یک نشریه آمریکایی با ابراز نگرانی از اقدامت غرب هشدار داد: با ارسال گسترده تسلیحات به اوکراین آن را به سوریه یا لیبی بعدی تبدیل نکنید.

فارین پالیسی در گزارشی به قلم به قلم طارق مگریسی، کارشناس مسائل سیاسی برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا نوشت: رهبران غربی با ارسال تسلیحات و جنگجویان خارجی به اوکراین ممکن است راه را برای درگیری های آینده هموار کنند.

مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه های اندیشکده ها، مؤسسات مطالعاتی و رسانه های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

زمینه سازی بحران برای ده سال آینده در اوکراین

این مجله آمریکایی می نویسد: حمله روسیه به اوکراین نقطه عطفی برای دنیای غرب بود - لحظه ای که حس تاریخی، فوریت و مبارزه وجودی را برانگیخت. تمام این محرک های عاطفی یک وجهه احساسی به مبارزه اوکراین علیه روسیه دادند که دنیای غرب نیز درگیر آن شد. واکنش سیاستی غرب با نگاه فوریت و احساس گرایی شکل گرفت. سلاح ها فرستاده شدند، مردان جوان از مناطق دور به اوکراین سفر کردند و این وضعیت مدام در حال تشدید است. این ماه، ایالات متحده در حال ارسال پهپادها، بالگردها و خمپاره اندازها برای دفاع از دونباس است، در حالی که سایر متحدان موشک اندازهای ضدهوایی، توپخانه و احتمالاً جت های جنگنده را برای حمایت از تلاش های جنگی اوکراین آماده می کنند.

این شرایط به طور ترسناکی یادآور روزهای لیبی و سوریه است. در نتیجه ممکن است غرب به دلیل عدم توانایی کنونی خود در برنامه ریزی دقیق، مانند وضعیت خاورمیانه و آفریقای شمالی، در حال زمینه سازی بحران برای ده سال آینده باشد.

حتی پیش از حمله روسیه، دنیای غرب در حال ارسال ابزار لازم به اوکراین بود تا بتواند در برابر تحولات ناگهانی قریب الوقوع مقاومت کند. مقادیر زیادی از تسلیحات پیشرفته، مانند موشک های ضدتانک جاولین و موشک های ضدهوایی استینگر، و محموله های اسلحه و مهمات به همراه خودروهای زرهی، رادیوهای پیشرفته و تمام ابزار مورد نیاز برای برتری در جنگ های مدرن به اوکراین ارسال شدند. وسعت و سرعت حمل ونقل هوایی تسلیحات ارسالی به اوکراین احتمالاً بیشترین میزان در تاریخ معاصر است.

تخلیه یک هواپیمای حامل کمک های امنیتی جدید ایالات متحده به اوکراین در فرودگاه بوریسپیل کی یف

انتقال سلاح های سنگین توسط دولت آمریکا و متحدانش به اوکراین

این گزارش می افزاید: دو امر ضروری بر این مسئله حاکم بوده است، فراهم کردن ابزار لازم برای اوکراین به منظور خنثی کردن برتری های فنی روسیه قبل از آنکه خیلی دیر شود (بر اساس این فرض که ارتش روسیه از آنچه تاکنون نشان داده است صلاحیت بیشتری دارد). این منطق حین تقلای اوکراین برای مقابله با نقشه دوم روسیه یعنی هجوم همه جانبه به منطقه دونباس اوکراین در حال تغییر است. موفقیت های اولیه روسیه حاکی از آن است که مسکو از شکست های خود در جنگ برق آسای فوریه درس گرفته است، و تسلیم کل یگان ها در ماریوپول نشان می دهد که منابع اوکراین در حال تزلزل هستند. بنابراین در همین حین که دولت آمریکا و متحدانش سلاح های سنگین را برای انتقال به اوکراین آماده می کنند، حمایت از این کشور از نظر کمی و کیفی در حال افزایش است.

این منطق معتبر، اما در عین حال ناقص است. استفاده از سلاح ها، مانند موشک های جاولین و استینگر، مقررات خاصی دارد و چون به شدت ویرانگر هستند شرایط استفاده و نظارت سختگیرانه ای برای آن ها تعیین شده است - همان طور که روس ها در حال درک این موضوع هستند. حتی فرانسه متحد طولانی مدت ایالات متحده به دلیل استقرار نادرست موشک های جاولین در عملیات مخفیانه خود در لیبی در سال ۲۰۱۹ مورد بازخواست قرار گرفت.

با این حال، اروپای شرقی تأمین کننده بدنام سلاح برای درگیری ها در سراسر جهان است و خود اوکراین آن چنان سابقه بدی در این زمینه دارد که این مسئله مذاکرات پیوستن این کشور به ناتو را نیز تحت فشار قرار داد. اوکراین و مولداوی، کشور همسایه، علاوه بر مشارکت مستقیم در تجارت غیرقانونی اسلحه، در سال ۲۰۱۹ به عنوان واسطه های تسهیل انتقال سلاح های بین دولتی، به عنوان مثال از طرف ترکیه یا امارات متحده عربی به دو طرف درگیر در دومین جنگ داخلی لیبی شناخته شدند، که این اقدام آن ها نقض مستقیم تحریم تسلیحاتی سازمان ملل بود.

