وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد هفت کشور هند، مالزی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، سریلانکا، ترکیه و تایوان از تحریم های آمریکا علیه ایران معاف شده اند. این در حالی بود که فروردین ماه گذشته نیز 10 کشور اروپایی شامل انگلیس، بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان و اسپانیا و همچنین ژاپن در لیست این معافیت ها قرار گرفتند تا با این حساب امریکا میخ آخر را بر تابوت تحریم های جنجالی و پر سر و صدای خود بزند و مشخص نشود که قرار است این تحریم ها در قبال کدام یک از اقتصادهای مطرح و مشتری ایران اعمال کند.

 

این در حالی بود که پیش از این و به دنبال تصمیم امریکا و اروپا برای تحریم خرید نفت ایران،  رهبر معظم انقلاب اسلامی، در بیانات مهمی، دلیل اصلی دشمنی های جبهه استکبار با ملت ایران و نظام اسلامی را ذخایر عظیم نفت و گاز در ایران برشمرند و با یادآوری رو به اتمام بودن ذخایر انرژی در غرب، تأکید کردند که قدرت های استکباری به خاطر تأمین منابع راهبردی شان می خواهند کشورهای دارای منابع نفت در دست آنها همچون موم باشند اما جمهوری اسلامی در مقابل خواسته های نامشروع آنها همچون شیر ایستاده است.

 

رهبر معظم انقلاب همچنین، به برآورد و اشتباه محاسباتی غرب در قبال جمهوری اسلامی ایران مبنی بر امکان تضعیف یا عقب نشینی نظام اسلامی با تهدید و تحریم اشاره کرده و یک بار دیگر پس از نماز جمعه 14 بهمن سال 90، بر راهبرد "تهدید مقابل تهدید" ایران تأکید کرده بودند.

 

این سخنان و رویکرد ایران در قطع صادرات پیش دستانه نفت به چند کشور اروپایی سبب شد تا بازار انرژی دچار یک بی ثباتی معنادار شده و قیمت نفت ایران به 126 دلار برسد و این درحالی بود که بنا به اذعان شبکه بلومبرگ، میزان صادرات نفت ایران نیز در بالاترین سطح نسبت به سه سال گذشته قرار داشت. به وجود آمدن این شرایط بود که سبب شد امریکا اعلام کند 10 کشور اروپایی که خود مدعی تلاش برای تحریم خرید نفت از ایران بودند به همراه ژاپن را از این تحریم های پر سر وصدا معاف کرده است.

 

اما با گذشت نزدیک به سه ماه و در حالی که دولت امریکا با شیو ه های مختلف تلاش کرد تا مشتریان جدی نفت ایران در منطقه آسیا از جمله هند و کره جنوبی را از خرید نفت ایران منصرف کند، سرانجام مجبور شد ناتوانی خود در مجاب کردن آنها را به این شیوه اعلام کند که "کشورهایی که روابط با ایران را کاهش داده اند، از تحریم های آمریکا معاف شده اند."

 

اما در حالی که کلینتون بهانه اتخاذ این تصمیم از سوی امریکا درباره 18 کشور مذکور را  کاهش خرید نفت از ایران در ماه های اخیر اعلام کرده است، اظهارات مقامات سیاسی و اقتصادی این کشورها در ماه های اخیر حاوی واقعیت دیگری است.

 

"اس. ام. کریشنا" وزیر خارجه هند در جریان سفر اردیبهشت ماه  "هیلاری کلینتون" به دهلی نو در ابراز نظری رسانه ای اعلام کرده بود: ایران همچنان یک کشور کلیدی در تامین انرژی ما باقی می ماند. این در حالی بود که با توجه به وابستگی 14 درصد واردات نفت هند به ایران، برخی اقدامات برای عدم پرداخت بدهی نفتی هند به ایران در زمستان گذشته موجب بحران جدی برای هند و یافتن راه های جدید پرداخت بدهی به ایران شده بود.

