-
بیلدربرگ؛ حکمرانی جهانی یا چپاول محترمانه
جمعه ۲۰ مرداد ۱۳۹۱ ساعت ۱۹:۲۶
جامعه جهانی در شرایط کنونی با مشکلات عدیده ای رو به رو است. بی عدالتی و تبعیض میان مردم دنیا، مشکلات اقتصادی جهان گستر، فقر جهانی، بیماری های جدیدالظّهور، مشکلات زیست محیطی، وجود سلاح های نامتعارف و کشتار جمعی و . . . تنها بخشی از مشکلاتی است که امروز گریبان گیر تمام مردم دنیا شده است. در بررسی چگونگی کارکرد این نظریّه سؤالاتی اساسی در ذهن تداعی می گردد. مشکلات موجود چگونه ایجاد شده است؟، رفع این مشکلات جهانی چگونه امکان پذیر است؟، قد
جامعه جهانی در شرایط کنونی با مشکلات عدیده ای رو به رو است. بی عدالتی و تبعیض میان مردم دنیا، مشکلات اقتصادی جهان گستر، فقر جهانی، بیماری های جدیدالظّهور، مشکلات زیست محیطی، وجود سلاح های نامتعارف و کشتار جمعی و . . . تنها بخشی از مشکلاتی است که امروز گریبان گیر تمام مردم دنیا شده است. در بررسی چگونگی کارکرد این نظریّه سؤالاتی اساسی در ذهن تداعی می گردد. مشکلات موجود چگونه ایجاد شده است؟، رفع این مشکلات جهانی چگونه امکان پذیر است؟، قدرت های بزرگ جهانی چه نقشی در رفع این مشکلات دارند و تاکنون چه اقداماتی را انجام داده اند؟. پاسخ به این سؤالات چندان دشوار نیست.
از جمله نظریّه های مطرح در حوزه روابط بین الملل نظریّه «حکمرانی جهانی» و به تعبیر برخی مترجمان نظریّه «تدبیر جهانی امور» است. محور اصلی این نظریّه، ناظر به ایجاد مناسباتی است که پیرو آن، اداره آن دسته از امور جهانی که نیاز به عزمی جهانی دارد، در دستور کار قرار می گیرد. به عقیده نظریّه پردازان مطرح این حوزه، مشکلات جهانی به وجود آمده، به ویژه در دوره جهانی شدن که از روندی رو به رشد برخوردار شده است، تنها با خواست و اقدام تمام کنش گران (دولتی و غیردولتی) امکان پذیر خواهد بود. از مهم ترین مباحث مطرح در این نظریّه، نقش و جایگاه کنش گران غیردولتی در عرصه حکمرانی جهانی است. در تمام تعاریف موجود درباره حکمرانی جهانی، اهمّیت چهار عنصر اصلی نظام اقتدارها(قیادت)، همه مراحل فعّالیت های انسانی، تعقیب اهداف و پیامدهای فراملی، به چشم می خورد؛ به گونه ای که تدبیر جهانی امور، به عنوان «دستگاه اکتشافی برای تشریح تحوّلات و پریشانی های فعلی نظام بین الملل» تعریف شده است و اساساً به لحاظ نظری، به دنبال رفع ناکارآمدی جریان اصلی در تشریح این وضعیّت است. تمام این چهار عنصر در تعریف جیمز روزنا از تدبیر جهانی امور مشهود است، بنا به تعریف روزنا تدبیر جهانی امور شامل نظام هایی از اقتدارها در همه مراحل و سطوح فعّالیت های انسانی، از خانواده تا سازمان های بین المللی، برای پیگیری اهداف از طریق عمل کنترل می باشد که عواقب فراملّی ای را نیز شامل می شود. براساس این تعریف و باتوجّه به عناصر اصلی آمده در این تعریف و بسیاری تعاریف دیگر، هدف حکمرانی جهانی ایجاد بساطی برای رفع مشکلات جهانی موجود است.
جامعه جهانی در شرایط کنونی با مشکلات عدیده ای رو به رو است. بی عدالتی و تبعیض میان مردم دنیا، مشکلات اقتصادی جهان گستر، فقر جهانی، بیماری های جدیدالظّهور، مشکلات زیست محیطی، وجود سلاح های نامتعارف و کشتار جمعی و . . . تنها بخشی از مشکلاتی است که امروز گریبان گیر تمام مردم دنیا شده است. در بررسی چگونگی کارکرد این نظریّه سؤالاتی اساسی در ذهن تداعی می گردد. مشکلات موجود چگونه ایجاد شده است؟، رفع این مشکلات جهانی چگونه امکان پذیر است؟، قدرت های بزرگ جهانی چه نقشی در رفع این مشکلات دارند و تاکنون چه اقداماتی را انجام داده اند؟. پاسخ به این سؤالات چندان دشوار نیست.
وضعیّت فعلی جهان، همان گونه که بسیاری از نظریّه پردازان غربی نیز بدان معترفند و در قالب نظریّه های انتقادی به جریان اصلی روابط بین الملل بارها به آن اشاره شده است، بیش از هر چیز، تحت تأثیر عملکرد قدرت های بزرگ در طول چند سده گذشته است. منافع قدرت های بزرگ و تلاش این دولت ها برای فاصله گرفتن از کشورهای جنوب، شرایطی را برای آنها تجویز کرد که به تبع آن چپاول دولت های ضعیف، امری اجتناب ناپذیر می نمود. مروری بر تاریخ استعمار جنوب توسط دولت ها و کنش گران غیردولتی شمال و عملکرد آنها در کشورهای جهان سوم، شاهدی بر این مدّعاست.
