روزنامه انگلیسی «گاردین» با انتشار گزارشی به موضوع افزایش قیمت دلار در ایران پرداخته و در اینکه تحریم ها بتواند آمریکا و غرب را به هدف دلخواه برساند، ابراز تردید کرده است.

نویسنده این روزنامه در ابتدا به افزایش قیمت دلار در بازارهای ایران اشاره کرده و عنوان می کند که احساسات و جنگ روانی دو عامل مهمی است که نقش انکار ناپذیری در بازار ایران داشته است.

وی در ادامه اشاره می کند که با توجه به قیمت نفت ایران در سال 2011، ایران حداقل روی کاغذ باید از وضعیت ذخیره ارزی خوبی برخوردار باشد، اما آنچه وضعیت کنونی را به وجود آورده، این است که این واهمه وجود دارد که دولت ایران در فروش نفت با مشکل مواجه باشد.

به نوشته گاردین، اکنون مشکلات ساختاری نظیر وابستگی اقتصاد به فروش نفت و همچنین واردات محور بودن اقتصاد با سیاست های ضعیف و سوءمدیریت در داخل همراه شده و جای تعجب نیست که هم احزاب رقیب و هم عموم جامعه بیش از همه مسائل کنونی اقتصاد کشور را متوجه دولت رئیس جمهور محمود احمدی نژاد می دانند.

نویسنده گاردین متذکر می شود که ضعف های ساختاری و مدیریت ضعیف در داخل این امکان را به مقامات خارجی داده است که به سرعت تحریم ها را عامل این موضوع معرفی کنند. «ویکتوریا نولاند» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، «یوال استینیتز» وزیر اقتصاد رژیم صهیونیستی و پیش تر «هیلاری کلینتون» وزیرخارجه آمریکا، از جمله کسانی هستند که در این رابطه صحبت کرده و مدعی شده اند که تحریم ها در حال اثر گذاشتن بر اقتصاد ایران است.

منطق اصلی این برآوردها نیز این است که «اگر تحریم ها ضربه ای زدند، پس باید نتیجه دهند». اما در این منطق چندین موضوع مهم نادیده گرفته شده است.

اولین موردی که نویسنده گاردین به آن اشاره می کند، این است که با وجود آنکه تحریم های شدیدی علیه ایران وضع شده، اما پیش از این هم کشورهایی بوده اند که در برابر این تحریم ها ایستاده و در موضع خود تغییری ایجاد نکرده اند، کشورهایی نظیر کره شمالی، کوبا، و زیمبابوه.

دومین عاملی که به آن اشاره می شود، این است که بار اصلی این تحریم ها روی مردم بوده و پیش از این هم مردم کشوری چون عراق آن را متحمل شده اند.

اما سومین عامل این است که خواسته و منظور از این تحریم ها به درستی مشخص نیست. به نظر می رسد دو مورد بیش از همه مد نظر باشد. اول آنکه این تحریم ها بتواند همزمان حلقه های سیاسی و اقتصادی را همسو کند (یعنی مشکلات اقتصادی منجر به ناآرامی داخلی شود)؛ و دوم اینکه آن ها به تغییر معادله هزینه و بازده یک سیاست (که در مورد ایران موضوع برنامه هسته ای است) کمک کنند.

اما مشکل اینجاست که اولین مورد از این سازوکارها با توجه به شواهد موجود، بی اعتبار می شود؛ هم بهار عربی و هم انقلاب ایران در سال1979 پس از دوره هایی از موفقیت رخ داد، و نه پس از محرومیت و سختی.

وی سپس به دومین سازوکار که همانا بالا بردن هزینه با هدف تغییر در معادله هزینه و بازده است، اشاره می کند و می نویسد که واقعیت است که نظام های ایدئولوژیکی چون ایران، آستانه تحمل بالایی دارند و ممکن است با وجود ضربه های سنگینی که به آن ها وارد می شود، تغییری در موضع بین المللی آن ها ایجاد نشود. با وجود فشار فزاینده اقتصادی، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد نظام ایران از موضع بین المللی خود عقب نشسته باشد.

نویسنده گاردین در پایان اشاره می کند که تحریم های اقتصادی چه در ایران و چه در دیگر نقاط، با نقص مواجه است، و آن هم به دلیل نوع کارکردی است که دارد. چراکه به عقیده وی حکومت ها می توانند از تهدیدات خارجی برای آرام کردن نارضایتی داخلی استفاده کنند.

نویسنده این روزنامه انگلیسی مقاله خود را اینطور پایان می برد: «نظیر تحریم های بسیار در تاریخ، تحریم ها علیه ایران مشخصا قادر به بی ثبات کردن اقتصاد و تحمیل سختی به مردم عادی هستند، اما چشم انداز دستیابی آن ها به اهداف تعیین شده، همچنان مبهم باقی می ماند».