یک محقق و نویسنده آمریکایی در تحقیقات خود نمایان ساخت، اینکه سازمان جاسوسی آمریکا جزئیات طرح کودتای آوریل 2002 را هفته‌ها پیش از وقوع آن در اختیار داشته است به این دلیل بوده است که افسران کودتاچی و عوامل سیا در امر توطئه با یکدیگر تعامل داشته‌اند. دکتر "اوا گولینگر "، نویسنده و وکیل آمریکایی ونزوئلایی‌تبار، با انتشار مقاله‌ای در پایگاه شخصی‌اش (Postcards from the Revolution)، به افشای حقایق مربوط به کودتای 12 آوریل 2002 در ونزوئلا و تلاش برای ساقط نمودن دولت "هوگو چاوز " پرداخت. به نوشته خانم گولینگر، آنچه در این روز اتفاق افتاد، دقیق طراحی شده بود و عناصر شرکت‌کننده در آن، همان کسانی بودند که روابط تنگاتنگی با مقامات عالیه دولت ایالات متحده آمریکا داشتند. متن کامل مقاله مورد اشاره در ادامه می‌آید./ * * * * * روز 12 آوریل 2002 (دقیقا یک روز پس از وقوع کودتا در ونزوئلا)، "آری فلیشر "، سخنگوی کاخ سفید نزد نمایندگان مطبوعات اظهار داشت: "اجازه بدهید اعتقاد دولت را در مورد رویدادهای ونزوئلا با شما در میان بگذارم. وضعیت کاملا روان است. تحولات دیروز این گونه بود که در ونزوئلا تغییر در دولت حادث شد و این امکان موجود است که یک دولت انتقالی تا برگزاری انتخابات مجدد تعیین بشود. جزئیات همچنان پیچیده است. می‌دانیم که اقدامات دولت چاوز موجب بروز این بحران شده است. طبق موثق‌ترین اطلاعاتی که در اختیار داریم، دولت چاوز تظاهرات مسالمت‌آمیز را سرکوب کرد. تظاهرات‌کنندگان مسلحِ منتسب به جناح دولتی تحت امر هوگو چاوز، به سوی تظاهرات‌کنندگان مسالمت‌جویِ مخالف وی تیراندازی کردند که 10 کشته و یکصد زخمی باقی گذاشت. نیروهای مسلح و پلیس فرمان آتش گشودن بر روی مردم تظاهرات‌کننده را رد کردند و حمایت از نقش دولت را در نقض حقوق بشر مردود شمردند. دولت همچنین تلاش کرد رسانه‌های مستقل را تحت سانسور شدید قرار داده و روایت خود را از تحولات ارائه کند. در نتیجه چنین حوادثی، رئیس‌جمهور هوگو چاوز استعفا داده است. قبل از استعفا وی، معاون رئیس‌جمهور و وزرا را برکنار کرد و به همین سبب یک دولت انتقالی می‌بایست مستقر می‌شد. این دولت تعهد داده است انتخابات را بزودی برگزار کند. ایالات متحده همچنان از نزدیک تحولات را رصد می‌کند. این، همه آن چیزی است که اتفاق افتاده و مردم ونزوئلا حق خود را برای تظاهرات مسالمت‌آمیز ابراز کرده است. تظاهرات بسیار عظیمی بود که به خشونت کشیده شد. " در همین روز، "فیلیپ تریکر " سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اظهار داشت: "در روزهای اخیر انتظارات خود را به تمامی طرف‌های درگیر در ونزوئلا اظهار داشتیم تا همه و بالاخص دولت چاوز با خویشتنداری و احترام به آزادی بیان نقطه نظرات سیاسی عمل کند. ما به خاطر از دست رفتن جان انسان‌ها غم‌‌زده‌ایم. می‌خواهیم همبستگی خود را با مردم ونزوئلا ابراز کنیم. انتظار داریم با تمامی نیروهای دموکراتیک ونزوئلا برای تضمین حقوق دموکراتیک مردم کار کنیم. نیروهای مسلح ونزوئلا فرمان گشودن آتش به سوی تظاهرات‌کنندگان مسالمت‌جو را نپذیرفتند و رسانه‌ها به طریقی بسیار شجاعانه مردم را در جریان اطلاعات قرار دادند. تحولات دیروز در ونزوئلا موجب گردید یک دولت انتقالی مستقر گردد تا اینکه انتخابات جدیدی برگزار بشود. هر چند جزئیات امر روشن نیست، اما اقدامات غیر دموکراتیک چاوز باعث بروز بحران روز