یک کارشناس مسایل بین‌الملل با اشاره به تنش‌های پیش آمده در روابط اسرائیل و ترکیه بعد از جنگ غزه نوشت: تنش بین ترکیه و اسرائیل سیاست‌های آمریکا در منطقه خاورمیانه را به چالش می‌کشد. پایگاه اینترنتی "آنتی‏وار " در مقاله‏ای به قلم "محمد صالح " (Mohammed A. Salih) تصریح کرد: بحران اخیر در روابط دیپلماتیک میان ترکیه و رژیم صهیونیستی، سوالاتی را در خصوص آینده روابط این دو متحد نزدیک آمریکا در منطقه و همچنین جهت‏گیری مستقل ترکیه در سیاست خارجی طی چند سال اخیر، برانگیخته است. به نظر می‏رسد که تنش‏های حاصله بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، فضا را برای سیاست‏های خارجی ایالات متحده در منطقه بالاخص در خصوص روند سازش خاورمیانه و همچنین ایران پیچیده می‏کند. اخیرا روابط دیپلماتیک ترکیه و رژیم صهیونیستی تا مرز گسست نیز پیش رفت. این اتفاق زمانی رخ داد که معاون وزیر خارجه رژیم صهیونیستی، "دنی آیالن " (Danny Ayalon)، با سفیر ترکیه در تل‏آویو نشستی تحقیرآمیز برگزار کرد. شبکه‏های تلویزیونی ترکیه نیز تصاویر این دیدار را با موجی منفی در خصوص رژیم صهیونیستی پخش کردند. بنابر گزارش فوق، آیالن در دیدار مذکور از دست دادن با "سلیکول " (Celikkol) سفیر ترکیه خودداری کرده و وی را در مبلی پایین‏تر از خویش نشانید، همچنین برخلاف پروتکل دیپلماتیک، پرچم ترکیه را بر روی میز قرار نداد. * واکنش سخت ترکیه به اقدام توهین‌آمیز رژیم صهیونیستی این اقدام منجر به واکنشی سخت در ترکیه شد. رئیس جمهور "عبدالله گل "، به رژیم صهیونیستی اولتیماتوم داد که باید تا نیمه ‏شب چهارشنبه بابت رفتار آیالن رسما عذرخواهی کند. رژیم صهیونیستی نیز برای اینکه بتواند تنها متحد خود در منطقه را حفظ کند، در پایان فرجه زمانی اعلام شده رسما عذرخواهی کرد. صالح ادامه داد: بحران اخیر ناشی از تنش‏هایی است که در پشت پرده روابط رژیم صهیونیستی و ترکیه وجود داشته است. همه چیز در روابط دوجانبه مذکور خوب پیش می‏رفت تا آخرین روزهای سال 2008 میلادی که "ایهود اولمرت "، رئیس وقت کابینه رژیم صهیونیستی دستور تجاوز به نوار غزه را صادر کرد. این تجاوز اندک زمانی پس از میانجی‏گری ترکیه بین سوریه و رژیم صهیونیستی رخ داد. ترک‏ها از این بابت که عملیات نظامی علیه غزه درست در زمان میانجی‏گری ایشان صورت پذیرفته بود، بسیار عصبانی بودند چرا که تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه، منطقه را بار دیگر به نقطه اول بازگردانده بود. در مقابل صهیونیست‏ها نیز از اینکه ترکیه به این رژیم اجازه مشارکت در مانور ناتو در سواحل ترکیه را نداده بود و همچنین مانور مشترکی نیز با سوریه انجام داده بود، ناراحت بودند. در همان دوران، "رجب طیب اردوغان "، نخست وزیر ترکیه، رژیم صهیونیستی را تهدیدی برای صلح جهانی خواند. تحلیلگر مذکور تصریح کرد: ترکیه اولین کشور مسلمانی بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت و اکنون 61 سال است که بین ترک‏ها و صهیونیست‏ها روابط دیپلماتیک برقرار است، هر چند که این روابط نشیب و فرازهایی نیز داشته است. در دهه 1990 میلادی، روابط بین ترکیه و رژیم صهیونیستی