«تیرلاین» سلاح جدید آمریکا/ جنگ افروزی جاسوس های آمریکایی با اطلاعات منبع آشکار +عکس و فیلم

مأموران اطلاعات آمریکا اکنون جنگ را به فضای عمومی کشانده اند و بر اساس اطلاعات منبع آشکار، گزارش هایی می نویسند که هدف اصلی آن ها دستکاری افکار عمومی جهان علیه دشمنان واشینگتن است.

 چند سال پیش، وقتی حزب الله لبنان در جنگ سی وسه روزه با کم ترین افراد و ساده ترین ادوات مخابراتی و نظامی توانست اسرائیل را با پیشرفته ترین تسلیحات نظامی به زانو دربیاورد، زنگ خطر برای غربی ها و حامیان اسرائیل به صدا درآمد. آن ها متوجه شدند یکی از مزیت های گروه های غیردولتی و مردمی، انعطاف بالا در تغییر روندها و برنامه هاست.

شماری از نیروهای حزب الله زیر بنری با تصویر سید حسن نصرالله، دبیرکل این حزب لبنانی، و نوشته ای که می گوید: «اگر می دانستید [ظرفیت نظامی امروز ما چیست]... جنگ تموز [که در عرض ۳۳ روز در آن شکست خوردید] به نظرتان پیک نیک می آمد» (+)

این مزیت در وهله ی اول به خاطر تمرکز روی جنبه ی انسانی و غیرقابل پیش بینیِ تاکتیک های نبرد است. به عنوان مثال، تغییر سریع محل استقرار، تغییر آدرس های مخابراتی و استفاده از تاکتیک های بداهه باعث اختلال حتی در پیشرفته ترین سامانه های پیش بینی دنیا می شود. نکته ی مزیت سازِ دوم در چنین گروه هایی، استقلال از دولت های مرکزی منطقه و بنابراین انعطاف بیش تر نسبت به سامانه هایی است که در بندِ قالب ها و محدودیت های دولتی محصورند. امروز، گروه های مقاومت منطقه یا حتی پیمانکاران نظامی در جهان، مستقل از دولت ها عمل می کنند و لذا عواقبی برای دولت های متبوعشان به بار نمی آورند. مثلاً، گروه نظامی «واگنر[۱]» که به طور غیرمستقیم اهداف روسیه را در منطقه برآورده می کند، در جنگ داخلی سوریه، ناآرامی های اوکراین و اخیراً در کشورهای آفریقایی خوش درخشیده است و در عین حال مسکو هیچ مسئولیتی را در قبال آن ها نمی پذیرد.

«ما جلوی تروریسم را می گیریم». «گروه واگنر» را «ارتش خصوصی»، «شبکه ی مزدور» و حتی «ارتش خصوصی ولادیمیر پوتین» توصیف کرده اند. این در حالی است که این گروه به صورت رسمی ورود خارجی ندارد. (+)

عملیات روانی

اما عکس العمل غرب در قبال این جنگ نامنظم چیست؟ در جایی که توپ و موشک دیگر اثر ندارد، باید به سراغ عملیات روانی رفت. در روزهای آخر سال ۲۰۲۱، مسئولین فرانسوی گزارش هایی اطلاعاتی را در اختیار رسانه های این کشور گذاشتند که ادعا می کردند فعالیت های نظامی روسی (احتمالاً پیمانکار نظامی واگنر) در کشور مالی به حداکثر رسیده است. این اطلاعات از نوع عکس های جغرافیایی و رهگیری پروازهای میان روسیه و مالی بود[۲]. در عرف اطلاعاتی، به چنین داده هایی «اطلاعات جغرافضایی[۳]» گفته می شود.

پایگاه اینترنتی شبکه ی خبری «فرانس۲۴» فرانسه، طی روزهای ابتدایی سال ۲۰۲۲، با انتشار تصویر بالا درباره ی پرواز یک فروند هواپیمای «توپولوف تو-۱۵۴ام» با شماره ی ثبت شده ی «آراِی-۸۵۰۴۲»، از یک مبدأ نامشخص به فرودگاه «باماکو» پایتخت کشور مالی، مدعی ارتباط این هواپیما با «گروه واگنر» و در نتیجه، اعزام نیروهای این شرکت نظامی روس به مالی شد. (+)

به عنوان مثال، این عکس ها نشانگر راه اندازی زیرساخت هایی اطراف فرودگاه «باماکو»، پایتخت مالی، بودند که احتمالاً متعلق به نیروهای واگنر بود. فرانسه و هم پیمان هایش کانادا، آلمان و انگلستان، که از نفوذ روسیه در آفریقا به شدت نگران هستند، در بیانیه ی مشترکی، در تاریخ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، اعلام کردند «از مالی و مردمش حمایت می کنند» و «هرگونه حضور مستشاران نظامی در خاک این کشور را محکوم می نمایند.» دو روز بعد، دولت مالی در یک بیانیه ی رسمی «این ادعاهای بدون اساس» را رد کرد و «استفاده ی ادوات ادعایی در کشور مالی توسط یک شرکت امنیتی» را تکذیب نمود[۴].

