شاید با بردن نام سلطنت و پادشاه، پیش از هرچیز ذهنمان به سمت کشورهای عربی و حکومت های پادشاهی آن ها و نهایتا پادشاهی بریتانیا معطوف شود. پادشاهان در طول تاریخ نماد قدرت مطلق و خودکامگی بوده اند. البته اندک پادشاهان خیرخواه نیز مدتی حکومت کرده اند اما قاطبه سلاطین و پادشاهان بدلیل داشتن قدرت مطلق به فساد کشیده شده و عاقبت نیز اسباب سرنگونی خود را به دست خویش فراهم کرده و به تاریخ پیوستند. پادشاهان کنونی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و حکومت های خودکامه عربی یکی پس از دیگری به دست مردم به زیر کشیده شده اند و دلهره و اضطراب را نصیب اندک امیران باقی مانده  و خاندان های فاسد آن ها برجای گذارده اند.

اما در سوی دیگر جهان، درست در جایی که صدای عدالت خواهی و گسترش دموکراسی و حقوق برابر انسانی همواره به گوش می رسد، هنوز هم ملکه ها و پادشاهان و خاندان های سلطنتی بسیاری بر سر کار هستند. کشورهای اروپایی بسیاری در حال حاضر و در سال 2012، هنگامی که نام آن ها برده می شود، پیشوند "پادشاهی" در نام آن ها به چشم می خورد. در این گزارش به معرفی نظام های سلطنتی اروپا، اختیارات و جایگاه هریک از خاندان های سلطنتی، هزینه ها و مفاسد اقتصادی، نارضایتی های عمومی نسبت به نابرابری موجود بویژه در اوج بحران اقتصادی و جزئیات خواندنی دیگری از پادشاهان دموکرات اروپایی پرداخته خواهد شد.

انواع نظام های سلطنتی

سلطنت شکلی از حکومت است که در آن قدرت در عمل یا در ظاهر در دست یک فرد است. در اشکال مختلف سلطنت میزان استقلال قانونی پادشاه، شیوه انتخاب پادشاه و طول مدت حکومت وی فرق می کند. سطلنت بر اساس میزان اختیارات پادشاه به مطلق و مشروطه و بر اساس نحوه انتخاب وی به موروثی و انتخابی تقسیم می شود. سلطنتی که در آن پادشاه دارای محدودیت قانونی در مسائل سیاسی باشد، سلطنت مطلق نامیده می شود که نوعی از دیکتاتوری است. کشورهای عربی خاورمیانه عمدتا حکومت هایی از نوع سلطنت مطلق موروثی هستند که به عبارت ساده تر، حکومتی دیکتاتوری تلقی می شوند.

از سوی دیگر سلطنتی که در آن اختیارات پادشاه رسما محدود باشد سلطنت مشروطه نامیده می شود. در سلطنت موروثی قدرت میان اعضای یک خانواده می چرخد و فردی که قرار است پادشاه شود از پیش مشخص است، حال آن که در سلطنت انتخابی پادشاه بر اساس نوعی انتخابات توسط گروهی خاص برگزیده می گردد.

در حال حاضر 44 کشور جهان دارای حکومت سلطنتی هستند که 12 کشور اروپایی هستند. سلطنت در کشورهای اروپایی به چهار دسته تقسیم می شود:

- سلطنت خرده دولت ها

4 کشور آندورا، لیختن اشتاین، موناکو، واتیکان خرده دولت های اروپایی هستند که پادشاه در آن ها همچنان نقشی پررنگ در تصمیم گیری ها و سیاست های کشور دارد.  سلطنت در این کشورها از ترکیبی و مطلق است. آندورا در این میان بطور همزمان دو پادشاه دارد. یکی رئیس جمهور فرانسه و دیگری اسقف اعظم کاتالان. آندورا بخشی میان فرانسه و اسپانیاست که از قرن 13 تا کنون طبق توافق پادشاهان وقت فرانسه و اسپانیا، توسط پادشاهی مشترک فرانسه و اسقف منطقه کاتالان اداره می شود.

