سوریه سازی ایران، از ادعا تا واقعیت

 جمله طنزی وجود دارد که، به این دلیل در ایالات متحده کودتا نمی شود که آمریکا در واشنگتن سفارت ندارد! این جمله شاید در ظاهر شوخی به نظر برسد اما با نگاهی به تاریخچه مداخله های آمریکا در سایر کشورها که از تلاش برای راه انداختن جنگ داخلی، تغییر حکومت، کودتا تا مداخله مستقیم نظامی را شامل می شود، می بینیم ریشه در واقعیت دارد.

 

«استفن کینزر» در کتاب «سرنگونی؛ یک قرن تغییر رژیم با دخالت امریکایی از هاوایی تا عراق» نوشته است آمریکا در دوران جنگ سرد، ۷۲ بار برای تغییر حکومت در سایر کشورها اقدام کرد؛ حالا جان بولتون که سال ها در سیاست خارجی آمریکا نقش های مهمی داشته، به طور رسمی این ها را تائید می کند. از جمله آخرین این تلاش ها می توان به حمایت آمریکا از «خوآن گوآیدو» و به رسمیت شناختن ریاست جمهوری وی در ونزوئلا به جای «نیکولاس مادورو» در سال ۲۰۱۹ اشاره کرد.
«استفن کینزر» در کتاب «سرنگونی؛ یک قرن تغییر رژیم با دخالت امریکایی از هاوایی تا عراق» نوشته است آمریکا در دوران جنگ سرد، ۷۲ بار برای تغییر حکومت در سایر کشورها اقدام کرداز دیگر نمونه های تلاش آمریکا برای تغییر حکومت می توان به کودتای سیا  و دستگاه اطلاعاتی انگلیس علیه دولت محمد مصدق، نخست وزیر وقت ایران در سال ۱۹۵۳، کودتای سیا علیه «خاکوبو آربنز،» رئیس جمهوری وقت گوآتمالا در سال ۱۹۵۴ که سبب بروز جنگ داخلی ۳۶ ساله و کشته شدن دست کم ۲۰۰ هزار نفر شد، اشاره کرد.

در این فهرست می توان نام ده ها کشور دیگر را هم گذاشت که کنگو، کوبا، لبنان، عراق، برزیل، پاناما، شیلی، بولیوی، آرژانتین و هائیتی بخشی از آن است.

سال ۲۰۰۲ «جورج بوش» رئیس جمهوری وقت آمریکا کشورهای ایران، کره شمالی و عراق را در آنچه محور شرارت خواند، قرار داد و با این کار به نوعی به مداخله های احتمالی آینده اش (یک سال بعد آمریکا به عراق حمله کرد)، مشروعیت داد.

واشنگتن پست در یادداشتی که در سال ۲۰۱۶ منتشر کرد نوشت: یکی از روش های موفق آمریکا برای مداخله در کشورهای دیگر، مداخله در انتخابات های آنان است و با این روش تلاش می کند کشور هدف را به جنگ داخلی، بی ثباتی و کشتار گسترده بکشاند.

«فیلیپ بامپ» از روزنامه نگاران برجسته واشنگتن پست می گوید: از ۱۹۸۲ یعنی زمانی که جان بولتون به دولت ریگان پیوست، آمریکا در مجموع حدود ۳۵۰ تلاش برای مداخله در کشورهای دیگر به اشکال مختلف داشته که در ۱۹۱ مورد آن شخص بولتون پست حساسی داشته است؛ بنابراین اذعان این فرد به برنامه ریزی برای چنین اقداماتی از سوی آمریکا قابل توجه است؛ هرچند به گفته تحلیلگران، آمریکا در بیشتر موارد در دستیابی به اهداف طولانی مدت خود از مداخله در کشورها، شکست خورده است.