به اتحادی قوی بدل شد که بیشتر حول همکاری‏های نظامی و جهانگردی برقرار شده بود. اکنون روند روابط مذکور نسبت به دو دهه اخیر تغییر مهمی داشته و آن اینکه، مسئله فلسطین در شکل‏دهی روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی نقشی اساسی یافته است. "بولنت علیرضا " (Bulent Aliriza)، مسئول پروژه ترکیه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‏المللی در این خصوص اظهار داشت: "در میان جامعه و همچنین دولت ترکیه، روند فزاینده‏ای از خشم نسبت به رفتار اسرائیل با فلسطینیان به چشم می‏خورد. این امر غیرمعمول است، نه از آن جهت که پیش‏تر وجود نداشته است بلکه از آن رو که این بار به شدت گسترده بوده و در مقابل نیز، اسرائیلی‏ها شدیدا به آن واکنش نشان می‏دهند. " اولین نشانه‏ ناخشنودی ترکیه از رژیم صهیونیستی پس از تجاوز این رژیم به غزه نمودار شد. پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه، در اجلاس اقتصادی داووس سوئیس، اردوغان، "شیمون پرز "، رئیس رژیم صهیونیستی را مورد سرزنش قرار داده و اظهار داشت: "شما کشتن را خوب بلدید. " به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، هر چند که این وقایع را نباید خیلی خاص انگاشت اما به هر حال نشانگر روندی جدید در سیاست خارجی ترکیه طی سال‏های اخیر هستند. در جریان تحریم رژیم صهیونیستی توسط اعراب، صهیونیست‏ها چاره‏ای نداشتند جز اینکه خود را در منطقه تنها ببینند. قبل از سال‏های اخیر، ترکیه به جهت سیاست‏های سکولار خود تمایل چندانی به دخالت در امور خاورمیانه نداشت و بیشتر غربگرا محسوب می‏شد اما با روی کار آمدن اردوغان از حزب "عدالت و توسعه " (AKP) در سال 2002، ترکیه نقش بیشتری در منطقه خاورمیانه یافته است. ترکیه قصد دارد که در منطقه پرمناقشه خاورمیانه، نقش یک میانجی صلح را ایفا کند. به نوشته صالح، دولت وابسته به حزب عدالت و توسعه موفق شده است علی‏رغم بی‏میلی غرب، روابط خود با ایران را توسعه بخشیده و در عین حال در تلاش است تا روابط مستحکم‏تری نیز با تمامی کشورهای عرب منطقه برقرار کند. مقامات ترکیه می‏گویند که این امور بخشی از سیاست جدید ایشان موسوم به "حداقل مشکل " است اما با این وجود، به نظر نمی‏رسد مشکلات ترکیه با رژیم صهیونیستی به حداقل رسیده باشد. * دکترین حزب عدالت و توسعه، ترکیه را جزئی از جهان مدنظر اوباما نمی‏بیند "فرانک تاچائو " (Frank Tachau)، استاد دانشگاه ایلیونویز آمریکا و کارشناس مسائل ترکیه و فلسطین اشغالی در این خصوص گفته است: "دولت ترکیه تمایل دارد که روابط خود را با سایر کشورهای اسلامی بهبود بخشد، لذا از روابط خود با اسرائیل در این جهت استفاده می‏کند، به این ترتیب که نشان می‏دهد روابط ترکیه با اسرائیل تنزل کرده و حتی ممکن است کاملا قطع شود. " در واشنگتن، برخی بر این باورند که تنش‏های پیش آمده در روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی نشان از تغییر بزرگی در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه دارد. این تغییر از ریشه‏های این حزب در اسلام سیاسی و همچنین الزامات اقتصادی این حزب ناشی می‏شود. به اعتقاد "موسسه سیاست‏های