سایت عملیات روانی - همایش تخصصی درباره راهبردها و سناریوهای مناقشه عربی ـ صهیونیستی در ده سال آینده در پایان کار خود چهار سناریوی احتمالی را برای این مناقشه که بیش از نیم قرن ادامه داشته است، بر شمرد. مرکز تحقیقات خاورمیانه در امان با برگزاری این همایش تلاش کرده است که با نگاهی به آینده اولویت های تعامل با آینده را مشخص و راهکارها و سازوکارهایی برای تصمیم گیران ارائه دهد و نیز به افزایش سطح آگاهی نسبت به چالش ها کمک کند. در این سناریوها که در «همایش عرب و اسرائیل سال 2015 و سناریوهای احتمالی» مطرح شد، احتمالات چندی در رابطه با تحولات مناقشه عربی ـ صهیونیستی مطرح شده است. ده ها تن از اندیشمندان و محققان جهان عرب در طول سه روز گفت و گو و بررسی خلاصه ای از مهم ترین تحولات احتمالی را در چارچوب تحلیل رخدادهای آینده تدوین کردند که در قالب چهار سناریوی احتمالی که هر یک از آنها دارای بخش های فرعی نیز هست، قرار گرفته است. 1. تشدید درگیری به نفع فلسطینیان در اولین سناریویی که شرکت کنندگان در این همایش آن را طرح کرده اند، احتمال داده می شود که طرح عربی در برابر پروژه صهیونیستی به پیشرفت هایی نایل آید. این پیشرفت ها می تواند در عرصه های مختلف از جمله تشدید درگیری ها در جهت افزایش احتمال پیروزی فلسطینیان و عقب نشینی اسرائیل در جامعه جهانی با حمایت کشورهای عربی از مبارزه ملت فلسطین به منظور دستیابی به حقوق کامل این ملت، صورت پذیرد. بنا بر نظر طرفداران این سناریو، این وضع به سود ملت فلسطین خواهد بود و آنان را متحدتر می سازد و نقش سازمان آزادیبخش فلسطین با مشارکت همه گروه های فلسطینی فعال تر می گردد و همزمان بیداری کشورهای عربی و اسلامی برای مقابله با چالش های پیش رو گسترده تر می شود و همزمان حمایت های بین المللی از اسرائیل و ائتلاف های بین المللی و منطقه ای در حمایت از این رژیم محدودتر می شود که این امر فرصت هایی برای آرمان فلسطین پدید می آورد و مبنای پروژه صهیونیسم با مشکل مواجه می شود. 2. ادامه مناقشه بر اساس وضع موجود در این سناریو، پیش بینی می شود که وضعیت موجود همچنان ادامه یابد و اوضاع سیاسی، نظامی و اجتماعی میان طرف های مناقشه بدون تغییر ریشه ای همچنان حفظ می شود، هر چند که ممکن است برخی از فرصت ها برای هر یک از طرف ها فراهم شود، اما این وضع در هر دو جبهه خواهد بود. کارشناسان موافق این سناریو می گویند که مردم فلسطین همچنان با وضعیت موجود مخالفت خواهند کرد و خواهان خروج از آن خواهد بود و اشغالگری و تجاوزاتش علیه ملت فلسطین همچنان ادامه خواهد یافت و در سطوح عربی و اسلامی نیز عدم ثبات در سطح منطقه ادامه خواهد داشت و احتمال بروز خشونت های داخلی نیز وجود دارد. در عرصه بین المللی نیز احتمال می رود که ائتلاف های بین المللی و منطقه ای بدون تغییرات ریشه ای همچنان حفظ شود. تحقق این سناریو به شروطی در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی بستگی دارد. این سناریو همچنین می تواند پیامدهایی نیز داشته باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: الف: کاهش نقش تشکیلات خودگردان در تحقق مطالبات فلسطینیان و امکان بروز انتفاضه جدید در فلسطین. ب: رشد جریان های دینی و راستگرای افراطی در رژیم صهیونیستی ج: گسترش مخالفت ها و اعتراضات مردمی در جهان عرب با ادامه میزان توجه مجامع بین المللی به مناقشه در سطح فعلی. 3. دست کشیدن تشکیلات خودگردان از بیشتر حقوق فلسطینیان بحرانی شدن وضعیت جهان عرب به نفع طرح صهیونیسم و مجبور شدن تشکیلات خودگردان به دست کشیدن از حقوق فلسطینیان و پذیرش دولت خودمختار و تحمیل راه حل های صهیونیستی بر منطقه، با احتمال افزایش روابط آشکار کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی و افزایش دخالت های این رژیم در امور داخلی کشورهای عربی و کاهش نفوذ جهان عرب و افزایش ناتوانی عرب ها در همکاری مشترک و در نتیجه افزایش فرصت های موفقیت برای پروژه های منطقه ای و بین المللی جایگزین. به گفته نظریه پردازان حامی این سناریو، پیامدهای زیادی برای این احتمال وجود دارد که موارد زیر از جمله آنهاست: - شکست طرح تأسیس دولت مستقل فلسطین - تشدید بحران مربوط به قضیه آوارگان در کشورهای عربی - ظهوراسرائیل به عنوان یک قدرت برتر منطقه ای - کاهش نقش کشورهای عربی در حمایت از قضیه فلسطین - مشغول شدن کشورهای عربی به توجه به امنیت داخلی خود - کنار گذاشته شدن کشورهای اسلامی از مناقشه جاری - کاهش توجه نظام بین الملل به قضیه فلسطین 4. تحول در روند سازش با امتیازدهی دو طرف این احتمال نیز وجود دارد که روند سازش در چارچوب قوانین و معاهدات بین المللی جهت تحقق عقب نشینی اسرائیل پیشرفت هایی حاصل کند و این امر نیز با چشم پوشی هر یک از طرف ها از برخی مطالبات میسر خواهد بود که از جمله آن: توقف مقاومت فلسطین، ادامه آرامش در جبهه های عربی و افزایش فشارهای بین المللی برای دستیابی به راه حل میانه. شرکت کنندگان در این همایش راهبردی پیش بینی می کنند که این سناریو در ایجاد واکنش های مثبت از سوی صهیونیست ها و فلسطینی ها و مشغول شدن کشورهای عربی به امنیت داخلی خود و کاهش توجه به قضیه فلسطین منعکس گردد. اما این سناریو به نفع پروژه صهیونیسم خواهد بود، زیرا تغییراتی اساسی در توازن قوا در دو طرف مناقشه که هم اکنون به نفع رژیم صهیونیستی است، ایجاد نمی گردد. شرکت کنندگان در این همایش عربی که به مدت سه روز در امان برگزار شد، به این نتیجه رسیدند که:\" این سناریوها همچنان تئوریک باقی خواهند ماند که بر اساس توجه به معیارهای ثابت و متغیر در ده سال آینده در داخل یا منطقه یا در جامعه جهانی، تدوین شده اند و عوامل زیادی در آنها نقش دارد و ممکن است نتایج و پیامدهای گوناگونی داشته باشد، زیرا این سناریوها به تغییر در سازوکارها و وضعیت طرف های مناقشه و احتمال برخورد برخی از آنها با برخی دیگر و تغییر اولویت ها و امکان تکمیل هر یک از آنها با مورد دیگر بر اساس مقتضیات آینده، بستگی دارد.