پرونده سوریه
معمولا وقتی صحبت از آغاز بحران سوریه می شود، روایت از مارس ۲۰۱۱(اسفندماه ۱۳۸۹) آغاز می شود که گروهی از دانش آموزان در درعا روی دیوار با اشاره به موج بیداری اسلامی (بهار عربی) که مدتی بود در کشورهای عربی آغاز شده بود، نوشتند «حالا نوبت توست دکتر» که منظور برکناری «بشار اسدِ چشم پزشک» بود. پس از آن این دانش آموزان بازداشت شدند و این خبر پخش شد که نیروهای امنیتی آنان را به شدت شکنجه کرده اند که البته بعدها در این روایت به صورت جدی تشکیک ایجاد شد اما به هرحال این اخبار سبب تظاهرات مردم در حمایت از این دانش آموزان و آغاز بحران شد.

اما برای درک درست آنچه در سوریه رخ داد باید حداقل به سال ۲۰۰۲ برویم. جان بولتون معاون وقت وزارت امور خارجه آمریکا در سال ۲۰۰۲ گفت: سوریه، لیبی و کوبا نیز آن سوی محور شرارت قرار دارند و این کشورها را هم به عنوان دولت های شرور معرفی کرد.

آمریکا در سال ۲۰۰۴ به بهانه حمایت سوریه از تروریسم، تحریم های اقتصادی سنگینی را علیه این کشور اعمال کرد. پیش از بحران سال ۲۰۱۱ سوریه، کشاورزی در سوریه بسیار گسترش یافته بود و گفته می شود حدود ۴۰ درصد از شهروندان سوریه در آن زمان به کشاورزی وابسته بودند اما ۵ سال پیش از آغاز بحران، سوریه با یکی از بدترین خشکسالی های تاریخ خود مواجه و این موضوع سبب شد حدود ۸۰ درصد از دام و احشام تلف شوند. سازمان ملل نیز در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد خشکسالی در این کشور سبب شده ۲ تا ۳ میلیون نفر از مردم سوریه به فقر مطلق بروند.

در واقع پیش از آغاز اعتراض ها در درعا که در نهایت به بحران، جنگ داخلی، ورود نظامیان خارجی و گسترش تروریسم در این کشور منجر شد، به صورت پراکنده اعتراض های مردمی علیه وضع اقتصادی در شهرهای مختلف برپا می شد.

رسانه های کشورهای عربی به ویژه الجزیره در این سوریه مخاطب فراوانی داشت و از همان ابتدای ناآرامی ها، ضمن پوشش گسترده اخبار، به دلیل رویکرد قطر، اخبار مبالغه آمیز و گمراه کننده علیه دولت بشار اسد منتشر می کردپس از قدرت گرفتن گروه های مختلف تروریستی در سوریه نیز همین آب به عنوان سلاح استفاده می شد و تروریست ها با استفاده از تخریب منابع آبی علیه گروه مقابل می جنگیدند.
اکنون با در نظر گرفتن این نکته که مجموعه عوامل اقتصادی و اجتماعی که بخشی از آن ناشی سوءمدیریت، تغییرات زیست محیطی و همچنین تحریم های غرب علیه سوریه بود، بدنه ای از نارضایتی در این کشور شکل گرفته بود.
از سوی دیگر، رسانه های سایر کشورهای عربی به ویژه الجزیره در این کشور مخاطب فراوانی داشت که از همان ابتدای ناآرامی ها به صورت گسترده اخبار را پوشش می داد و در مواردی به دلیل رویکرد دولت قطر، اخبار مبالغه آمیز و گمراه کننده علیه دولت بشار اسد منتشر می کرد.
تحقیقات زیادی هم درباره انتشار اخبار جعلی یا اخبار نادرست و گمراه کننده از سوی رسانه های غربی درباره حوادث سوریه انجام شده که نشان می دهد از ابزارهای مختلف برای افزایش فشار علیه دولت اسد و کنار زدن او استفاده شده است. 
  
 

در سال ۲۰۱۱ گزارشی در استراتفور منتشر شد که نشان می داد «بندر بن سلطان» سفیر سابق سعودی در آمریکا با همکاری «جفری فلتمن» سفیر سابق آمریکا در لبنان، برنامه ای با جزئیات دقیق برای سرنگونی دولت سوریه طراحی کرده اند.
برابر این طرح که با بودجه ۲ میلیارد دلاری برنامه ریزی شده بود، قرار شد با سوءاستفاده از خواسته سوری ها برای آزادی و ایجاد اصلاحات، انقلابی تمام عیار اجرا شود. به عنوان مثال در جزئیات این طرح آمده است افرادی «داد زن» در میانه ازدحام حضور پیدا کنند و شعار دهند. اگر هیچکس به آنان حمله نکرد و اعتراضی نکرد، عده ای دیگر با برنامه ریزی قبلی به آنان حمله کنند و این موضوع تصویری فوق العاده به رسانه ها می دهد.