گذشته در ونزوئلا شد. طبق موثق‌ترین اطلاعاتی که تا این لحظه به دست آمده است، دیروز صدها هزار نفر از مردم در تظاهرات مسالمت‌آمیز شرکت کردند. نیروی‌های تحت امر حاکمیت، اقدام به تیراندازی به سوی مخالفان غیر مسلح خود کرد و یکصد نفر کشته و مجروح باقی گذاشت. نیروهای مسلح و پلیس ونزوئلا حمایت از نقش دولت را در زمینه نقض حقوق بشر نپذیرفتند. دولت پنج شبکه تلویزیونی را تحت سانسور شدید قرار داد و همین امر اطلاع رسانی در مورد تحولات را غیر ممکن ساخت. در نتیجه چنین اقدامات تحریک‌آمیزی، چاوز استعفا کرد. وی قبل از استعفا، معاون رئیس‌جمهور و وزرا را برکنار کرد. یک دولت انتقالی قول داده است بزودی انتخابات را برگزار کند. انتظار داریم این وضعیت به صورتی مسالمت‌آمیز و دموکراتیک و منطبق بر اصول منشور دموکراسی توسط مردم ونزوئلا حل و فصل گردد. عناصر اصلی دموکراسی که در ماه‌های اخیر تضعیف شده بودند بایستی مجددا به طور کامل مستقر گردند. ما در حال مشورت با همسایگانمان در منطقه خواهیم بود تا در چهارچوب منشور دموکراسی به ونزوئلا کمک کنیم. " چرا من این اظهارات را در اینجا نقل می‌کنم؟ خب این اظهارات روایات مختلف عالی‌ترین مقامات ایالات متحده است که برای توصیف حوادث در طول رویدادهای کودتا بر علیه چاوز در روزهای 11 و 12 آوریل آماده شده بودند. علاوه بر آن، این اظهارات افشاگرانه با کمک مدارکی که در اجرای "قانون آزادی اطلاعات " سازمان سیا اخیرا به دست آمده، اکنون به اثبات می‌رسانند که چنین روایات آماده شده‌ای برای حوادث کاملا ساختگی بوده‌اند. این مجموعه دروغ‌ها، برای آن بافته شده بودند که جامعه بین‌المللی را فریب دهند و کودتا بر علیه یک دولت دموکراتیک را توجیه نمایند. کاخ سفید و همچنین وزارت امور خارجه آمریکا بسیار خوشحال بودند از اینکه دولت چاوز دست به خشونت و اقداماتی زده بود که به استعفای رئیس‌جمهور منجر شد... آن ها همچنین گفتند که دولت چاوز به سوی تظاهرات‌کنندگان غیر مسلح و مسالمت‌جو تیراندازی کرد و اینکه نیروهای مسلح ونزوئلا و پلیس فرمان‌های حمایت از نقش دولت در نقض حقوق بشر را رد کردند. آمریکا عملیات و تظاهرات این روز را طوری ترسیم کرد که گویی خودجوش بودند و نه برنامه‌ریزی شده، و تا همین امروز نیز ایفای هرگونه نقشی را در کودتای آوریل 2002 انکار نموده است. اما قرائن متعددی ظاهر شده‌اند که بر ملا می‌سازند چگونه بخشی از مخالفان، مصمم بودند چاوز را ساقط نماید. علاوه بر آن، من نیز در تحقیقات شخصی‌ام موفق شده‌ام بخش بزرگی از مدارک و شواهدی را دخالت آمریکا را در کودتا و در سطوح مختلف انجام گرفت، افشا نمایم. یکی از دلایل بسیار افشاگرانه من، برنامه "24 ساعت " با مجری‌گری "ناپلئون براوو " است که روز شنبه 12 آوریل 2002 پخش شد. در این برنامه، وی با دریابان "کارلوس مولینا تامایو "، یکی از کودتاچیان و "ویکتور مانوئل گارسیا " مدیر بنگاه نظر سنجی "CIFRA " که بعدا در طی کودتا خود را یکی از نمایندگان جامعه مدنی معرفی می‌کند، مصاحبه کرد. هم مولینا تامایو و هم گارسیا تمامی جزئیات تحولات را قبل و در طول کودتا و نقش‌آفرینان اصلی آن را توضیح دادند و در عین حال نیز به رسانه‌های جمعی به خاطر نقش مهم‌شان در براندازی چاوز تبریک گفتند. این اظهارات، همراه با اظهارات "لئوپولدو لوپز "، شهردار چاکائو (منطقه‌ای در شهر کاراکاس) از حزب "پریمرو خوستیسیا " (نخست