مقایسه ی پایگاه هوایی ۱۰۱ در فرودگاه «باماکو» در پایتخت مالی، بین ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ (چپ) و ۶ نوامبر ۲۰۲۱. پایگاه اینترنتی شبکه ی «فرانس۲۴» فرانسه با انتشار این تصاویر، درباره ی پاک سازی پوشش گیاهی در این منطقه هشدار داده است. اگرچه در حقیقت، موضوع اصلی، استقرار سازه ها و تجهیزاتی است که دولت فرانسه مدعی است نشان از نفوذ روسیه در مالی دارد. (+)

اقدام فرانسه و هم پیمان هایش در ارائه ی این اسنادِ خام، از روی عجله و خشم نسبت به تحرکات روسیه در آفریقا بود؛ و با پاسخ صریح دولت مالی روبه رو شد و افتضاحی رسانه ای برای آن ها به بار آورد. با این حال، راهبرد آمریکا نسبت به این مسئله از جنس دیگری است. آمریکایی ها نیز به خوبی متوجه شده اند که در این نبرد، قدرت تسلیحات نظامی به تنهایی کافی نیست و باید از جنگ نرم نیز علیه اهداف خود استفاده کنند. بنابراین به جای آن که از اطلاعات خام جغرافضایی استفاده کنند، آن ها را جمع آوری، دسته بندی و تحلیل کرده و در قالب گزارش های اطلاعاتی ارائه می کنند. در واقع، گزارش هایشان را به انواع اطلاعات «دسترسی آزاد» یا «منبع آشکار[۵]» مستند می کنند. این پروژه از دسامبر ۲۰۲۱ مخاطب عام را هدف گرفته و جنگ اطلاعاتی به راه انداخته است.

پایگاه اینترنتی شبکه ی خبری «فرانس۲۴» فرانسه این تصاویر را نیز از منطقه ی مذکور در اطراف فرودگاه «باماکو» منتشر کرده که نشان از ساخت «چادر» و استقرار خودرو در این منطقه است. (+)

چگونه از خرده شیشه نیزه درست کنیم؟

حدود هفت سال پیش، «کریس رسمیوسن[۶]» یکی از مدیران «آژانس ملی جغرافضای آمریکا[۷]» توانست سامانه ای را طراحی کند که قادر است اطلاعات خام جغرافضایی را با دیگر اطلاعات منبع آشکار ترکیب کند و مسیرهایی را ردیابی نماید که به صورت عادی توسط هوش مصنوعی یا دیگر سامانه های اطلاعاتی به دست نمی آیند[۸]. این پروژه با استقبال بسیار زیاد مسئولین اطلاعاتی آمریکا روبه رو شد و از سال ۲۰۱۷ به طور جدی در دستورکار آژانس ملی جغرافضای آمریکا قرار گرفت. در این پروژه، که امروز تحت عنوان «تیرلاین[۹]» شناخته می شود و اپلیکیشن موبایلی خودش را هم دارد[۱۰]، تحلیلگران از میان انبوهِ اطلاعاتِ منبع آشکار و، به طور ویژه، عکس های جغرافیایی که از ماهواره ها گرفته می شود و آزادانه در دسترس همه است، به گزارش هایی می رسند که تا حد قابل قبولی موثق هستند.

«کریس رسمیوسن» خالق «تیرلاین» است؛ شبکه ای که در آن با ترکیب داده های جغرافضایی و اطلاعات منبع آشکار، گزارش های به دست می آید که تا اندازه ای قابل راستی آزمایی است و مخاطب اصلی آن ها عموم مردم هستند. (+)

منابع مشرق تأیید کرده اند که کریس رسمیوسن، (۱۰ ژانویه ی ۲۰۲۲)، به عنوان رئیس بعدی آژانس ملی جغرافضای آمریکا معرفی شده، اما این انتصاب در سکوت مطلق و بدون توجه رسانه ها انجام گرفته است. به نظر می رسد پروژه ی تیرلاین به قدری حساس و راهبردی است که مسئولین اطلاعاتی آمریکا را مجاب کرده رسمیوسن را ترفیع رتبه دهند. این انتصاب پس از آن رخ داد که رسمیوسن تصمیم گرفت برخی از گزارش های مجموعه ی تحت امر خود را به صورت عمومی منتشر کند. در واقع، او معتقد است باید اطلاعات را تجاری سازی کرده و به مخاطب عام فروخت. فروش این اطلاعات به مخاطب عام به معنای آغاز جنگ اطلاعاتی علیه رقبای آمریکا در سطح منطقه است.

