برنامه هسته‌ای ایران در حالی به یکی از محورهای گفت و گو در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، سران کشورهای عضو 5+1، اعضای گروه جی. 8 و همچنین جی. 20 بدل شده که برخی سران غربی پیام ارسال نامه اعلام ساخت دومین تاسیسات غنی‌سازی ایران -یک سال زودتر از موعد-را به خوبی دریافت نکرده‌اند. در آستانه نشست اکتبر ایران با کشورهای عضو گروه 5+1 در ژنو، آسوشیتدپرس خبر ارسال نامه روز دوشنبه ایران به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را درباره تاسیس دومین مرکز غنی‌سازی اورانیوم در ایران منتشر کرد. هنوز ساعتی از انتشار این خبر نگذشته بود که روسای گروه 5+1 که در نیویورک گرد هم آمده‌اند، پشت میکروفن رفته تا واکنش‌های مختلفی را در این زمینه بروز دهند. **موضعگیری‌های شتابزده رییس جمهوری فرانسه با متهم کردن ایران به آغاز یک چالش بین‌المللی، خواستار همکاری تهران برای بازرسی از تاسیسات جدید شد. نخست وزیر انگلیس نیز ایران را به کتمان حقیقت و پنهان‌کاری متهم کرد. گوردون براون در نشست سازمان ملل در نیویورک هم ایران را به نقض قوانین بین‌المللی متهم کرده و ادعا کرده بود "اکنون زمان بررسی تحریم‌های شدیدتری فرا رسیده است". رییس جمهوری آمریکا پس از آنان این خبر را سبب عمیق‌تر شدن نگرانی‌های خود توصیف کرد و گفت "ایران باید بسرعت تمام تلاش‌های اتمی خود را شفاف کند و تاسیات مخفی خود را برای بازرسی نمایان کند". او همچنین تهدید کرد اگر ایران از این خواسته‌ها تبعیت نکند، وی نمی تواند تحرکات نظامی را غیر محتمل بشمارد. این در حالی است که اوباما طی نطق خود در شصت و چهارمین نشست سران مجمع عمومی سازمان ملل اوباما ادعا کرده بود "ما در حرف و عمل به‌دنبال دوران تازه‌ای در مشارکت با کشورهای جهان هستیم". از سویی دیگر رابرت گیتس، وزیر دفاع امریکا روز جمعه اذعان کرد که حمله نظامی مانع از ادامه برنامه هسته ای ایران نخواهد شد و هنوز زمان دیپلماسی و تحریم برای متقاعد کردن ایران به ترک فعالیت غنی سازی که به گمان واشنگتن با هدف تولید سلاح صورت می گیرد، وجود دارد. گیتس تاکید کرد که "تنها راه برخورداری از یک ایران فاقد قدرت هسته ای این است که دولت ایران متقاعد شود". از سویی دیگر روسیه و چین مواضع تقریبا متفاوت‌تری را اتخاذ کردند. در حالی که پس از اعلام خبر تعلیق استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپای شرقی –که البته با ابراز تردیدهایی از سوی سیاستمداران روسی همچون پوتین همراه بود- گمانه‌زنی‌هایی درباره توافق پشت پرده آمریکا و روسیه درباره موضوع ایران مطرح می‌شد. با این حال مدودوف، رییس جمهوری روسیه از پایان نیافتن راه مذاکرات دیپلماتیک درباره ایران گفت. جیانگ یو، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در پکن گفت: ما بر این باوریم که تحریم‌ها و اعمال فشارها راه درستی برای حل مشکلات نیست و کمکی به تلاش‌های دیپلماتیک فعلی در راستای برنامه هسته‌ای ایران نمی‌کند". ما جائو شو دیگر مقام مسئول چینی در موضوعات بین‌المللی نیز به ابراز امیدواری برای همکاری ایران با آژانس، تاکید کرد: انتظار پکن این است که آژانس بر اساس مقررات و اقتدار کاری خود به این موضوع رسیدگی کند. **پاسخ ایران به ادعاها واکنش‌ها به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در حالی صورت می‌گیرد که بنا بر قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش فعالیت هر مجموعه غنی سازی باید 6 ماه پیش از تزریق گاز به اطلاع آژانس برسد اما ایران این اقدام را به فاصله 18 ماه تا آغاز این تزریق طی نامه‌ای رسمی به آژانس اطلاع داده است. با این حال، واکنش‌های مختلف و شتابزده سران برخی کشورها، سبب شد محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهوری ایران که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل همچنان در نیویورک به سر