اندیشکده آمریکایی چگونه اغتشاشات ایران را برنامه ریزی کرد؟

با فروکش کردن ناآرامی ها و اغتشاشات اخیر در تهران و برخی مناطق دیگر کشور، به بهانه مرگ «مهسا امینی»، اکنون شاید مهمترین مسئله، بررسی ریشه ها و عوامل تغییر چهره سریع این ناآرامی هاست؛ از نوعی «اعتراض مدنی» به اردوکشی های خیابانی و اغتشاشاتِ ویرانگر. اینکه چرا حرکتی که در ابتدا می توانست پیگیرِ به حقِ روشن شدن علت مرگ ناگهانی مرحومه مهسا امینی در مرکز امنیت اخلاقی تهران از مقامات و نهادهای دولتی باشد، به یک باره به اغتشاشات و ناآرامی های ساختارشکنانه با شعارهای تند و اقدامات ضدامنیتی تبدیل و فضا برای اقدامات تروریستی در خیابان های تهران و چند شهر دیگر فراهم شد.

ریشه های اصلی بروز حوادث اخیر که به گفته مقامات کشور، بدنه اصلی فعالان آن را جوانان و نوجوانان زیر ۲۵ سال تشکیل می دادند را می توان جداگانه بررسی و تحلیل کرد. نقش عوامل خارجی در بروز نآآرامی های اخیر و همچنین سازماندهی اغتشاشات، مسئله اصلی این گزارش است.

برخی همیشه تلاش دارند نقش دولت ها و عوامل خارجی در بروز و همچنین مشارکت مستقیم آنها در سازماندهی اعتراضات اجتماعی در ایران و تغییر جهت حرکت آنها به سمت منافع و مطلوب های مدنظر را منکر شوند و آگاهانه یا ناآگاهانه «توهم تئوری توطئه» را مطرح و سعی می کنند با نادیده گرفتن عامل خارجی، بیشتر ریشه های داخلی و بومی اعتراضات را برجسته کنند و حتی به شکلی عجیب تشدید ناآرامی ها و بروز خشونت ها را تماماً به عوامل داخلی نسبت می دهند.

در اینجا بدون استدلال و اشاره به دلایل روشنِ دخالت و نقش فعال دولت ها و عوامل خارجی و گروهک های معاند در اعتراضات و تبدیل آنها به شورش های کور و ساختارشکنانه و سوق دادن آنها به سمت اقدامات تروریستی، تنها با استناد به برخی منابع انگلیسی نشان می دهیم عوامل خارجی و به ویژه آمریکا چگونه برای بروز ناآرامی ها و اغتشاشات خیابانی در ایران و تداوم آنها برنامه ریزی می کنند.

کتابچه راهنمای اف دی دی برای بایدن

اندیشکده آمریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» یا FDD، که نقش مهمی در شکل دهی سیاست خارجی واشنگتن در قبال ایران دارد در ۲۳ می ۲۰۲۲(۲ خرداد ۱۴۰۱)، یعنی نزدیک به چهار ماه قبل از اغتشاشات اخیر و در بحبوحه اعتراض های پراکنده به افزایش قیمت ها در گزارشی با عنوان «اعتراضات در ایران اوج گرفته، دولت بایدن می تواند کمک کند» به دولت و مقامات آمریکا توصیه می کند این نوع اعتراض ها را جدی بگیرند و از آنها حمایت کنند.

علی رغم اینکه شواهد و تجربه تاریخی نشان می دهد، دولت آمریکا به عنوان دشمن اصلی مردم ایران، در دهه های گذشته و دست کم در سال های اخیر یکی از حامیان اصلی ایجاد ناآرامی و خشونت خیابانی در ایران بوده، نویسندگان این گزارش مدعی می شوند که دولت آمریکا تاکنون به اعتراض های خیابانی در ایران توجه نداشته و همیشه سیاست «محتاطانه» در پیش گرفته، و حتی در ناآرامی های سال ۸۸ موسوم به «جنبش سبز» نیز دولت آمریکا «در حمایت از معترضان در ایران موفق نبود»!

این گزارش در ادامه برای افزایش ناآرامی های گسترده در ایران و مشارکت فعال دولت آمریکا برای جهت دهی آنها به سمت منافع واشنگتن، ضمن تأکید بر افزایش تحریم های علیه ایران در حوزه های مختلف، مجموعه توصیه هایی مشخص به دولت بایدن ارائه می دهد تا این اعتراض ها به عنوان «اهرم فشار داخلی علیه نظام ایران» عمل کنند:

حمایت دسته جمعی: نویسندگان به دولت آمریکا توصیه می کنند که حمایت آنها از ناآرامی ها و شلوغی ها در ایران نباید با تأخیر انجام شود، چون این مسئله «تأثیر منفی بر معترضان دارد» و به سرعت باید «رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور، وزیر خارجه، مشاور امنیت ملی و سخنگوهای دولت در پیام های روشن و منسجم» از اعتراضات حمایت کنند و در تکمیل این پیام ها، مقامات آمریکا باید با برگزاری جلسات مجازی با معترضان برجسته یا بستگان معترضان کشته شده آنها را در کانون توجه قرار دهند. و این پیام ها و جلسات باید در پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی به صورت گسترده بازتاب داده شود.