 

در این طرح آمده بود شورایی از وزیران، تاجران و مقام های امنیتی باید تشکیل شود که از سوی آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و مصر به رسمیت شناخته شود. در هر تجمع که باید در نقاط شلوغ مثلا در مساجد پس از برپایی نماز برگزار شود، سه گروه از افراد باید قرار بگیرند: دادزن ها، عکاس و افراد مخفی. دادزن ها باید شعار دهند،؛ افراد مخفی به آنان یورش ببرند و عکاسان هم تصویر تهیه کنند.

این طرح برای سه منطقه شامل شهرهای بزرگ، شهرهای کوچک و روستا با ۵ شبکه برنامه ریزی شد:

گروه نخست: شامل جوانان بیکار و تحصیلکرده که به صورت غیرمتمرکز به هم متصل می شوند.

گروه دوم: شامل اراذل و مجرمان که اغلب از نقاط دورافتاده و ترجیحا غیرسوری هستند.

گروه سوم: شامل جوانان از اقلیت های قومی و مذهبی که تحصیلات کمی دارند. این افراد باید زیر ۲۲ ساله باشند.

گروه چهارم: شبکه رسانه ها متعلق به رهبران جامعه مدنی که از سوی اروپا و نه آمریکا تامین مالی شوند.

گروه پنجم: شبکه سرمایه ای که تجار، بانک ها و صاحبان شرکت های مستقر در دمشق، حلب و حمص را به هم متصل می کند.

با استفاده از افراد عضو در این شبکه ها اتفاقات زیر باید محقق شود:

_ آموزش به گروه دوم برای قتل و تک تیراندازی
_ آموزش به گروه دوم برای آتش زدن اماکن عمومی

_ آموزش به گروه دوم برای نفوذ به ساختمان های امنیتی و بازداشتگاه های پلیس
_ تحریک گروه سوم علیه رئیس جمهوری

_ القای این احساس که اقلیت آنان در معرض خطر نابودی است
_ متقاعد کردن آنان که اگر چنین احساسی نداشته باشند، خائن هستند

_ تشویق آنان به اینکه همه چیز را سیاه و سفید ببینند
_ سوءاستفاده از مهارت های گروه چهارم برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی

_ آموزش به افراد برای استفاده از تلفن ماهواره ای
_ سوءاستفاده از وحشت گروه پنجم نسبت به از دست رفتن اموال شان

_ برقراری ارتباط میان تجار با مقام های سفارتخانه های اروپایی
_ برگزاری مهمانی های لوکس با حضور تجار

_ فیلمبرداری از روابط خصوصی آنان و تهدید به انتشار آن
_ ویدئو و عکس های تهیه شده باید از لحظاتی باشند که احساسات مذهبی یا اجتماعی افراد را تحریک کند؛ به عنوان مثال حمله به زنان.
_ همچنین اگر شهروندان عادی نسبت به شعارها اعتراضی کردند، گروهی بلند فریاد بکشند این ها نیروی امنیتی هستند که لباس مردم عادی پوشیده اند. ویدئوها از نمای نزدیک و حداکثر ۲۰ ثانیه باشد.

این طرح بسیار مفصل و با جزئیات بیشتری بوده و این موارد، بخشی از آن است و می توان نسخه کامل آن را مطالعه کرد.