عدالت)، و اظهارات خود ناپلئون براوو در مورد مشارکت وی در تحولات نشان می‌دادند که کودتا بر علیه چاوز کاملا برنامه‌ریزی شده انجام گرفته بوده است. پس از آن، مستند خارق‌العاده‌ای توسط "آنخل پالاسیوس "، تهیه‌کننده و کارگردان سینما، تحت عنوان "پل جاگونو، رازگشایی یک کشتار " تهیه شد که برملا می‌ساخت چگونه وسائل ارتباط جمعی متعلق به بخش خصوصی در ونزوئلا روند تحولات یازدهم آوریل 2002 در مورد تظاهرات موافقان چاوز و راه‌پیمایی‌های مخالفان وی را دست‌کاری کرده و مخدوش به اطلاع عموم می‌رسانیدند که در آن ده‌ها تن کشته و یا زخمی شدند. این مستند همچنین نشان می‌داد چگونه تک‌تیراندازانی بدون کوچکترین ارتباطی با دولت چاوز، موجب بروز خشونت در جریان راه‌پیمایی‌ها در جمع مخالفان چاوز شدند. و همین ظاهرا خشونت، متعاقبا دستاویز توسل به کودتایی شد که ترکیبی از نظامیان و غیرنظامیان انجام دادند. آنچه در این روز اتفاق افتاد، دقیق طراحی شده بود و عناصر شرکت‌کننده در آن، همان کسانی بودند که روابط تنگاتنگی با مقامات عالیه دولت ایالات متحده آمریکا داشتند. اما شواهد مربوط به شرکت ایالات متحده آمریکا در کودتا بسیار کم بودند. من در وبلاگ خودم تحت عنوان "ونزوئلا فویا " صدها سند را قرار داده‌ام که نشان می‌دهند در چه سطح وسیعی حمایت مالی از مخالفان دولت صورت می‌گیرد. از سال 2001، بیست میلیون دلار به این منظور اختصاص یافته بوده است که از طریق "موقوفه ملی برای دموکراسی " (NED) هزینه شد. کنگره آمریکا تأمین مالی این صندوق را بر عهده داشت که از سال 1983 با تصویب قانونی در کنگره ایجاد شد و از سال 2001 سه میلیون دلار در اختیار نیروهای مخالف دولت ونزوئلا قرار داده بود که بسیاری از آنان در کودتای آوریل 2002 مشارکت داشتند. در ژوئن سال 2002، "آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده " (USAID) دفتری را در محل سفارت این کشور در کاراکاس تحت عنوان "اداره دوران انتقال " (OTI) گشود که ظاهرا هدف آن کمک به ونزوئلا برای حل و فصل بحران سیاسی در این کشور بود. اداره OTI، از ژوئن سال 2002 تا کنون (زمان نوشتن مقاله 22 نوامبر 2004) بیش از 15 میلیون دلار از کنگره این کشور دریافت نموده است و چندی پیش نیز 5 میلیون دلار دیگر برای سال 2005 تقاضا شده است. هر چند ظاهرا بنا بر این بود که این دفتر تنها 2 سال در ونزوئلا باقی بماند. تمامی شواهد بر این دلالت دارد که OTI تا این تاریخ مبالغی را برای گروه‌ها و پروژه‌هایی که به جناح مخالف وابستگی دارند اختصاص داده است و بعدا به سوی گروه‌هایی هدایت شد که برای انجام همه‌پرسی ادامه حکومت چاوز فعالیت می‌کردند؛ همه‌پرسی‌ای که بایستی در 15 اوت 2004 برگزار می‌شد. من مقالات دیگری نیز نوشته‌ام و در آنها مدل‌های دخالت آمریکا در ونزوئلا را که از طریق NED و USAID انجام می‌گیرد توضیح داده‌ام. این گونه دخالت‌ها قالب کامل و پیچیده‌ای دارد، زیرا در لایه‌های جامعه مدنی و سازمان‌های اجتماعی به نحو ظریفی نفوذ می‌کند. به سختی می‌شود آن را کشف کرد، اما آنچه که NED در تمامی جهان در پی تحقق آن است به آسانی با استدلال‌هایی برای توسعه و ترویج دموکراسی قابل توجیه هستند؛ اگر چه شواهد موجود خلاف آن را نشان می‌دهد. مثلا اینکه در ونزوئلا NED کمک‌های مالی خود را صرفا در اختیار گروه‌های مخالف چاوز قرار داده است و بسیاری از آنها آشکارا در کودتای آوریل 