تحلیلگران می گویند اشتباهات نظامی یا محاسباتی در منطقه جنگی اوکراین ممکن است به آسانی به وقوع یک جنگ جهانی منجر شوند.

هفته نامه خبری بریتانیایی «ویک» که به طور همزمان، در ایالات متحده آمریکا نیز منتشر می شود در گزارشی ویژه به احتمال وقوع جنگ جهانی سوم پرداخت و نوشت: با بالا گرفتن تنش میان غرب و دشمنان آنها در روسیه و چین، این نگرانی فزاینده مطرح گردیده که جنگ های نیابتی ممکن است به یک منازعه مسلحانه فراگیرتر مبدل شوند. روسیه پس از ۳ هفته نبرد هنوز نتوانسته شهر کی یف پایتخت اوکراین را تصرف کند، اما خرابی های زیادی در آن کشور به بار آورده است. از سوی دیگر، تحلیلگران بین المللی حواسشان معطوف به چند منطقه حساس دیگر است، چرا که پکن ممکن است بخواهد قدرت نظامی خود را در این مناطق طی یک دهه آینده به رخ بکشد.

مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه های اندیشکده ها، مؤسسات مطالعاتی و رسانه های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

آمریکا و ناتو هر لحظه ممکن ا ست به ورطه جنگ کشیده شوند

- روسیه

این نشریه انگلیسی می نویسد: در شرایطی که نیروهای روسیه کماکان مشغول «درهم کوبیدن» کی یف و سایر شهرهای مهم اوکراین هستند، قدرت های غربی «بسیار محتاطانه رفتار کرده اند تا از نزاع مستقیم با رئیس جمهور ولادیمیر پوتین اجتناب ورزند»، مردی که بیشترین تعداد سلاح هسته ای در دنیا را تحت کنترل خود دارد و «بی هیچ دلهره و تردیدی به آن می بالد.»

اما در حالی که مقامات غربی تا به اینجای کار ایجاد منطقه پرواز ممنوع را مردود دانسته اند، مقامات ارشد دولتی، دیپلمات ها، و تحلیلگران نظامی می گویند این «خطر جدی» وجود دارد که آمریکا و سایر اعضای ناتو «عملاً هر لحظه» به ورطه جنگ کشیده شوند.

یک تحلیلگر ساکن واشنگتن که نخواست نامش فاش شود گفت که چنین سناریویی ممکن است در اثر «اشتباه» روس ها اتفاق افتد: «آنها موشکی به داخل لهستان شلیک می کنند. چنین چیزی غیرممکن نیست و سپس منازعه خیلی سریع بالا می گیرد. اما ما باید پاسخ دهیم. ما نمی توانیم پاسخ ندهیم.»

سناریوهایی که ممکن است به جنگ منجر شوند

سایر سناریوهای «پیش پاافتاده» تر نیز ممکن است به جنگ منجر شوند. هواپیماهای روسی اخیرا حریم هوایی سوئد را چند بار نقض کردند. یک کشتی باری متعلق به استونی ظاهراً پس از برخورد با مین در نزدیکی ساحل اودسا غرق شد. چنین حادثه ای می تواند به سادگی موجب بالا گرفتن تنش شود.

در همین حال، دبورا هاینز سردبیر امنیتی و دفاعی شبکه «اسکای نیوز» گفته که کشورهای متحد «در تلاشند تا یک مسیر میانه را حدفاصل مداخله مستقیم و بی عملی در پیش بگیرند.»

این امر ارسال سلاح و مهمات برای اوکراین از جمله موشک های زمین به هوا و احتمالاً هواپیماهای جنگی به منظور تقویت توان این کشور جهت دفاع از خود را شامل شده است. با اینکه ارسال تسلیحات دفاعی «به اندازه محافظت مستقیم ناتو از حریم هوایی اوکراین کارایی ندارد»، اما «به وضوح به اوکراین کمک می کند تا کار یکسانی را انجام دهد.»

امید می رود که روسیه میان این دو مقوله «تمایز قائل شود»، اما به گفته هاینز کماکان سؤالات مهمی مطرح هستند مبنی بر اینکه آیا ممکن است مسکو «سرنگونی یکی از هواپیماهایش توسط یکی از موشک های اهدایی آمریکا به اکراین را به مثابه سرنگونی مستقیم آن توسط آمریکا قلمداد کند؟»

خطرات اعلام منطقه پرواز ممنوع

همچنین این خطر وجود دارد که پوتین «زنجیره ای از رویدادهای منتهی به جنگ جهانی» را کلید بزند. او برای مثال ممکن است تصمیم بگیرد مولداوی در مجاورت اوکراین را هدف قرار دهد یا از طریق حمله به یکی از کشورهای عضو ناتو، «اتحاد میان اعضای ناتو را مستقیماً بیازماید. دنیا توانایی محدودی جهت جذب این ضربات و عدم مواجهه با فروپاشی امنیتی دارد. این امر پیشاپیش تا حد نهایت به بوته آزمون گذاشته شده است.»