پادشاه و ملکه لیختن اشتاین - پاپ بندیکت شانزدهم حاکم واتیکان

- سلطنت های مشروطه

آندورا، بلژیک، دانمارک، لوگزامبورگ، هلند، نروژ، اسپانیا و سوئد کشورهایی با نظام پارلمانی هستند که پادشاه دارای نقشی محدود و صوری است. معمولاً مسیحیت دین رسمی این کشورهاست. دین رسمی در نروژ، سوئد، دانمارک و هلند مسیحیت پروتستان ، و در بلژیک، لوگزامبورگ و آندورا کاتولیک است. اسپانیا نیز فاقد دین رسمی است. اختیارات پادشاه یا ملکه در این کشورها محدود به خاندان سلطنتی، و یا ارتش و نیروهای گارد سلطنتی است.

- سلطنت های ترکیبی/ مشروطه - مطلق

سلطنت در لیختن اشتاین و موناکو از نوع مشروطه است اما شاهزاده دارای بسیاری از اختیارات یک پادشاه مطلق می باشد. برای نمونه، طبق رفراندوم قانون اساسی در سال 2003، شاهزاده لیختن اشتاین می تواند پیشنهادات پارلمان را وتو کند و پارلمان نیز قادر است هر قانونی را که شاهزاده می کوشد به تصویب برساند وتو کند.

مفهوم کنونی سلطنت مشروطه در انگلستان شکل گرفته است. در این کشور پارلمان که به صورت دموکراتیک برگزیده شده ، و رهبرش، نخست وزیر، است که قدرت را در دست دارند و خاندان سلطنتی خود قدرت را به آن ها واگذار کرده اند و به جایگاه اسمی خود اکتفا کرده اند. در بسیاری از موارد پادشاهان، که همچنان در بالاترین جایگاه سلسله مراتب سیاسی و اجتماعی هستند، خود را "خادم مردم" می خوانند تا این دیدگاه تساوی طلبانه را القا کنند.

ملکه الیزابت دوم- فرمانده نیروهای مسلح انگلستان

در انگلستان ملکه و اعضای خانواده درجه یک وی دارای وظایف متعدد تشریفاتی، دیپلماتیک و رسمی ، مانند انتصاب نخست وزیر، هستند. ملکه فرمانده نیروهای مسلح انگلستان نیز هست. در قانون اساسی غیرمدون انگلستان، ملکه ( که فرمانروا یا اعلی حضرت نیز خوانده می شود) بالاترین مقام رسمی کشور است. سرود ملی انگلستان "خداوند ملکه را حفظ کند" است و تصویر وی بر روی تمبرهای پستی، سکه و اسکناس درج شده است. در این کشور ملکه نقش مستقیم اندکی در اداره کشور بر عهده دارد و تصمیمات درمورد تمام اقداماتی که به نام پادشاه انجام می گیرد، حتی اگر شخصاً توسط وی انجام گیرد، در جای دیگری گرفته می شود.

سلطنت مطلق - واتیکان

پاپ بندیکت XVI - واتیکان تنها سلطنت مطلق اروپاست

در میان کشورهای اروپایی تنها یک هویت سیاسی مستقل با سلطنت مطلق حکومت می کند و آن واتیکان مقر پاپ، رهبر کاتولیک های جهان است. واتیکان با مساحتی در حدود 44 هکتار و جمعیتی نزدیک به هزار نفر، کوچکترین واحد سیاسی یا شهر - دولت جهان نامیده می شود. پاپ قدرت مطلق این شهر را در اختیار داشته و تمام تصمیم گیری ها با نظر مستقیم وی صورت می گیرد. واتیکان پارلمانی متشکل از 7 کاردینال دارد که همگی از سوی پاپ برای دوره های 5 ساله انتخاب می شوند.

خاندان سلطنتی انگلستان - مالیات های بر باد رفته

خاندان سلطنتی انگلستان همواره یکی از خبرسازترین و پرحاشیه ترین خاندان ها در اروپا و جهان بوده است. یکی از حاشیه های همیشگی خانواده ملکه الیزابت دوم، هزینه های سرسام آوری است که به مالیات دهندگان بریتانیایی برای حفظ این خاندان تحمیل می شود.