2002 شرکت داشتند، نشان می‌دهد که اهداف NED بسیار دورتر از دموکراسی ترسیم شده‌اند. اما دخالت‌های سازمان "سیا " (CIA) در ونزوئلا بسیار خام‌تر و ساده‌تر انجام می‌شوند. در اسناد محرمانه‌ای که اخیرا به دست آمده و در وبلاگ من (venezuelafoia.info) ارائه شده و در دسترس همگان قرار دارد، نشان می‌دهند که هفته‌ها پیش از وقوع کودتای آوریل 2002، سیا از آنچه که قرار بود اتفاق بیفتد خبر داشته است. گزارشی از سازمان سیا که در تاریخ 6 آوریل 2002 تحت عنوان "ونزوئلا " تهیه شده است، می‌گوید: " شرایط برای انجام کودتا آماده ثمردهی است. گروهی از نظامیان مخالف و از جمله ناراضیانی در بالاترین سطوح فرماندهی و همچنین گروهی از افسران تندرو در درجات پائین‌تر برای سازمان‌دهی کودتا بر علیه چاوز دارند قوت می‌گیرند. " "احتمالا در روزهای آتی در ماه جاری (اینجا مطلبی پاک شده یا افتاده است) ... نشان می‌دهد که چاوز و 10 نفر از فرماندهان عالی نظامی بازداشت خواهند شد... " به سطح اطلاعات در مورد جزئیات طرح‌های گزارش شده توجه کنید. اضافه بر آن، در سند این گونه آمده است که: "برای تحریک یک اقدام نظامی، توطئه‌گران ممکن است از خشونت‌ها و برخوردهائی که در جریان تظاهرات مخالفان در ماه جاری اتفاق خواهد افتاد، بهره‌برداری کنند. " همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، سیا می‌دانسته است که در اولین هفته‌های ماه آوریل، متعاقب بروز خشونت‌هایی در جریان تظاهرات مخالفان، کودتائی قرار بوده است در ونزوئلا اتفاق بیفتد و بیش از آن می‌دانست که کودتاچیان قرار بوده است چاوز را دستگیر و زندانی کنند. به عبارت دیگر، سیا از طرح‌ها پیش از اینکه کودتا اتفاق بیفتند خبر داشته است و قطعا می‌دانسته است چه کسانی عوامل اصلی کودتا بودند که اسامی آنها نیز از اسناد محرمانه پاک شده‌اند. می‌توان نتیجه گرفت اینکه سیا جزئیات طرح را هفته‌ها پیش از وقوع کودتا در اختیار داشته است به این دلیل بوده است که افسران کودتاچی و عوامل سیا در امر توطئه با یکدیگر تعامل داشته‌اند. بنابر این، زمانی که "آری فلیشر " و "فیلیپ ریکر " بیانیه‌های روز 12 آوریل را به عنوان سخنگویان دولت ایالات متحده قرائت می‌کردند، از وقوع کودتا در ونزوئلا خبر داشتند. اینکه چاوز دستگیر شده بود و به خشونت کشیده شدن راهپیمائی مخالفان، همه بخش‌هایی طراحی شده ازکودتا بوده‌اند. اسناد محرمانه ثابت می‌کنند که این اطلاعات به وزارت امور خارجه و امنیت ملی ایالات متحده ارسال شده است و مشخص می‌سازد کاخ سفید از ابتدا می‌دانسته است چه واقعه‌ای در حال وقوع است. اسناد سیا، ذکری از تحمیل استعفاء به چاوز به میان نمی‌آورند. در اطلاعاتی که تاریخ نگارش آنها 5 مارس 2002 (بیش از یک ماه قبل از وقوع کودتا – م) بود، ذکر شده که کودتایی قرار است اتفاق بیفتد، اما نسبت به موفقیت آن تردید داشتند. (در واقع این اولین سندی است در این مورد که به من داده شده است.) سیا تصور می‌کرد که نیروهای مخالف برای انجام یک کودتای موفق بیش از اندازه بی‌نظم و گرفتار تشتت است. اما اینکه چاوز استعفا داده باشد، همانگونه که سخنگویان کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا در روز 12 آوریل اعلام کردند، صرفا به این دلیل طراحی شده بود که افکار عمومی در آمریکا و جامعه بین‌المللی فریب بخورند. به یاد داشته باشید که ایالات متحده یکی از معدود کشورهای