اپلیکیشن «تیرلاین» در فروشگاه «گوگل پلی» قابل نصب روی دستگاه های اندرویدی. این برنامه را «شبکه ی اجتماعی جاسوس های آمریکایی» توصیف می کنند. در این برنامه می توان به تبادل اطلاعات منبع آشکار پرداخت تا بر اساس این اطلاعات، گزارش های عمومی علیه دشمنان آمریکا نوشته شود. (+)

اولین گزارش عمومی پروژه ی رسمیوسن درباره ی تأثیرات منفی زیست محیطی فعالیت های روسیه در حوزه ی استخراج معدن در «جمهوری آفریقای مرکزی» بود. مطابق این گزارش، سال ۲۰۱۸، یکی از شرکت های روسی طی قراردادی مسئول اکتشاف و استخراج طلا و الماس در آفریقای مرکزی شد. با مقایسه ی تصاویر ماهواره ای ابتدای این پروژه با تصاویر اخیر، به نظر می رسد در سه موضوع فرسایش خاک، آلودگی آب و جنگل زدایی اختلافات فاحشی پدید آمده است. در واقع، هدف این پروژه آن است که روسیه را به بی توجهی به مسائل زیست محیطی در آفریقا متهم کند و با عمومی کردنِ این انتقاد، جلوی نفوذ روسیه در آفریقا را بگیرد.

پایگاه اینترنتی «تیرلاین» وابسته به «آژانس ملی جغرافضای آمریکا»، با انتشار این تصاویر ماهواره ای و مقایسه ی منطقه ای در کشور «جمهوری آفریقای مرکزی» بین ۳۰ دسامبر ۲۰۱۴ (چپ) و ۱۲ جولای ۲۰۲۰، مدعی است فعالیت های یک شرکت روس در حوزه ی حفر معدن و استخراج طلا در این منطقه، موجب فرسایش خاک و دیگر تغییرات منفی اقلیمی شده است. (+)

این گزارش در حالی منتشر شد که توجه مردم جهان بیش ازپیش به مسائل زیست محیطی جلب شده بود. کنفرانس تغییرات اقلیمی گلاسکو که ماه نوامبر سال گذشته (۲۰۲۱) به همت سازمان ملل برگزار شد، شاهد حضور مسئولان بیش از صد کشور دنیا بود و عکس العمل جامعه ی جهانی نسبت به آن بسیار چشم گیر بود[۱۱]. کشورهای بسیاری، از جمله آن هایی که پیمان تغییرات اقلیمی پاریس ۲۰۲۰» را امضا کرده بودند، در این کنفرانس مجدداً بر جلوگیری از فرسایش خاک، آلودگی آب و جنگل زدایی تأکید کردند. به این ترتیب، انتشار گزارش آژانس ملی جغرافضای آمریکا، آن هم یک ماه پس از این کنفرانس مهم، عکس العملی تأثیرگذار در فضای رقابت میان روسیه و آمریکا قلمداد می شود. به عبارت دیگر، مسئولین طرح از اطلاعات خردی که به صورت منبع آشکار در اختیار همگان قرار داشت برای حمله به روسیه استفاده کرده بودند[۱۲].

شبکه ی فرانسوی «فرانس۲۴» ادعا می کند تصویر بالا هواپیمای مسافربری «توپولوف تو-۱۵۴ام» روسیه با شماره ی «آراِی-۸۵۰۴۲» (راست) را در فرودگاه «بانگوی» در پایتخت کشور «جمهوری آفریقای مرکزی» در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۲۱ نشان می دهد. فرانس۲۴ بر همین اساس مدعی است شرکت نظامی خصوصی روس «گروه واگنر» با این کشور آفریقایی رابطه دارد. (+)

در همین باره بخوانید:

›› چوب حراج بورس نیویورک به «طبیعت»/ به نام حفاظت از محیط زیست، به کام سرمایه داران

گزارش های دیگری که تیرلاین منتشر کرده نیز هر یک اهداف متفاوتی را در نظر دارد. به عنوان مثال، در گزارش دیگری، کشور چین مورد حمله قرار گرفته است. در ابتدای این گزارش به خوانندگان یادآوری می شود که چین در ماه دسامبر سال ۲۰۲۰ در سازمان ملل متعهد شد تا سال ۲۰۳۰ تولید گازهای گلخانه ایش را کاهش دهد و مساحت جنگل های کشورش را نسبت به سال ۲۰۰۵ تا ۶ میلیارد متر مربع افزایش دهد. اما اطلاعاتی که این گزارش از داده های جغرافیایی و دیگر داده های آزاد به دست آورده، خلاف اطلاعاتی است که دولت چین به شکل عمومی منتشر کرده است. بر همین اساس، نویسندگان این گزارش احتمال می دهند که دولت چین داده سازی کرده است و این اتهام خود را به صورت پررنگ مورد تأکید قرار می دهند.