 

ایران هسته ای: کشورهای هند، کره جنوبی، ترکیه، ایتالیا و ژاپن خواستار مستثنی شدن از تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران شدند و روسیه و چن هم اعلام کردند اساسا برای این تحریم ها اعتباری قائل نیستند.

 

در حالی که دولت امریکا در آستانه انتخابات این کشور و از بیم تاثیر رشد قیمت جهانی نفت بر اقتصاد شکننده اش تمایلی به اجرای قانون کنگره از خود نشان نمی دهد، کشورهای دیگری هم که این قانون اساسا برای محدود کردن تجارت آنها با ایران وضع شده بود یکی یکی درخواست کرده اند که از این ثانون مستثنی شوند.

 

در همین حال، کوییشیرو گمبا، وزیر امور خارجه ژاپن نیز آذرماه گذشته و همزمان با مطرح شدن این قانون، در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با هیلاری کلینتون صراحتا از احتمال افزایش قیمت نفت خام ایران به 200 دلار در هر بشکه، به جای 100 دلار ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «ژاپن توجه زیادی به چگونگی اجرای این تحریم ها دارد و نگران تاثیر ان بر قیمت های نفت خام و به طور کلی اقتصاد است. از دیدگاه من در صورتی که واردات نفت خام از ایران متوقف شود این خطر وجود خواهد داشت که تمام اقتصاد جهانی آسیب ببیند».

 

در همین حال دیماه گذشته وزیر انرژی ترکیه نیز اعلام کرد شرکت نفتی توپراس ترکیه به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. وی گفت: «با وجود اعمال تحریم های جدید آمریکا بر ضد شرکت ها و نهادهایی که با بانک مرکزی ایران داد و ستد و همکاری می کنند ، شرکت وارد کننده نفتی توپراس ترکیه همچنان از ایران نفت خریداری خواهد کرد».

 

این درحالی بود که دیماه گذشته خبرگزاری رویترز نیز از سئول گزارش داد که کره جنوبی نه فقط قصد ندارد خرید نفت از ایران را متوقف کند بلکه میزان نفت درخواستی اش از ایران در سال 2012 نسبت به سال 2011 را نیز افزایش داده است. بنابر این گزارش، یک منبع دولتی کره جنوبی اعلام کرده بود پالایشگاه های کره –که پنجمین کشور بزرگ وارد کننده نفت جهان است- قراردادهایی سالانه را برای خرید روزانه 200 هزار بشکه از نفت خام ایران در سال 2012 منعقد کرده اند که بیش از توافقات در سال گذشته میلادی است.

 

امنیت بازار انرژی به عنوان پاشنه آشیل شرایط اورژانسی اقتصاد جهانی سبب شده است تا پس از یک بحران یکماهه در این بازار به ازای واکنش ایران به تصمیم اتحادیه اروپا و قطع صادرات نفت به چند کشور اروپایی، امریکا را بر آن دارد تا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، زیر بار قانونی که رئیس جمهورش با سر و صدای فراوان امضاء کرد نرود و به این وسیله شوکی جدید به بازار انرژی جهانی وارد نکند. اما این همه ماجرا نیست و از سوی دیگر، مشتریان ایران حاضر نیستند در ازای پیشنهادات سطح پایین امریکا، ضرر و هزینه تقابل و تحریم ایران را بپردازند. امروز امریکا دیگر آنقدر قدرتمند نیست که حتی نزدیکترین متحدان خود در اروپا و آسیا را مجاب کند که هزینه تصمیمات سیاسی و قدرت طلبانه او را بپردازند، موضوعی که با بیمه کشتی های حامل نفت ایران از سوی ژاپن و در جبران تحریم بیمه ای اتحادیه اروپا بیش از پیش روشن شده است. و بر مبنای تحلیل رهبر معظم انقلاب، این برگ برنده ای غیر قابل انکار برای ایران در هر مذاکره ای با طرف غربی خواهد بود.