های فناوری طراحی شده اند، ممکن است منسوخ شوند قبل از اینکه بتوانند اجرا شوند.

بشریت در حال حاضر در حال از دست دادن کنترل بر فناوری است. به عنوان مثال، شرکت های فناوری مانند گوگل و متا دارای قدرت زیادی هستند که می توانند از آن برای تاثیرگذاری بر زندگی مردم استفاده کنند. از طرفی فناوری می تواند خیلی زیرپوستی و با مشغول کردن انسان ها، در آنها غفلت و بی خبری ایجاد کند و این خود به صورتی غیر مستقیم در پیشی گرفتن تکنولوژی بر عملکرد انسانی نقش بسزایی دارد.

فناوری می تواند باعث شود که مردم کمتر با یکدیگر تعامل داشته باشند. به عنوان مثال، استفاده از رسانه های اجتماعی می تواند باعث شود که مردم بیشتر در خانه بمانند و با یکدیگر کمتر ملاقات کنند. فناوری می تواند باعث شود که مردم از دنیای واقعی دور شوند. به عنوان مثال، استفاده از واقعیت مجازی می تواند باعث شود که مردم بیشتر در دنیای مجازی غرق شوند و از دنیای واقعی دور شوند.

سرانجام شکاف عمیق بین فناوری و بشریت چیست؟

در این روایت، ما نه تنها یک داستان تضاد را می یابیم، بلکه یک نقشه برای آینده ای را که در آن بشریت و فناوری با هم تکامل می یابند و هر یک دیگر را در مسیر پیشرفت خود غنی می کنند. با این حال، نتیجه گیری مستلزم بازتابی جدی تر در واقعیت بارز این تعامل است.

با شتاب گرفتن نیروی اجتناب ناپذیر نوآوری و سبقت از جسم غیرقابل حرکت بشر، ما با یک جدایی عمیق مواجه می شویم. این چالشی نیست که بتوان آن را با مفاهیم آرامش بخش تعادل یا هماهنگی بین انسان و ماشین حل کرد. این یک مشکل جدی تر و شاید حتی غیرقابل حل است.

نبود تقارن بین پیشرفت خطی بشریت و جهش نمایی فناوری به نقطه ای رسیده است که تنظیمات و تطبیق ساده دیگر کافی نیست. نهادهای ما، حاکمیت ما و حتی آگاهی جهانی ما بسیار عقب تر از سرعت نفس گیر پیشرفت های فناوری هستند. ابزارهایی که برای درک و مدیریت این رشد داریم به سرعت در حال منسوخ شدن هستند، مانند تلاش برای ناوبری در چشم انداز دیجیتال مدرن با نقشه ای که در عصر اکتشافات دریایی کشیده شده است.

پرسش بزرگ این است که آیا بشریت می تواند با سرعت پیشرفت فناوری همراهی کند یا محکوم به عقب ماندن است؟ روح بشری انعطاف پذیر است، اما آیا می تواند سرعت تغییرات فناوری را تحمل کند؟
تبادل بین فناوری و بشریت مانند یک رقص نیست که در آن دو نفر با هم هماهنگ حرکت می کنند. بیشتر شبیه یک قطعه موسیقی بداهه است که دائم در حال تغییر است. فناوری به سرعت در حال پیشرفت است، اما بشریت به همان سرعت نمی تواند با آن سازگار شود.

این تقاطع بین فناوری و بشریت مانند یک هزارتوی پیچیده است. هر پیچ و خم چالش های جدیدی را به همراه دارد و مسیر پشت سر در حال فرسایش است. آینده چیزی نیست که بتوان آن را به راحتی پیش بینی کرد. در نهایت، ممکن است یک شکاف غیرقابل عبور بین فناوری و بشریت ایجاد شود. این شکاف به دلیل ناتوانایی بشریت در همراهی با تغییرات فناوری است. بدون تغییر در تفکر و نهادهای ما، ممکن است این شکاف غیرقابل حل شود.

این بحث با یک راه حل ساده به پایان نمی رسد. این یک دعوت برای تفکر عمیق در مورد آینده فناوری و بشریت است. ما باید در مورد معنای انسان بودن در عصر پیشرفت فناوری فکر کنیم. ما باید آماده باشیم که تغییرات را بپذیریم، حتی اگر چالش برانگیز باشند. این یک چالش بزرگ است، اما ما باید با آن روبرو شویم. همزمان باید در حالی که از فناوری بهره می بریم، ارزش های انسانی خود را حفظ کنیم.

پی نوشت ها:

۱- مسیر خطی: مسیری است که سرعت پیشرفت آن ثابت است.

۲- شناخت انسان: توانایی انسان برای درک و پردازش اطلاعات.

۳- تغییر اجتماعی: تغییراتی که در ساختارها، ارزش ها و رفتارهای اجتماعی رخ می دهد.

۴- مسیر نمایی: مسیری است که در آن پیشرفت به سرعت افزایش می یابد.

۵- پارادوکس پیشرفت: پارادوکسی است که در آن دو مفهوم یا واقعیت که به ظاهر با یکدیگر در تضادند، در کنار هم وجود دارند. در این متن، منظور از پارادوکس پیشرفت، این است که بشریت با پیشرفت تدریجی تعریف می شود، در حالی که فناوری با پیشرفت نمایی تعریف می شود. این دو مفهوم در ظاهر با یکدیگر در تضاد هستند.

۶- رشد نمایی: رشدی است که در آن مقدار اولیه با گذشت زمان به طور تصاعدی افزایش می یابد. به عنوان مثال، اگر مقدار اولیه ۱ باشد، پس از یک دوره زمانی مشخص، مقدار نهایی ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲، ۶۴، ۱۲۸، و غیره خواهد بود.

۷- منحنی نمایی: منحنی ای است که رشد نمایی را نشان می دهد. این منحنی معمولا به صورت یک S وارونه است که در ابتدا شیب کمی دارد، سپس شیب آن به سرعت افزایش می یابد و در نهایت شیب آن کاهش می یابد.

۸- منطقه راحتی: منطقه ای از زندگی است که در آن احساس آرامش و امنیت می کنیم. این منطقه معمولاً با ثبات و قابل پیش بینی بودن مشخص می شود.