خاور نزدیک در واشنگتن " (WINEP)، سیاست‏های ترکیه منجر خواهند شد که این کشور از سیاست‏های ناتو در قبال ایران و همچنین از سیاست‏های غرب در قبال حماس پیروی نکند. سیاست اقتصادی - اسلامی دولت ترکیه، کاملا با سیاست غربگرایی دولتهای قبلی در این کشور در تباین است. همچنین این سیاست با سیاست‏های اوباما نیز همخوانی ندارد. دکترین حزب عدالت و توسعه، ترکیه را جزئی از جهان مدنظر اوباما نمی‏بیند. بنابر گزارش فوق، ترکیه برای افزایش نفوذ خود در منطقه به گسترش روابط اقتصادی خود با کشورهای منطقه مبادرت ورزیده است. روابط اقتصادی ترکیه با کشورهای همسایه آن اخیرا افزایش چشمگیری داشته است. میزان مبادلات تجاری بین ترکیه و سوریه در سال 2008 به 2 میلیارد دلار رسیده است، در حالی که پیش از سال 2000 این میزان بین 250 تا 300 میلیون دلار بود. همچنین میزان مبادلات تجاری بین ترکیه و ایران نیز قرار است تا سال 2011 به حدود 20 میلیارد دلار برسد، در حالی که این میزان در سال 2008، 7 میلیارد دلار بوده است. مبادلات تجاری ترکیه با عراق نیز در سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و به حدود 5 میلیارد دلار رسیده است. ترکیه همچنین لزوم تقاضای ویزا را برای شهروندان سوریه، لبنان و اردن حذف کرده است تا به این ترتیب روابط اقتصادی و فرهنگی بین ترکیه و این کشورها گسترش یابد. نویسنده مقاله تصریح کرد: علی‏رغم گمانه‏زنی‏هایی که رویکرد اخیر حزب عدالت و توسعه علیه رژیم صهیونیستی را ناشی از تمایل این حزب به اسلام سیاسی می‏دانند، "گنول تول " (Gonul Tol)، رئیس مرکز مطالعات ترکیه در "موسسه خاورمیانه واشنگتن " با چنین نظری موافق نیست. وی تاکید کرده است که "اگر به ترکیه و سیاست خارجی آن دقت شود، روشن می‏شود که ترکیه در حال بهبود روابط خود با همسایگانش است. روابط ترکیه با اسرائیل نیز تا سال 2009 و حتی پس از آن خوب بوده است اما مسئله این است که اسرائیل در راه پیشبرد صلح کاری صورت نداده و همین امر موجب تنش شده است. " * آمریکا برای احیای روند صلح خاورمیانه به ترکیه احتیاج دارد در حالی که ترکیه تلاش می‏کند تا خود را در منطقه از طریق قدرت نرم اثبات کند، تیره شدن روابط این کشور با رژیم اشغالگر قدس دردسر جدیدی برای تصمیم‏سازان سیاست خارجی آمریکا است که قصد دارند روند موسوم به صلح را در خاورمیانه پیش ببرند. بولنت علیرضا در این خصوص گفته است: "اگر ایالات متحده بخواهد که جریان صلح را دوباره راه‏اندازی کند، تنها به اسرائیل احتیاج ندارد، بلکه به ترکیه نیز که روابط خوبی با جهان عرب و گروه‏های فلسطینی نظیر حماس و تشکیلات خودگردان دارد، نیاز خواهد داشت. اوباما در این جبهه نیاز به یک جنبش دارد، لذا آمریکا می‏تواند به تقابل در حال رشد خود با تهران بپردازد. " صالح در بخش پایانی مقاله خود تاکید کرد: با توجه به بالا بودن تنش‏ها در روابط بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، برخی منتظرند که ببینند آیا دیدار آتی "ایهود باراک "، وزیر دفاع رژیم صهیونیستی از ترکیه می‏تواند مشکلات را کاهش دهد یا خیر؟ نخست وزیر ترکیه از قبل گفته است که حاضر به دیدار با باراک نخواهد بود.