پاسخ سؤال دوم نیز بدیهی و آشکار است. همان گونه که نظریّه پردازان نظریّه مطرح شده، به درستی بدان اشاره داشته اند، رفع مشکل جهانی نیاز به عزم جهانی دارد. تبعیض در نحوه تقسیم کار بین المللی، اقدامات یک سویه و استانداردهای دوگانه نهادهای سیاسی و اقتصادی بین المللی، فقر گسترده کشورهای جنوب، به ویژه کشورهای آفریقایی، مشکلات زیست محیطی و ... همگی نیاز به عزمی جهانی دارد.
پاسخ سؤال سوم نیز در ادامه پاسخ سؤال دوم مطرح می گردد. بی تردید همان گونه که اشاره شد، رفع مشکلات جهانی نیاز به عزمی جهانی دارد. عزم جهانی نیز بدون خواست قدرت های بزرگ هیچ گاه میسّر نخواهد شد. تغییر رویّه در فعّالیت های ناعادلانه نهادها و سازمان های بین المللی، کاهش تبعیض میان جنوب و شمال، کاهش و نابودی تسلیحات نامتعارف و کشتار جمعی و ... ، همگی در گرو خواست و اقدامات رو به جلوی قدرت های بزرگ است. به عبارت دیگر رفع مشکلات جهانی، بدون خواست و اقدام قدرت های بزرگی، چون «ایالات متّحده آمریکا»، «اتحادیّه اروپا»، «چین»، «روسیه» و . . . ، امکان پذیر نخواهد بود. البتّه در کنار دولت ها نباید نقش کنش گران غیردولتی نوظهور نادیده انگاشته شود. پاسخ به ادامه سؤال سوم که ناظر بر اقدامات قدرت های بزرگ است، روایت کننده مباحث مهمّی است. سران قدرت های بزرگ با ادّعای تلاش برای رفع مشکلات جهانی، سالیانه چندین مرتبه در کنار هم جمع می شوند. برخی از این جلسات، علنی و آشکار و در جلوی دوربین رسانه ها برگزار می شود و گزارش آنها نیز بر خروجی رسانه ها قرار می گیرد؛ امّا در مقابل این جلسات آشکار، برخی محافل دیگر در خفا و در بایکوت کامل خبری برگزار می شود. اجلاس سالیانه بیلدربرگ از برجسته ترین و به تعبیری مهم ترین نمونه از اجلاس های مخفی سران کنش گران قدرتمند جهانی است.
از روز پنجشنبه 11 خرداد نشست سالیانه گروه بیلدربرگ به مدّت 4 روز در «ایالت ویرجینای آمریکا» برگزار شد. این نشست با اعتراض شهروندان «آمریکایی» به سیاست های این نهاد بزرگ اقتصادی هم زمان بود. معترضان آمریکایی که خود را اکثریّت 99 درصدی می نامند، با حمل پلاکاردهایی به سیاست های مافیایی این گروه اعتراض کردند. بیلدربرگ؛ گروهی که حدود 60 سال پیش بنیان نهاده شد، متشکّل از سیاست مداران، سرمایه داران و خانواده های سلطنتی غربی است. نشست های سالیانه این گروه به صورت محرمانه و پشت درهای بسته و با شدیدترین تدابیر و اقدامات امنیّتی و اطّلاعاتی برگزار می شود و حتّی از اسامی افراد دعوت شده به این نشست ها، اطّلاعات دقیقی در دست نیست.
برخی با تأکید بر اهمّیت این اجلاس، بسیاری از حوادث واقع شده در عرصه جهانی را از نتایج به دست آمده اجلاس بیلدربرگ آن سال دانسته و حوادثی مانند انتخاب باراک اوباما، جنگ «آمریکا» علیه «افغانستان» و «عراق» و بسیاری از وقایع مهمّ دیگر جهانی را از نتایج این اجلاس دانسته اند. فارغ از آنکه این اظهارات چه میزان صحّت داشته باشد، یکی از نتایج مهمّ وجود چنین محافلی، دلالتی بر ادّعاهای مطرح شده در نظریّاتی، همچون نظریّه حکمرانی جهانی است. سران قدرت های بزرگ دنیا، سرمایه داران برجسته و سیاست مداران ذی نفوذ جهانی اقدامات جهانی آشکار و غیرآشکاری را ترتیب داده و می دهند؛ امّا هدف این اقدامات رفع مشکلات جهانی، تمام مردم دنیا نیست؛ بلکه رفع مشکلات جهانی سرمایه دارانی است که منافعی مشترک در عرصه جهانی داشته و با ادّعاهایی نظیر «حکمرانی خوب جهانی» به دنبال چپاول محترمانه مردم کشورهای جنوب هستند.
مقاله
نام منبع: موعود
شماره مطلب: 20579
دفعات دیده شده: ۱۶۴۰ | آخرین مشاهده: ۳ ساعت پیش