«آژانس جغرافضای آمریکا» با انتشار این تصویر در یکی از گزارش های خود، کشور چین را متهم به شانه خالی کردن از زیر تعهداتش مبنی بر افزایش جنگل زایی و آمارسازی در این باره کرده است. (+)

در عرف اطلاعاتی، این حجم از اطلاعات راهبردی و در عین حال متخاصمانه، تنها در فضای محرمانه و به عنوان ابزار فشار مورد استفاده قرار می گیرد. با این وجود، تکنیک رسمیوسن در عمومی سازی این اطلاعات حربه ی جدیدی است که ذهن عموم جامعه را هدف قرار داده است. رسمیوسن نسخه ی موبایلی این اطلاعات را نیز در سایت های مطرح قرار داده تا تعامل با مخاطب عام را به حداکثر برساند. این اولین بار است که تحلیل های اطلاعاتی و متخاصمانه در قالب نرم افزارهای موبایلی میان مردم پراکنده می شود و اصلاً بعید نیست که این نرم افزار محتوی بدافزارهایی باشد که گام بعدی پروژه ی اطلاعاتی آمریکا را تکمیل کنند.

تصویری از فضای داخلی نسخه ی آی اواس (iOS) اپلیکیشن «تیرلاین» (مختص دستگاه های اپل) که در آن توضیحاتی تحت این عنوان داده شده است: «چگونه اولین مطلبتان را در الگوی تیرلاین بسازید». (+)

در همین باره بخوانید:

›› اپلیکیشن Act.IL چیست و پادوهای رسانه ای اسرائیل در آن چه می کنند؟

حال بازگردیم به تصویر بزرگ تری که سامانه ی اطلاعاتی آمریکا در سر دارد. اگر بخواهیم داده های خام جغرافضایی یا حتی اطلاعات منبع آشکار را به تنهایی مورد بررسی قرار دهیم، کشف ردپای اطلاعات راهبردی بسیار دشوار، و در صورت یافتن چنین اطلاعاتی، اصالت و راستی آزمایی آن ها بسیار سخت است. این همان بلایی است که بر سر فرانسه و هم پیمان هایش در کشور مالی آمد. در چنین شرایطی باید به محققین گفت در کجا و به چه چیزی بنگرند تا پاسخ های دقیق را بیابند. ضمناً باید از اهرم های اطلاعاتی دیگر استفاده کرد تا کسی نتواند خلاف اطلاعات به دست آمده را به اثبات برساند. چنین کاری نیازمند دسترسی به منابع امنیتی و غیرقابل دسترس است. بنابراین مشکل اصلی رسمیوسن در این پروژه، متقاعد کردن دیگر مسئولین اطلاعاتی آمریکا به این است که چه اطلاعاتی ارزشِ آزاد کردن دارد و چه اطلاعاتی را نمی توان آزاد کرد.

«کریس رسمیوسن» خالق «تیرلاین» معتقد است بزرگ ترین دغدغه ی پیش روی پروژه اش اختلاف نظر با افسران اطلاعاتی آمریکا بر سر این است که کدام اطلاعات را می توان فاش کرد و کدام اطلاعات هنوز جنبه ی محرمانه دارند. (+)

در واقع، بر خلاف آن چه در ظاهر به نظر می رسد، گزارش های آژانس ملی جغرافضای آمریکا به هیچ عنوان صرفاً مبتنی بر داده های منبع آشکار نیستند، بلکه این افسران اطلاعاتی آمریکا هستند که طراحی می کنند فاش کردن کدام اطلاعات نسبت به هجمه ای که علیه کشور هدف صورت می پذیرد، برایشان منفعت بیش تری دارد. این یعنی تبلیغاتی که درباره ی «منبع آشکار» بودن این ابزار صورت پذیرفته، تنها به معنای داشتن مخاطب عام است؛ وگرنه اطلاعاتی که در تهیه ی این گزارش ها استفاده شده در ابتدا به صورت کاملاً آزاد نبوده است. حال باید پرسید آیا همه ی سلاح های نظامی جهان، از جمله تسلیحات نرم یا سخت، چنین خاصیتی ندارند؟ آیا همه ی آن ها در خدمت یک جبهه نیستند؛ با این تفاوت که قدرت تخریب آن ها متکی بر عمومی بودن آن هاست؟