هزینه های خاندان سلطنتی انگلستان سالانه به بیش از 184 میلیون پوند می رسد

خاندان سلطنتی انگلستان از منابع مختلف عمومی و خصوصی پول دریافت می کند. هزینه سال مالی 2009-2008 خاندان سلطنتی انگلستان بنا بر گزارش هزینه های سالانه 41.5 میلیون پوند بوده است. این رقم محل اختلاف است چرا که هزینه های امنیتی ارائه شده توسط پلیس و ارتش، درآمد مالیاتی دوک نشینان کورن وال و لنکستر و هزینه های دیگر را نیز دربرنمی گیرد، که بنا بر تخمین گروه فشار ضد سلطنتی کل هزینه های خاندان سلطنتی به علاوه این هزینه ها سالانه چیزی معادل 123 تا 184 میلیون پوند است. بنا بر این گزارش، ملکه سالانه 7 میلیون و 900 هزار پوند برای انجام وظایفش در نقش ملکه و نفر اول کشور دریافت کرده است.

ملکه الیزابت ثروتمندترین زن جهان

بسیاری از مخالفان سلطنت هزینه های خاندان سلطنتی را هدر رفتن مالیات می دانند و بر این باورند که با حذف خاندان سلطنتی از نظام سیاسی تمام این هزینه ها در جهت خدمت به خود مردم مصرف خواهد شد. با شدت گرفتن بحران اقتصادی در اروپا، مردم انگلیس بیش از پیش به هزینه های سرسام آور خاندان سلطنتی واکنش نشان می دهند و تظاهرات اعتراضی برگزار می کنند.

هزینه لباس های شاهزاده "کیت" ده ها هزار پوند اعلام شده است.

خاندان سلطنتی و تضاد با دموکراسی

اما بسیاری نیز هستند که نقش خاندان سلطنتی را تشریفاتی نمی دانند و بر این باورند که وجودش مانعی بر سر راه دموکراسی است. منتقدان اشاره می کنند که امتیازات سلطنتی به نخست وزیر این اجازه را می دهد که روند دموکراتیک را دور بزند و از به راه انداختن جنگ گرفته تا امضای معاهدات به وی قدرت های شبه دیکتاتوری می دهد.

برای نمونه نخست وزیر پیشین، تونی بلر در سال 1999 از امتیاز سلطنتی برای اعزام نیرو به کوزوو بدون اجازه پارلمان استفاده کرد. موافقان خاندان سلطنتی اما به اشتباهات سیاستمداران و پارلمان اشاره می کنند و می گویند انتخاب یک رئیس جمهور در مقام نفر اول کشور می تواند به شکل گیری سیاستمدار قدرتمندی بیانجامد که رای دهندگان به وی اعتماد ندارند. مخالفان می گویند که انتخابات به مردم اجازه می دهد که خود نمایندگان سیاسی خود را برگزینند و بر خلاف ملکه، یک سیاستمدار نالایق را می توان در هر زمانی از قدرت عزل کرد.

اعتراضات ضد سلطنتی در انگلستان

مخالفان نظام سلطنتی علیه مراسم نمایش الماس ملکه تظاهرات برپا کردند. به گفته رئیس شورای جمهوری خواهان گفته است: نظام موروثی اهانتی است به تمام ارزش های دموکراتیکی که این کشور طی سالیان گذشته برای آن مبارزه کرده است. ما جمهوریخواهان با تمام آن چه در این مراسم برایش جشن گرفته می شود مخالفیم."

"کتی کلارک" یکی از بسیار نمایندگان حزب کارگر است که از کمک مالی برای هدیه به ملکه برای مراسم الماس نشان سرباز زده است. او می گوید "من هرگز با داشتن یک خاندان سلطنتی موافق نبودم، چرا که نهایت نابرابری و اختلاف طبقاتی را به تصویر می کشد. در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر ما در جامعه بسیار طبقاتی با نابرابری های وحشتناک در زمینه ثروت و قدرت زندگی می کنیم."

نماینده پارلمان انگلستان: خاندان سلطنتی نهایت نابرابری و اختلاف طبقاتی را به تصویر می کشد

به گفته این نماینده پارلمان انگلستان، برخلاف تبلیغات رسانه ای، خاندان سلطنتی نقشی در اتحاد میان مردم ایفا نمی کند. خاندان سلطنتی فاقد قدرت لازم برای جلوگیری از جنگ، سرکوب، نابرابری یا سیاست های تفرقه انگیزانه است. ثبات و اتحاد محصول یک کشور دموکراتیک است که در آن اختیار انتخاب دولت و سران مملکت به مردم محول می شود.

با این که برخی ادعا می کنند وجود خاندان سلطنتی برای صنعت گردشگری کشور لازم است، کشور ما نه بر پایه این مراسم باشکوه بنا شده است و نه بر پایه صنعت گردشگری. این ادعا اغلب برای منحرف ساختن افکار عمومی از هزینه های سرسام آور خاندان سلطنتی است.