احتمال تشکیل گروه های تروریستی در آینده

بنابراین، با ارسال میلیاردها دلار تسلیحات پیشرفته به کشوری که سابقه تکثیر تسلیحات را دارد و قوانین و سازوکارهای نظارتی در آنجا به دلیل جنگ مختل شده است، شاید دنیای غرب اولین مهره دومینویی را تکان داده باشد که با تشکیل گروه های تروریستی در آینده یا دسترسی سایر عناصر غیردولتی به موشک های جاولین و استینگر پس از پایان جنگ اوکراین به پایان می رسد.

فارین پالیسی با تلاش برای تطهیر و انکار بکارگیری مزدوران خارجی در ارتش اوکراین نوشت:  اما غرب فقط تسلیحات خود را برای جنگ ارسال نکرده است؛ بلکه شهروندان خود را نیز به اوکراین فرستاده است. اگرچه این با حمل ونقل سلاح مورد تحریم دولتی متفاوت است چون اکثر این افراد شخصاً تصمیم به مبارزه گرفته اند و خودشان هزینه های سفرشان را می پردازند، اما کشورهای غربی برای جلوگیری یا منصرف کردن شهروندان خود از رفتن به اوکراین تلاش زیادی نمی کنند. دیدن تعداد زیادی از مردان جوان که به خارج از کشور سفر می کنند تا برای یک هدف والاتر! بجنگند، آن هم فقط به دلیل اظهاراتی که شور و شوق مبارزه را در آن ها افزایش می دهد، بار دیگر یادآور روزهای ابتدایی انقلاب های لیبی و سوریه است.

میزان چشمگیر مزدوران اوکراینی نسبت به جنگ سوریه

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: تا روز ۶ مارس، حدود ۲۰۰۰۰ جنگجوی خارجی وارد اوکراین شده اند، که با توجه به حضور فقط ۴۰ هزار نفر در درگیری بیش از ۱۰ ساله در سوریه میزان قابل توجهی است. و همان طور که سوریه و لیبی نشان داده اند، این می تواند منجر به ایجاد دردسرهای شدید قانونی و امنیتی در آینده شود. بسیاری از این جنگجویان از داستان های ملی گرایانه الهام گرفته اند؛ حتی برخی از آن ها افراط گرایان جناح راست هستند.

جنگجویان ایدئولوژیکی به افراط گرایی تمایل دارند و جنگ نیز سلامت عقلانی و اخلاقی کسانی که در آن حضور دارند را آلوده می کند. ردیابی این جنگجویان سابق حین بازگشت به اروپا و ایالات متحده و مسئله بازگرداندن سلاح های کوچک به همراه خودشان دردسرساز خواهد بود. بازگشت افراط گرایان جناح راست این مسئله را تشدید می کند و می تواند منجر به یک بحران مرکب شود، چون آن ها از تجربه جنگی خود برای آموزش، استخدام و برنامه ریزی اقدامات خشونت آمیز تازه استفاده می کنند. این باعث می شود کارکنان خدمات بهداشتی و امنیتی خسته و تحت فشار، برای واکنش نسبت به این پدیده تحت فشار بیشتری قرار بگیرند.

علاوه بر این، تا زمانی که جنگ ادامه دارد و جامعه اوکراین به شدت مسلح و نظامی می شود، این مسئله به صورت تصاعدی بدتر خواهد شد. بنابراین اروپا باید با برنامه ریزی در کنار اوکراین در مدیریت سیاست جنگ به دولت زلنسکی کمک کند و از تداوم نظامی سازی زندگی اجتماعی و سیاسی آن، که تضمین می کند حتی اگر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نتواند در میدان نبرد پیروز شود، می تواند هرگونه امیدواری برای ایجاد یک اوکراین لیبرال و دموکراتیک را از بین ببرد، جلوگیری کند.

موج جدیدی از افراط گرایی و تروریسم داخلی در اوکراین

اگرچه واکنش های سیاستی به حمله به اوکراین قابل درک هستند، اما پیامدهای ناخواسته احتمالی آن ها هنوز مشخص نشده است. این بدان معناست که اقدامات کنونی غرب می تواند بهترین سلاح های اروپایی و آمریکایی را در آینده در اختیار افراط گرایان قرار دهد، موج جدیدی از تروریسم داخلی را ایجاد کند، یا به تشکیل یک دولت نظامی افراط گرا در قلب اروپای شرقی کمک کند.

ضرورت های استراتژیک و اخلاقی ایجاب می کند که غرب از اوکراین حمایت کند. اما رهبران غربی باید این کار را با خردمندی انجام دهند که لزوم حرکت هدفمند به سوی توسعه چارچوب های قانونی، نظارتی و حمایتی لازم برای مقابله با مشکلات اضافی ناشی از انتقال تسلیحات را تصدیق می کند و در نتیجه از تبدیل نیت های خوب امروزی به پیامدهای ناخواسته در آینده جلوگیری می کند.

درباره نویسنده:

طارق مگریسی کارشناس مسائل سیاسی برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا است که در زمینه سیاست، حاکمیت و تحولات جهان عرب تخصص دارد. او از سال ۲۰۱۲ به طور گسترده در زمینه تحولات لیبی با سازمان های مستقر در لیبی و نهادهای بین المللی همکاری داشته است.