۲۹ مارس(۹ فروردین) یعنی چند روز پس از آغاز ناآرامی های درعا، «هیلاری کلینتون» وزیرخارجه آمریکا در گفت وگو با شبکه «ان.بی.سی» از خشونت در سوریه ابراز تأسف کرد و ۹ آوریل(۲۰ فروردین) نیز رئیس جمهوری آمریکا، دولت سوریه را به دلیل برخورد با مخالفان محکوم کرد.
چند روز بعد روزنامه «واشنگتن پست» از ارائه یک کمک مالی مخفیانه از سوی وزارت خارجه آمریکا به مخالفان حکومت سوریه برای راه اندازی شبکه تلویزیونی خبر داد. اعطای این کمک ۱۲ میلیون دلاری از سال ۲۰۰۵ آغاز شد و حداقل تا سپتامبر(شهریور) ۲۰۱۰ ادامه داشته است که «ویکی لیکس» آن را فاش کرد.

پروژه سوری سازی
نگاهی به آنچه در سوریه رخ داد، جزئیات طرح بندر _ فلتمن و واکنش سران آمریکا و اروپا برای دنبال کنندگان اخبار سال های اخیر ایران به ویژه در سال های ۹۶ و همچنین اغتشاش های اخیر ۱۴۰۱ بسیار آشناست.
در موارد متعددی همین روند در ایران نیز پیاده شده است. همچنین دامنه اخباری که ابتدا به صورت گسترده منتشر شد و بعدتر تکذیبیه آن دیده نشد، پرشمار در ذهنمان داریم.

از حدود پنج سال پیش، حساب های کاربری جعلی متصل به هوش مصنوعی متعلق به سنتکام، اطلاعات و اخبار جعلی درباره مسائل داخلی ایران و سیاست خارجی آن منتشر می کندامروزه عملیات روانی ارتش آمریکا علیه مردم منطقه غرب آسیا و به صورت ویژه ایران بر کسی پوشیده نیست. چند روز پیش نیز نشریه کرادل در گزارشی اختصاصی با اشاره به گزارش های پیشین گرافیکا و استنفورد که نشان داده بود حساب های کاربری جعلی زیادی متعلق به پنتاگون آمریکا علیه ایران در فضای مجازی نفرت پراکنی می کرده، نوشت: تازه ترین اعتراض ها در ایران از خارج مهندسی و تحریک می شود.

در این گزارش با بیان نمونه های فراوان آمده است که چطور از حدود پنج سال پیش، حساب های کاربری جعلی متصل به هوش مصنوعی متعلق به سنتکام (فرماندهی مرکزی آمریکا در غرب آسیا) اطلاعات و اخبار جعلی درباره مسائل داخلی ایران و سیاست خارجی آن منتشر می کند.

در گزارش کردل آمده: «ناآرامی های اخیر در ایران در واکنش به مرگ مهسا امینی، اگرچه ریشه در نارضایتی های مشروع طبقه ای از جامعه ایران دارد اما هم زمان نشانه ای از تاثیرات یک جنگ روانی و رسانه ای گسترده تحت حمایت غرب نیز در تحریک و هدایت پشت پرده این ناآرامی ها دیده می شود.
فقط چند روز پس از شروع اعتراض ها در ۱۶ سپتامبر(۲۵ شهریور)، واشنگتن پست فاش کرد پنتاگون حسابرسی گسترده ای از همه تلاش های آنلاین خود علیه ایران را، پس از افشای اینکه تعدادی حساب جعلی که توسط بخش فرماندهی مرکزی آن (سنتکام) اداره می شد، آغاز کرده است.»

این گزارش نشان می دهد اگرچه درباره ایران نیز همچون سوریه دلایل متعدد از سوءمدیریت، تحریم و مشکلات اقتصادی سبب بروز نارضایتی میان مردم شده است اما تلاش می شود مسیر این نارضایتی های مردمی با سوءاستفاده و برنامه ریزی از پیش تعیین شده به سمت ایجاد ناآرامی های گسترده و حتی جنگ داخلی و تغییر حکومت پیش رود.

پروژه سوری سازی، جز ایران درباره ونزوئلا هم اجرایی شد که البته در هر دو مورد سوریه و ونزوئلا در نهایت تغییراتی رخ داد و در هر دو مورد، ایران به درخواست دولت مشروع این کشورها، به آن ها کمک کرد و پروژه آن گونه که برنامه ریزی شده بود پیش نرفت. با توجه به این سابقه ایران در مواجه با سناریو، موفقیت آن در ایران امری بسیار بعید است.