رسوایی مالی؛ عادت خانوادگی خاندان سلطنتی اسپانیا

در میان خاندان های سلطنتی پر سر و صدای اروپایی، خاندان پادشاه اسپانیا نیز یکی از خانواده های پر حاشیه سلطنتی است. فساد مالی گسترده از مهمترین نقطه های تاریک خانواده پادشاه "خوان کارلوس و ملکه سوفیا" بوده است.

پادشاه خوان کارلوس و ملکه سوفیا

یکی از آخرین خبرهای فساد خانوانده سلطنتی اسپانیا که خشم مردم این کشور و عواطف ضد سلطنتی آن ها را بر انگیخت، رسوایی مالی داماد پادشاه این کشور بود. "ایناکی اوردانگارین همسر کوچکترین دختر پادشاه اسپانیا و دوک شهر پالمای اسپانیا، به اختلاس از طریق یک موسسه غیرانتفاعی بین سال های 2004 تا 2006 متهم شده است. موسسه نوس که در زمینه ورزش و گردشگری فعالیت می کرده به واریز مبالغ هنگفتی پول به حساب برخی اشخاص متهم است و هم اکنون تحت بازجویی قرار گرفته است.

به گزارش منابع خبری، پیش از علنی شدن این اختلاس، پادشاه به داماد خود پیشنهاد خروج از کشور و اقامت در واشنگتن را داده بود که با رسانه ای شدن آن، نقشه فرار از کشور منتفی شد.

مسائل مالی این خانواده محدود به این رسوایی نبوده و پیش از این نیز مردم اسپانیا در اعتراض به ولخرجی های پادشاه این کشور و خرید کاخی به ارزش 6 میلیون یورو در بارسلونا، راهپیمایی اعتراضی برگزار کردند. اسپانیا در میان کشورهایی اروپایی با نرخ 25 درصد، بالاترین آمار بیکاری را داشته و چندی پیش نیز اتحادیه اروپا با بسته ای یکصد میلیارد یورویی، این کشور را از ورشکستگی و فروپاشی نجات داد.

طی یکسال گذشته اسپانیا شاهد شدیدترین اعتراضات و درگیری های خیابانی بدلیل مشکلات اقتصادی و ریاضت اقتصادی بوده است که اخبار فساد مالی پادشاه و بستگانش آتش خشم مردم را شعله ور تر کرده است.

پادشاه، که سال هاست به خاطر نقشی که در انتقال کشور به دموکراسی ایفا کرده است همواره مورد تحسین همگان بوده است اکنون با ریخت و پاش هایش در بوتسوانا و رفتن به شکار فیل آن هم در شرایطی از هر چهار اسپانیایی یک نفر بیکار است خشم بسیاری را برانگیخته است.


رسوایی اخلاقی و مالی در خاندان سلطنتی سوئد

خاندان سوئد نیز در میان خانواده های سلطنتی حاشیه ساز اروپا بوده است.

کارل گوستاو شانزدهم و ملکه سیلویا

یکی از اتهامات و شایعاتی که در مورد پادشاه سوئد در رسانه های این کشور و جهان منتشر شد، رابطه وی با یک خواننده معروف بود. یکی از دوستان قدیم پادشاه مدعی شده است که تصاویری از وی در یک باشگاه غیراخلاقی به همراه یکی از خواننده های معروف این کشور را در اختیار دارد که پرده از فساد اخلاقی پادشاه خواهد برداشت.

اندکی بعد از سر و صدای این اخبار و تکذیب و رد کردن های پادشاه و دسیسه خواندن این اتهامات، این بار ماجرای جدیدی در مورد گذشته ملکه سوئد و پدر وی مطرح شده است.
 
براساس مستندی که از تلویزیون سوئد در مورد خانواده ملکه پخش شد، پدر وی با در اختیار گرفتن کارخانه تولید تسلیحات متعلق به یهودیان، از تولیدات آن برای کمک به آلمان نازی استفاده می کرده و در قبال آن پول هنگفتی از سران این کشور دریافت می کرده است.