دسترسی به اینترنت ماهواره ای و استارلینک: به نوشته نویسندگان گزارش اف دی دی «در غیاب احزاب سیاسی و مطبوعات آزاد، هم اکنون معترضان از طریق پلتفرم های اینترنت محور و پیام رسانه ها و شبکه های اجتماعی سازماندهی می شوند، (پس) ضروری است که مردم ایران به اینترنت آزاد دسترسی داشته باشند تا هم در داخل کشور با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و سازماندهی انجام دهند و هم بتوانند این ویدئوها و روایت اعتراض های خود را به اشتراک بگذارند و در رسانه ها منتشر کنند.»

اف دی دی در این بخش از توصیه های خود ضمن اشاره به سختی ها و مشکلات دسترسی به اینترنت ماهواره ای در ایران می افزاید: در چنین شرایطی بیشترین میزان خلاقیت نه تنها از طرف دولت بایدن، بلکه از طرف کارآفرینان در حوزه فناوری های بزرگ نیز نیاز است که مایل به مشارکت در فعالیت های بخش دولتی و خصوصی هستند و دامنه توانایی های ایالات متحده را تقویت خواهد کرد.. یکی از راه حل های بالقوه برای دور زدن فیلتر اینترنت و حمایت از معترضان ایرانی، سرویس اینترنت ماهواره ای است. ایلان ماسک با خلق استارلینک، جایگزینی مناسب و تجاری ایجاد کرده است. این فناوری ممکن است بتواند اینترنت را فراتر از محدوده سانسور به ایرانیان ارائه دهد.

گشودن پرونده حقوق بشر: از دیگر راهکارهای پیشنهادی اف دی دی به دولت آمریکا، استفاده از اعتراض ها و ناآرامی های اجتماعی در ایران برای اعمال تحریم های حقوق بشری علیه مقامات ایران است. اف دی دی می نویسد دولت بایدن همان گونه که تعهد داده باید موضوع «حقوق بشر را در مرکز سیاست خارجی خود قرار دهد و سیاست اعمال تحریم های هدفمند علیه نیروهای امنیتی و نظامی و قضائی ایران را پیگیری کند».

نویسندگان این گزارش، بار دیگر در ۱۰ مهر و در بحبوحه اغتشاسات اخیر، گزارشی دیگر با تیتر «چگونه بایدن می تواند در کنار مردم ایران قرار بگیرد» در وب سایت اف دی دی منتشر کردند که ضمن ابراز خوشحالی از اقدامات کنونی دولت آمریکا در قبال ناآرامی ها در ایران، باز هم توصیه های خود به دولت بایدن را تکرار می کنند؛ از جمله این توصیه ها تحریم وزیر ارتباطات ایران است که دولت آمریکا ۴ روز بعد یعنی روز پنج شنبه ۱۴ مهر این توصیه را انجام داد.

خروج از توافق هسته ای: اف دی دی «اشتیاق دولت بایدن برای احیای برجام» را نقد می کند و به دولت بایدن توصیه می کند که از گفت وگوهای هسته ای با ایران خارج شود، زیرا بنا بر این گزارش «دست یابی به توافق در تضاد با حمایت دولت آمریکا از تظاهرات در ایران قرار دارد» و همچنین با حصول توافق و لغو تحریم ها، درآمدهای زیادی نصیب ایران می شود.

گرچه تاکنون دولت آمریکا رسماً نشانه ای از تمایل به خروج از گفت وگوهای هسته ای را بروز نداده، اما با بروز ناآرامی ها لحن مقامات این کشور در برخی اظهارنظرها درباره احتمال احیای برجام تغییر کرده است.

ناآرامی ها در ایران و ارتش فجازی آمریکا

«کیت کلارنبرگ» روزنامه نگار تحقیقی انگلیسی با انتشار گزارشی با عنوان «رمزگشایی از جنگ آنلاین پنتاگون علیه ایران» نوشته، ناآرامی های اخیر در ایران از خارج تحریک و مهندسی می شوند و با استناد به تحقیقات جدید استدلال می کند که چگونه «کلیک یک دکمه در آمریکا، موجب بروز خشونت در خیابان های تهران می شود».

کلانبرگ با استناد به بررسی ها و پژوهش اخیر دو اندیشکده مؤسسه گرافیکا (Graphika) و نظارت اینترنتیِ استَنفورد (the Stanford Internet Observatory) استدلال می کند که چگونه پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) با استفاده از «ارتش بات ها و ربات ها» و ایجاد گسترده حساب ها و شخصیت های جعلی در فضای مجازی، فضای فکری و روانی مردم ایران را دستکاری می کند و آنها را به سمت اقدامات ساختار شکنانه سوق می دهد.

مأموریتی که انجام شد؟
با توجه به تاریخ و سابقه و رفتار سیاسی واشنگتن در قبال کشورها و ملت های مستقل، برای اثبات دخالت آمریکا و عوامل خارجی در ناآرامی ها واغتشاشات در ایران، شاید نیاز چندانی به شواهد و مدارک آشکار نباشد. اکنون که از اغتشاشات خیابانی اخیر فاصله گرفته ایم بهتر می توان محتوای دو گزارشی که در بالا ذکر شد را بررسی و میزان صحت و سقم آنها را سنجید که چگونه با بررسی فرم و محتوای ناآرامی های اخیر می توان دست آشکار سرویس های امنیتی آمریکا و گروهک های معاند هم سو با آنها را مشاهده کرد و اینکه تأکید بر حضور عوامل خارجی در اغتشاشات اخیر نه ناشی از «توهم تئوری توطئه» که ردیف کردن شواهد و مستندهای روشن دیگری برای اثبات چندباره «توطئه» است.