روزنامه انگلیسی ایندیپندنت به بهانه موسم حج و عملیات های ساختمانی گسترده در اطراف مسجد النبی مقاله ای را به قلم «جرومه تیلور» مقاله نویس امور مذهبی خود منتشر کرده و نوشته است عربستان با این عملیات ها بخش گسترده ای از آثار تاریخ اسلامی را نابود می کند.

3 مسجد از قدیمی ترین مساجد جهان قرار است طی برنامه چند میلیارد پوندی عربستان سعودی برای گسترش دومین مکان مقدس مسلمانان نابود شود. کار بر روی مسجد النبی که [حضرت] محمد (ص) در آن جا به خاک سپرده شده، قرار است از پایان ماه آینده و با اتمام موسم سالانه حج آغاز شود. با به پایان رسیدن این عملیات، مسجد النبی به بزرگترین ساختمان جهان با ظرفیت 1.6 میلیون نفر بدل می شود.

اما تخریب اماکن تاریخی مهم در این برنامه موجب بالاگرفتن نگرانی ها شده است. پیش از این هم بی توجهی آشکار پادشاهی عربستان به میراث تاریخی و باستانی مکه که مقدس ترین شهر این کشور است، موجب بروز خشم از این اقدامات شده بود. بخش اعظم این گسترش، در بخش غربی مسجد النبی انجام می گیرد، یعنی جایی که حرم بنیان گذار اسلام در آنجا قرار دارد.

دقیقا در کنار دیوار غربی ساختمان کنونی مسجد النبی دو مسجد واقع شده و همچنین مسجد «غمامه» نیز در این منطقه قرار دارد. مسجدی که در محلی ساخته شده که گفته می شود پیامبر (ص) برای اولین بار در آن نماز عید را در مدینه برپا کرده است. سعودی ها هیچ برنامه ای برای نگهداری یا منتقل کردن این 3 مسجد و یا همچنین کاوش در نقاط باستانی این مساجد که در قرن هفتم ساخته شده و سازه هایی از دوره عثمانی در آن وجود دارد، اعلام نکرده اند، که همین امر مایه نگرانی شدید معدود دانشگاهیانی شده که در این پادشاهی به شدت مستبد، لب به سخن گشوده اند.

دکتر «عرفان العلاوی» از «بنیاد تحقیقات میراث اسلامی» که بخش اعظمی از فعالیت هایش در 10 سال گذشته بر تلاش برای جلوگیری از آثار تاریخ اسلامی تمرکز داشته، در این باره می گوید: «هیچ کس منکر این نیست که مدینه نیاز به توسعه دارد، اما رویه ای که مقامات در پیش گرفته اند، نگران کننده است. راه هایی وجود دارد که بتوان در کنار توسعه، اماکن تاریخی اسلامی را هم حفظ کرد، اما آن ها می خواهند همه این اماکن را تخریب کنند».

نویسنده این مطلب در بخشی دیگر از این یادداشت نوشته است که مقامات عربستانی خود را تنها مسئول تصمیم گیری در مورد اسلام می دانند. به نوشته تیلور، عربستانی ها که اقتصادی کاملا نفت محور دارند، میلیاردها دلار برای توسعه شهرهای مذهبی هزینه کرده اند، این شهرها را بسیار سودده می دانند.

حامیان میراث تاریخی و بسیاری از مسئولان محلی از اقدام دولت در تخریب اماکن تاریخی مکه و مدینه آن هم با هدف بیشتر به چشم آمدن مراکز خرید، هتل های لوکس و آسمان خراش های عظیم، انگشت به دهان مانده اند. موسسه خلیج[فارس] که دفتر مرکزی آن در واشنگتن مستقر است، برآورد کرده که در طول 20 سال گذشته بیش از 95درصد ساختمان های با قدمت بالای هزار سال این 2 شهر تخریب شده اند.