پیش تر همین سال ملکه سیلویا برای نخستین بار در این باره در یک مستند تلویزیونی لب به سخن گشود و ادعا کرد که پدرش هیچ گونه فعالیت سیاسی نداشته است و در کارخانه وی نیز اسباب بازی و سشوار و نیز قطعات ماسک هوا برای غیرنظامیان تولید می شده است. وی اعلام کرد که پدرش این کارخانه را از یهودیان نگرفته بوده است.

اما اکنون که حقایق تازه ای درمورد سامرلات فاش شده است، خاندان سلطنتی وارد بحران تازه ای شده اند.

خبرنگار سوئدی بوس شون در این باره می گوید: " حقیقت درباره پدر ملکه سیلویا، که ملکه تمایل ندارد به آن اقرار کند، این است که وی در 1 دسامبر 1934 به حزب نازی پیوست. از آن گذشته، پدر ملکه مدتی که در برزیل به سر می برد برای یک شرکت آلمانی کار می کرد که از اسرای جنگی به عنوان برده در آلمان نازی استفاده می کردند."

بنا بر اسناد ارائه شده توسط این خبرنگار، سامرلات این کارخانه را از یک یهودی به قیمتی بسیار پایین گرفته بوده است. همچنین بنا بر اسناد ارائه شده در این کارخانه تسلیحاتی که توسط نیروی هوایی آلمان استفاده می شد و نیز قطعات تانک ساخته می شده است.

خاندان سلطنتی سوئد نیز از جمله خانواده های پرهزینه اروپایی است که ازدواج سلطنتی دختر پادشاه و مراسم پرهزینه آن، موجی از اعتراض را در این کشور برانگیخت.



این مراسم که دختر پادشاه با مربی شخصی اش زندگی مشترک خود را آغاز کردند، پر هزینه ترین مراسم این کشور در چند دهه گذشته ارزیابی شده است.


دیگر کشورهای سلطنتی اروپایی نیز کم و بیش با مشکلات و هزینه های ناشی از تداوم حیات خاندان های سلطنتی به جا مانده از قرون گذشته دست و پنجه نرم می کنند. اما با وجود نظام های پارلمانی و تاکید بر دموکراسی در این کشورها، لزوم باقی ماندن خاندان سلطنتی در راس قدرت (حتی به صورت تشریفاتی) که آورده ای جز هزینه های کلان اعضای این خانواده ها، باز شدن راه سوء استفاده های گسترده مالی و بعضا اخلاقی، برای مردم این کشورها نیز قابل درک نیست.

شاید ترک تاج و تخت و داشتن زندگی عادی و یا حداقل مانند ثروتمندان عادی به قدری برای اعضای خانواده های سلطنتی سنگین و غیر قابل تحمل است که با هر هزینه و پیامدی، حاضر به پایان دادن به حیات سلطنتی خود نیستند.




منابع و مآخذ:

http://blogs.independent.co.uk/2012/06/05/the-diamond-jubilee-elizabeths-60-years-at-odds-with-democracy

http://en.wikipedia.org/wiki/Monarchy#cite_ref-1

http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/8124022.stm

http://www.royal.gov.uk/TheRoyalHousehold/Royalfinances/Sourcesoffunding/TheCivilList.aspx

http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/8943747/Spanish-royal-family-embroiled-in-corruption-scandal.html

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2174988/Spains-royal-family-forced-tighten-belt-new-round-austerity-cuts-meted-government.html

http://news.sky.com/story/955117/how-much-does-the-royal-family-cost

http://royalcorrespondent.com/2011/03/14/happy-birthday-to-hsh-prince-albert-ii-of-monaco-hes-53-years-old-today/

http://www.zimbio.com/pictures/WVHAhU6jmrJ/Palm+Sunday+Mass+Vatican

http://www.usatoday.com/money/2011-04-28-cnbc-royal-wedding-wealth_n.htm

http://www.dailymail.co.uk/news/article-1287959/Swedens-fairytale-royal-wedding-Princess-Victoria-marries-Daniel-Westling.html

http://www.usatoday.com/money/world/story/2012-07-18/europe-royal-budget-cuts/56307780/1

http://news.sky.com/story/955117/how-much-does-the-royal-family-cost

http://www.royalcollection.org.uk/default.asp?action=article&ID=9

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2154039/Diamond-Jubilee-pageant-Anti-monarchists-stage-riverside-protest.html

http://blogs.wsj.com/numbersguy/how-much-did-royal-wedding-cost-britain-1055

http://www.guardian.co.uk/uk/2012/jul/18/royal-wedding-protesters-lose-case