مارکو روبیو سناتور آمریکایی در خصوص ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین به رغم درخواست های رئیس جمهور ولادیمیر زلنسکی هشدار داده است. روبیو در مصاحبه با برنامه «این هفته» شبکه ای بی سی اظهار داشت: «منطقه پرواز ممنوع به یک تکیه کلام تبدیل شده است. مطمئن نیستم که مردم زیادی معنا و مفهوم آن را کاملاً بدانند.»

او افزود: «اینگونه نیست که قانونی تصویب شود و همگان مجبور به تبعیت از آن باشند. چنین چیزی به معنای تمایل جهت سرنگون سازی هواپیماهای روسیه و اساساً آغاز جنگ جهانی سوم است.»

چین بزرگ ترین اولویت سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا

- چین

در ادامه این گزارش آمده است: ریچارد مور رئیس سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا «MI۶» سال پیش هشدار داد که قدرت گرفتن چین «بزرگ ترین اولویت» این سازمان مخفی است، چرا که پکن «به انجام عملیات های جاسوسی در مقیاس گسترده ضد انگلیس و متحدانش ادامه می دهد.»

مور گفت که «صفحات تکتونیک در حال جابجایی هستند» و چین تمایل بیشتری جهت اثبات قدرت خود نشان می دهد.

او در نخستین سخنرانی علنی خود در ماه نوامبر در اندیشکده بین المللی مطالعات راهبردی گفت که «توان نظامی رو به رشد» پکن و تمایل به اتحاد مجدد با تایوان در صورت نیاز با استفاده از زور «یک چالش جدی متوجه ثبات و صلح جهانی می کند.»

اظهارات وی هفته ها پس از آن بود که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا گفت که کشورش متعهد به دفاع از تایوان است، هرچند کاخ سفید بعداً در بیانیه ای «پافشاری کرد» که سیاست «ابهام راهبردی» آمریکا کماکان پابرجاست. سیاست مزبور «این نکته مبهم را باقی می گذارد که آمریکا دقیقاً چگونه واکنش نشان خواهد داد.» بسیاری از کارشناسان معتقدند که اکنون وقت ایجاد شفافیت بیشتر است.

نه چین و نه آمریکا به دنبال مصالحه نیستند

لفاظی بایدن «شاید بازتاب دهنده تمایل جهت تندتر ساختن لحن آمریکا به منظور مقابله با قابلیت های جدید چین است، قابلیت هایی ــ نظیر قطع کابل های زیر دریا، قطع ارتباط اینترنتی، و جلوگیری از تردد محموله های گاز مایع ــ که اقدامات زیرکانه تر از حمله مستقیم را امکان پذیر می سازند.»

تنش ها در دریای چین جنوبی کماکان بالا هستند. پکن پهنه آبی در نزدیکی سواحل شرق آسیا را قلمرو حاکمیتی خود می داند، در حالی که واشنگتن «نظامی سازی منطقه توسط چین را به منزله بازنویسی آشکار حقوق بین الملل» قلمداد می کند. هیچکدام از طرفین از موضع خود عقب نمی نشیند ــ و هیچکدام علاقه مند به مصالحه به نظر نمی رسد.  

بایدن سال پیش گفتگوهای مجازی با شی جین پینگ رئیس جمهور چین برگزار کرد تا، به اعتقاد استیون مکدانل خبرنگار بی بی سی در چین، اطمینان حاصل کند که رقابت میان دو کشور «در اثر سوءتفاهم در یکی از مناطق حساس دنیا به سمت جنگ مسلحانه کشیده نمی شود.»

او توضیح داد که کنفرانس مزبور یک «تلاش راستین به منظور آغاز دوباره» بود و توانست «روابط ژئوپلیتیکی جهانی را به نحو ملموسی تغییر دهد.»

آیا آمریکا می تواند چین را از شروع یک جنگ گرم باز دارد؟  

هفته نامه ویک در پایان گزارش خود مدعی شد: مایکل بکلی استادیار دانشگاه تافتس و هال برندز استاد امور جهانی در دانشگاه جان هاپکینز به نشریه «آتلانتیک» گفتند که مقامات پنتاگون محتاطانه به این می اندیشند که چین ممکن است «در مقطعی طی دهه آینده» یک منازعه نظامی در تنگه تایوان یا سایر نقاط حساس به راه بیندازد. آنها گفتند با اینکه بایدن شاید تأکید کرده باشد که آمریکا به دنبال شروع یک جنگ سرد جدید نیست، اما «نگاه به روابط میان آمریکا و چین از چنین منظری اشتباه» است. جنگ سرد با چین از مدت ها قبل در جریان است. سؤال درست این است که آیا آمریکا می تواند چین را از شروع یک جنگ گرم باز دارد؟» منبع: مشرق