در مکه هم، مسجدالحرام که مقدس ترین مکان برای مسلمانان است و محلی است که تمام مسلمانان در آن برابر در نظر گرفته می شوند، اکنون در زیر سایه مجتمع «جبال عمر» قرار گرفته؛ مجتمعی متشکل از چند آسمان خراش، چندین هتل و برج ساعت عظیم الجثه. مسئولان عربستانی برای ساخت این مجتمع، «قلعه اجیاد» مربوط به دوره عثمانی و تپه ای را که این قلعه روی آن قرار داشته، تخریب کردند. مکان های تاریخی دیگری نیز در جریان این پروژه از بین رفتند، نظیر محل تولد پیامبر که اکنون کتابخانه ای در محل آن تاسیس شده و خانه [حضرت] خدیجه که یک مجموعه سرویس بهداشتی جایگزین آن شده است.

نویسنده ایندیپندنت نوشته است که هم سفارت عربستان در انگلیس و هم وزارت خارجه این کشور از اظهار نظر در این مورد خودداری کرده اند، اما عربستان پیش از این، عملیات های انجام شده را مورد نیاز خوانده بود. عربستان همچنین تاکید کرده است که هتل های زیادی را برای زائران فقیرتر ایجاد کرده، اما منتقدین می گویند این هتل ها کیلومترها دورتر از اماکن مذهبی شهر ساخته شده اند.

هرچند که تخریب های صورت گرفته در مدینه تاکنون به شدت مکه نبوده، اما تا همین الان هم چندین مکان تاریخی اسلامی نابود شده اند. از 7 مسجد تاریخی که به عنوان یادمان جنگ خندق ساخته شده بودند، تنها 2 مسجد باقی مانده است. 10 سال قبل هم مسجدی متعلق به نوه پیامبر با دینامیت تخریب شد. تصاویری از این تخریب که به صورت مخفیانه برداشته شده و منتشر شد، نشان می داد که ماموران پلیس دینی عربستان در زمان انفجار ساختمان به شادی پرداخته اند.

تیلور می نویسد که بخشی از این رفتار و مخالفت با بناهای تاریخی اسلام را می توان به پیروی رژیم عربستان از وهابیت که برداشتی سخت و انعطاف ناپذیر از اسلام است، نسبت داد. وی همچنین نوشته است که رهبران مذهبی عربستان در پشت پرده این اقدامات قرار دارند و برای تخریب بناهایی که به زمان پیامبر باز می گردد تلاش می کنند.

دکتر علاوی بیم آن را دارد که اقدامات ساخت و ساز که در مدینه در جریان است، بخشی از طرحی بزرگتر برای کم کردن توجهات به محل به خاک سپاری پیامبر باشد. نکته ای که این سوءظن را به وجود می آورد این است که اکنون گنبد سبز رنگ حرم پیامبر در مرکز مسجد واقع شده، اما در بنای جدید که 8 برابر بنای فعلی مساحت دارد و منبر آن در محلی دیگر واقع شده، حرم پیامبر به ضلع شرقی ساختمان بدل می شود. طرح هایی نیز برای تخریب محراب نمازگزاران در مرکز مسجد وجود دارد. این قسمت بخشی از «ریاض الجنة» است؛ بخشی که شخص پیامبر آن را مقدس اعلام کرده است.

علاوه در این باره می گوید: «توجیه آن ها این است که می خواهند فضای بیشتری ایجاد کنند و ظرفیت را در یک ساختمان 1.6 میلیون نفری به اندازه 20 نفر دیگر بیشتر کنند. این بی معنی است. هدف اصلی آن ها منحرف کردن توجهات از محل به خاکسپاری پیامبر است».

سال 2007 هم وزارت امور اسلامی عربستان رساله نوشته «عبدالعزیز الشیخ» مفتی اعظم این کشور را منتشر کرد، که الشیخ در این رساله خواستار تخریب گنبد نبوی و مسطح شدن حرم پیامبر و محل دفن ابوبکر و عمر شده بود.

علاوی در پایان می گوید سکوت مسلمانان در برابر این اقدامات مصیب بار است. او از کسانی که به فیلم موهن واکنش نشان دادند و علیه آن تظاهرات کردند، می خواهد به تخریب محل های تولد اسلام اعتراض کنند.