جهان بود که دولت "کارمونا " را به رسمیت شناخت و موفقیت کودتا را به وی تبریک گفت. سند محرمانه دیگری به تاریخ 14 آوریل 2002 نگرانی آمریکا را نشان می‌دهد از اینکه دیگر دولت‌های آمریکای لاتین ممکن است سیاست خارجی ایالات متحده را به سبب به رسمیت شناختن دولت کودتاچی کارمونا، منافقانه ببینند. این امر نشان می‌دهد که نگاه آمریکا به منطقه، همان نگاه گذشته است، اما فراتر از آن، بیانگر ضعف اطلاعاتی آن نیز هست. البته سیا تصور نمی‌کرد کودتا به سبب حمایت مردم از دولتشان و چاوز شکست بخورد. بلکه در تحلیل‌های آنان، شکست احتمالی را ناشی از تفرقه در جمع مخالفان و عدم سازمان‌دهی آنان می‌دانستند. نکته مهم این است و نشان از این دارد که هر چند سیا در کودتا دخیل بود و با نظامیان و رهبران مخالف همکاری داشت، اما از واقعیات موجود در ونزوئلا بسیار دور بود. شکست‌های سیا در ونزوئلا در جریان اعتصاب در صنعت نفت در سال 2002، و متعاقبا در سال 2004، تکرار شدند. این طرح‌ها، با ایده ایجاد بی‌ثباتی طراحی شده و قبلا در شیلی و نیکاراگوئه به اجرا در آمده بودند. این طرح‌ها، به اقتصاد ونزوئلا و همین طور به وجهه بین‌المللی آن آسیب وارد کرد، اما به هدف خود که ساقط کردن چاوز بود، نرسید. NED و USAID، برای ایجاد و تأمین مالی مخالفان چاوز و انجام همه‌پرسی در مورد ادامه حکومت چاوز، میلیون‌ها دلار هزینه کردند اما باز هم در انجام مأموریت خود شکست خوردند. بر عکس، تمامی تلاش‌های دولت ایالات متحده آمریکا و عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی آن در ونزوئلا، تنها منجر به تقویت جایگاه و پشتیبانی از چاوز در داخل کشور شده است و در صحنه بی‌ المللی، از او یک رهبر قدرتمند و منسجم را به تصویر کشیده است. پس از آنکه اسناد محرمانه‌ای پیدا شدند که مشارکت و معاونت سیا را در طراحی کودتا نشان می‌دهند، اکنون بایستی فکر کنیم گام‌های بعدی آنها چه خواهد بود. در سپتامبر سال 2001، وقتی برج‌های دوقلو در شهر نیویورک هدف حمله قرار گرفتند، بوش آغاز طرحی تهاجمی را تحت عنوان "خاستگاه تهاجم جهانی " تصویب کرد که توسط "جورج تنت " طراحی شده بود و شامل قتل رهبران و شخصیت‌هایی در بیش از 80 کشور جهان می‌شد. تأیید "خاستگاه تهاجم جهانی " به سیا اختیار کامل می‌داد که در هر کجای جهان و هرگاه ضرورت ایجاب نماید، دست به قتل‌های سیاسی بزند و آن را با بحث جنگ بر علیه تروریسم توجیه‌پذیر کردند. "خاستگاه تهاجم "، سندی است سری که توسط سیا طبقه‌بندی شده است و انجام عملیات پنهانی را شامل "تبلیغات " و "عملیات مرگ‌آور " را برای تهیه مقدمات یک حمله نظامی، توسط این سازمان مجاز می‌داند. این طرح‌ها، به سیا خطرناک‌ترین و جامع‌ترین اختیارات را در تاریخ موجودیت خود می‌داد. برخی از تحلیل‌گران، ونزوئلا را در شمار طرح‌های این سازمان می‌دانند. نحوه انجام قتل "دانیلو آندرسون "، دادستان ونزوئلا، که اخیرا اتفاق افتاده است، مدل کاری سیا را به یاد می‌آورد و می‌تواند زمینه‌ای باشد برای آغاز قتل‌های سیاسی در آینده. تاریخ نشان می‌دهد هر گاه سیا در زمینه تلاش‌های خود برای ساقط کردن دولت‌ها شکست خورده است، دست به انجام عملیات سراسیمه‌ای زده است. علیرغم اینکه دولت ونزوئلا موفق شده است در سال‌های اخیر چندین بار بر سازمان سیا فائق شود، اما می‌بایست افزایش سطح هوشیاری اطلاعاتی و امنیتی در اولویت قرار گرفته شود.