می‌برد، در گفت و گو با خبرنگاران به این همکاری ایران با آژانس اشاره کرده و تاکید کند "فعالیت‌های ایران در موضوع استفاده صلح آمیز از فناوری هسته‌ای کاملا در چارچوب مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و زیر نظر این آژانس جریان دارد". وی در عین حال بر "عادی بودن" تاسیسات دوم غنی سازی، پنهان نبودن آن و قانونی بودن آن زیر نظر آژانس اشاره کرد. احمدی‌نژاد همچنین با انتقاد از موضع‌گیری شتابزده این کشورها، آنان را به انتظار را زمان انتشار گزارش آژانس فرا خواند. وی همچنین خطاب به رییس جمهوری آمریکا، وی را از همتایان فرانسوی و انگلیسی خود تفکیک کرد و ادامه داد: حدس و گمان هایی زده و گفته بودند، انگلیس و فرانسه چون می‌خواهند گفت و گو کنند خواسته‌اند با یک شانتاژ دست بالا را بگیرند. ما نمی گوییم چنین است. قرار ما این بود که صداقت داشته باشیم، این رفتار که مربوط به دوران گذشته است یعنی همان چیزهایی که باید تغییر کنند. احمدی‌نژاد همچنین صبح شنبه به وقت تهران در گفت و گو با سی. ان. ان با اشاره به اطلاع‌رسانی ایران به مراجع بین‌المللی، گفت: "سوال اینجاست که اوباما واقعا چه اشتباهی را در این زمینه یافته است. ما در راستای تعهد خود به آژانس بر اساس قوانین گام نهادیم و آقای اوباما می‌پرسد چرا ما به آژانس اطلاع‌رسانی کرده‌ایم!" **نتایج به گزارش ایرنا، روز شنبه مارک ویدریکر، یکی از سخنگویان آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرد: ایران طی نامه‌ای که در 21 ماه سپتامبر (ماه جاری) به مقر آژانس در وین ارسال کرد, اطلاع داد که در حال تاسیس یک کارخانه جدید است و اطلاعات بیشتر در زمان مناسب ارائه خواهد شد آژانس از ایران دریافته که هیچگونه مواد هسته‌ای داخل تاسیسات جدید وجود ندارند. سخنان ویدریکر در حالی منتشر می‌شود که حتی اگر ایران ذره‌ای از قوانین بین‌المللی تخطی می‌کرد، حتما از سوی آژانس اعلام می‌شد. واکنش‌ها به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در حالی صورت می‌گیرد که بنا بر قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش فعالیت هر مجموعه غنی سازی باید 6 ماه پیش از تزریق گاز به اطلاع آژانس برسد اما ایران این اقدام را به فاصله 18 ماه تا آغاز این تزریق طی نامه‌ای رسمی به آژانس اطلاع داده و به این ترتیب صداقت خود را بار دیگر ثابت کرده است. از سویی دیگر، واکنش‌های ضد و نقیض سران برخی کشورها از جمله آمریکا نشان می‌دهد که انتشار خبر ساخت دومین کارخانه غنی سازی اورانیوم و پیش از آن دستیابی ابران به نسل جدیدی از سانتریفیوژها آنان را آنچنان غافلگیر کرد که بدون تحقیق بیشتر درباره ابعاد آن، موضع‌گیری کردند. از سویی دیگر، در حالی از پنهان‌کاری ایران سخن می‌رود که مدعیان هنوز هیچ مدرک مستندی در این زمینه به مجامع بین‌المللی ارائه نکرده‌اند و این ادعا تنها از پشتوانه‌ای واهی برخوردار است. ادعای کشورهای غربی مبنی بر فراهم سازی شرایط عادلانه پیشرفت در شرایطی زیر ذره‌بین مردم جهان قرار می‌گیرد که سران برخی از این کشورها، پیشرفت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تاب نمی‌آورند. به نظر می‌رسد این کشورها در پی اهداف دیگری هستند که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، فراهم کردن شرایط مذاکره بنا به خواست خود، و در بدترین حالت آن، غبارآلود کردن فضای مذاکرات در آستانه نشست ماه اکتبر ایران و 5+1 است تا از این رهگذر، کناره‌گیری یکی از طرفین از مذاکرات را زمینه‌ای برای اقدامات بعدی خود کنند؛ چرا که وضع جدید ایران هم از نظر ثبات داخلی و چهره بین‌المللی پس از انتشار گزارش آخر البرادعی درباره همکاری‌های ایران و همچنین دستاوردهای جدید ایران درباره نسل‌های جدید سانتریفیوژها و برنامه ساخت دومین کارخانه غنی‌سازی اورانیوم سبب چرخش وزنه قدرت مذاکره به نفع ایران شده است. گزارش از: مریم مسعود